تهجد و شب زنده ‏دارى در سيره پيامبر اكرم‏ صلى الله عليه وآله

شب خيز كه عاشقان به شب راز كنند            گرد در بام دوست پرواز كنند
هرجا كه دری بود به شب بسته شود             اِلّا در دوست را كه شب باز كنند(1)
تهجد و شب زنده داری و دعا و مناجات در شبها سكّويی است كه انبياء و اولياء و صُلحاء از آنجا تا بی‌نهايت پرواز كرده‌اند و مقرّبان درگاه ربوبی هر چه دارند، از شب زنده داريها و مناجاتهای شبانه دارند.
اگر پيامبر اكرم صلی الله عليه وآله به مدال ختم رسالت دست يافت، زمينه اصلی آن را شب نشينيهای غارِ حرا و گريه‌های شبانه او فراهم می‌كرد كه:
اربعين‌ها گريه و زاری كند                     بهر آنكه روح را صافی كند
نيمه شب‌ها با خدايش راز كرد              خود رها از دست نفس و آز كرد
هر كس می‌خواهد رهرو راستين رسول حق باشد و او را در زندگی اسوه خويش بداند كه «لَكُمْ فی رَسُولِ اللَّهِ اُسْوْةٌ حَسَنَةٌ‌»؛(2) «برای شما در [روش] رسول خداصلی الله عليه وآله سرمشق نيكويی است.‌» لازم است تهجد و شب زنده داری را در زندگی خويش روش و منش خود قرار دهد و با آن خو بگيرد. امام صادق عليه السلام فرمود: «عَلَيْكُمْ بِصَلاةِ اللَّيْلِ فَاِنَّها سُنَّةُ نَبِيِّكُمْ؛(3) بر شما باد به نماز شب؛ زيرا نماز شب سنّت پيامبر شماست.»
تاكِ خويش از گريه‌های نيمه شب سيرآب دار                   كز درون او شعاع آفتاب آيد برون
ذرهّ‌ای بی‌مايه‌ای ترسم كه ناپيدا شوی                          پخته‌تر كن خويش را تا آفتاب آيد برون
درگذر از خاك و خود را پيكر خاكی مگير                          چاك اگر در سينه ريزي، ماهتاب آيد برون
گر به روی تو حريم خويش را در بسته اند                       سر به سنگ آستان زن، لعل ناب آيد برون(4)
آنچه پيش رو داريد. نگاهی است گذرا به سيره پيامبر اكرم صلی الله عليه وآله در شب زنده داری و مناجات و دعا.