سوال اعتقادی: تناسب شدت عذاب جهنمیان با گناهشان چیست ؟

با سلام و عرض ادب خدمت شما کاربر محترم
برای ارائه پاسخ، باید درباره مسئله رابطه اعمال و نتایج اخروی آن، اندکی سخن بگوییم.
رابطه اعمال ما و نتایج اخروی آن چگونه است؟ آیا خداوند متعال می‌گوید تو بنده بد یا خوبی بودی، پس من تو را مجازات می‌کنم یا به تو پاداش می‌دهم؟ یا غیر از این است؟

با توجه به آیات قرآن کریم و نظر دانشمندان اسلامی رابطه اعمال و نتایج اخروی آن، رابطه‌ای تکوینی است؛ یعنی رابطه‌ای علیّ. به عبارتی جزای اخروی بی کم کاست نتیجه فعل ماست؛ یعنی بهشت و جهنم و میزان ثواب و عقاب، نتیجه عمل خود ماست. پس کسی که نماز می‌خواند، حاصل کار او نعمتی در بهشت است که به او می‌رسد و کسی که دزدی می‌کند، اثر فعل او آتشی است که برافروخته می‌شود؛ یعنی اینگونه نیست که خدا بگوید چون تو گوش کردی، به بهشت برو و چون تو گوش نکردی، به جهنم؛ بلکه میگوید نتیجه کار خود را ببینید.

برای فهم بهتر به این مثال دقت کنید. در دنیا اگر کسی شراب بخورد، مست می‌شود یا اگر کسی سم بخورد، می‌میرد؛ مستی و مرگ نتیجه واقعی خوردن شراب و سم است؛ نه اینکه چیزی جدای از آن باشد. جزای اخروی نیز اینگونه است. همانگونه که برخی از افعال دنیوی نتایج موقتی دارند و برخی از آنان نتایج دائمی، نتیجه اخروی اعمال نیز گاه موقتی و گاه دائمی است. به عنوان نمونه مستی شراب موقتی است؛ اما نابینایی در اثر برخود ضربه به چشم دائمی است و کسی که شی را وارد چشم خود کرده تا آخر عمر کور خواهد بود. همانطور که در دنیا نتیجه اعمال گاهی قابل تحمل است و گاهی غیر قابل تحمل، نتیجه اخروی نیز همانطور است.

خداوند متعال به واسطه ارسال پیامبران انسان‌ها را از نتایج اخروی افعال آنان با خبر کرده است و ما را از انجام کارهای نامناسب بر حذر داشته است تا گرفتار نتایج آن نشویم. مانند مادری که فرزند خود می‌گوید که به ظرف داغ دست نزن. حال اگر فرزند به ظرف داغ دست زد، بسته به میزان داغی آن احساس سوزش خواهد کرد و کم و زیاد آن وابسته به این است که دست خود را بچسباند یا مثلا با نوک انگشت بزند فقط. در آخرت نیز مقدار عذاب وابسته به رفتار ماست. اگر انسان برای خود آتشی بر افروخت که خاموش نشدنی باشد، همیشه در عذاب خواهد بود، اما اگر آتشی که انسان برافروزد پس از مدتی خاموش شود، او نیز به آسایش می‌رسد.

حتما توجه دارید که افرادی که در جهنم جاویدان می‌شوند و برای همیشه در آن باقی می‌مانند، کم هستند و عموم افراد پس از پاک شدن و دیدن نتایج عمل خود در جهنم، از آن خلاصی می‌یابند. البته این پاکی گاهی چند هزار سال اخروی به طول می‌انجامد.

امیدوارم با این توضحیات پاسخ سوالاتتان را دریافت کرده باشید؛ اگر نیازی باشد برای توضیح بیشتر مجددا در خدمتتان هستیم.