و بركات معنوی

آثار و بركات معنوی حج
با توجه به نكات پیش گفته، در این بخش به اهم آثار و بركات معنوی حج در می‌پردازیم، و آثار و بركات مادی حج را در مقاله‌ای جداگانه بحث خواهیم كرد.
1. رشد آگاهی و معرفت: آشنا شدن با خانه خدا و تاریخ كهن و طولانی آن و آشنایی با محل نزول وحی و آثار به جای مانده از پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله و امامان معصوم علیهم السلام و طبعاً زنده شدن تاریخ اسلام و خاطرات تلخ و شیرین آن در جای جای مكه و مدینه، انسان را با مجموعه‌ای از اطلاعات وسیع آشنا می‌سازد و با دقت می‌توان گفت كه یك دوره تاریخ اسلام عملاً مرور می‌شود؛ مخصوصاً با توجه به این نكته كه زائران از مكانهای مختلف مكه، از غار حرا گرفته تا عرفات و منی و مساجد مختلف، و در مدینه نیز از مساجد و نقاط مهم و فراوان دیدار و زیارت می‌كنند و با توضیحاتی كه توسط روحانیان و یا مطالعه خود افراد انجام می‌گیرد، بر اطلاعات و آگاهی دینی آنان افزوده می‌گردد.
در گذشته، علاوه بر این مسائل، با امامان معصوم علیهم السلام بیشتر آشنا می‌شدند و از علوم و معارف آنها استفاده می‌بردند. امروزه می‌توان از طریق زیارت آنها و آشنا شدن با مقام و منزلت و مظلومیت آنان و استفاده از كلمات و سخنا ن گهربارشان، بر معرفت و معلومات خویش افزود.
از امام رضاعلیه السلام نقل شده است كه فرمود: «فَإِنْ قَالَ فَلِمَ أُمِرَ بِالْحَجِّ قِیلَ لِعِلَّةِ الْوِفَادَةِ إِلَی اللَّهِ... مَعَ مَا فِیهِ مِنَ التَّفَقُّهِ وَ نَقْلِ أَخْبَارِ الْأَئِمَّةِعلیهم السلام إِلَی كُلِّ صُقْعٍ وَ نَاحِیةٍ؛ (10) پس اگر بگوید: چرا به انجام حج دستور داده شده است؟ گفته می‌شود: [یكی] به این علت كه به خدا برگشت كرده، بر او وارد شود... گذشته از این، حج باعث آگاهی [به احكام و معارف] و انتقال اخبار [و سخنان] ائمه علیهم السلام به تمام نقاط [زمین] و دوردستها می‌شود.» گذشته از آشنایی با احكام و معارف؛ آشنایی و گفتگو با افراد گوناگونی از مسلمانان كشورهای مختلف با فرهنگها و زبانهای متفاوت، خود باعث رشد آگاهی و معلومات انسان می‌گردد.
و در یك كلام، سفر حج كوله بار سنگینی از آگاهی و معلومات و كسب معارف را می‌تواند به دنبال داشته باشد؛ البته اگر سرگرمیهای فراوان و خریدهای بیش از حد و مرز مانع نگردد.
2. گناه زدایی: از مهم‌ترین آثار عمل عبادی حج، پاكیزگی از آلودگیها و گناهان است كه این خود می‌تواند بركات بی شماری را در پی داشته باشد.
پیامبر گرامی اسلامی صلی الله علیه وآله فرمود: «اَمَا عَلِمْتَ اَنَّ الْاِسْلَامَ یهْدِمُ مَا كَانَ قَبْلَهُ وَ اَنَّ الْهِجْرَةَ تَهْدِمُ مَا كَانَ قَبْلَهَا وَ اَنَّ الْحَجَّ یهْدِمُ مَا كَانَ قَبْلَهُ؛ (11) آیا نمی‌دانی كه اسلام [با مسلمان شدن] آنچه را پیش از خود بوده است، محو می‌كند و هجرت، آنچه را قبل از آن بوده است، از میان می‌برد و حج [نیز گناهان و] آنچه پیش از خود بوده را می‌زداید [و از بین می‌برد] ؟»