تحقیق شما در مورد احترام به فرزند بسیار ناقص بوده و قضاوتتان در مورد دین که گفته اید «توی دین حتی کوچکترین اشاره ای هم به خوش رفتاری به فرزند نشده» قضاوت نابجاست. همانطور که اگر فرزندان به خاطر بد رفتاری و آزار و اذیت والدین مورد نفرین و عاق والدین قرار میگیرند و جهنم را برای خود فراهم میکنند همچنین والدین به خاطر بد رفتاریها و بداخلاقیهای خود با فرزندان مورد نفرین و عاق فرزندان قرار میگیرند و از رحمت خدا به دور می باشند در این زمینه روایات متعدد و مهمی وجود دارد که برخی از آنها را بیان میکنیم.
پاسخ تفصیلی:
ابتدائا خدمتتان عرض کنم که تحقیق شما در مورد احترام به فرزند بسیار ناقص بوده و قضاوتتان در مورد دین که گفته اید «توی دین حتی کوچکترین اشاره ای هم به خوش رفتاری به فرزند نشده» قضاوت نابجاست.
در دین اگر چه نسبت به والدین و احترام به آنان زیاد سفارش شده است و حق و حقوقی بر عهده فرزندان گذاشته شده است اما این یک طرف قضیه است طرف دیگر قضیه حقوق و سفارشاتی است که دین برای فرزندان در نظر گرفته است که بر عهده والدین میباشد.
حق مسؤولیّت آور است؛ همچنانکه حقوق پدر و مادر به گردن فرزندان، بسیار سنگین است؛ مسؤولیّت والدین در قبال فرزند نیز بسیار سنگین است بطوری که عقاب و پاداش اخروی به همراه دارد و چه بسا باعث بهشتی شدن یا جهنّمی شدن والدین شود.
همانطور که اگر فرزندان به خاطر بد رفتاری و آزار و اذیت والدین مورد نفرین و عاق والدین قرار میگیرند و جهنم را برای خود فراهم میکنند همچنین والدین به خاطر بد رفتاریها و بداخلاقیهای خود با فرزندان، مورد نفرین و عاق فرزندان قرار میگیرند و از رحمت خدا به دور می باشند؛ پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در این باره می فرمایند: «یَلزَمُ الوالِدَینِ مِن عُقوقِ الوَلَدِ ما یَلزَمُ الوَلَدَ لَهُما مِن العُقوق؛ [1] پدر و مادر در اثر آزردن فرزند، همان چیزی گریبانشان را می گیرد که فرزند در آزردن آن ها بدان دچار می شود».
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود:«یا علیّ لعن‌الله والدین حملاً ولد هما علی عقوقهما؛ یا علی، از رحمت و فیض الهی بی‌نصیب باد آن پدر و مادری که بر اثر سوء رفتار و گفتار خود، باعث انحراف فرزند خویش شوند و او را وادار به گناه کنند که عاق گردد».
بنابراین از نظر اسلام، همان طوري كه فرزندان به دليل عدم رعايت حقوق والدين، عاق آن ها مي شوند، والدين نيز در اثر بي توجهي به حقوق فرزندان عاق آنان مي گردند، چون هميشه حق طرفيني است.
رسول اكرم(صلی الله علیه و آله) در ضمن سفارشهايى به على (علیه السلام) فرمود: « يا علىُّ لَعَن اللهُ والدين حَمَلا وَلَدهما على عُقُوقهما؛ يا علىُّ! يَلزِمُ الوالدينِ مِن العُقُوقِ لِوَلَدِهما مايَلزِمُ الوَلَدَ لَهما مِن عُقُوقهم[2] یا علی خدا لعنت كند پدر و مادرى را كه فرزندان خويش را بد تربيت كنند و موجبات عاق خود را فراهم نمايند. اى على! همانگونه كه فرزند عاق والدين مى شود، والدين نيز عاق فرزند خواهند شد».
اسلام به خوش رفتاری و نیکی به فرزندان سفارش میکند:
رسول اكرم(صلی الله علیه و آله) مي فرمايد: خداوند رحمت كند پدري را كه به فرزندش در راه خير كمك كند، به اين كه به او احسان كند و رفيق وي باشد و او را بياموزاند و مؤدب نمايد[3].
یکی از اتفاقات مهم و تکان دهنده که همه انسانها خصوصا والدین باید به آن توجه داشته باشند اتفاقی است که برای سعد بن معاذ یکی از یاران خاص و ویژه پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله) افتاد، ایشون شخصی بودند که پيامبر(صلى‌الله‌عليه‌وآله) نیز هنگام ورود او تمام قامت در برابر او بلند می‌شد و در حق او دعا میکرد، در میدانهای جنگ حضور داشت و بر اثر جراحت به شهادت رسید فردی بود که رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) با پای برهنه در تشییع او شرکت کرد و شخصاً جلوی تابوت را گرفته بود و فرمود: «سوگند به کسی که جانم در دست اوست هفتاد هزار فرشته جنازه سعد را تشییع می‌کردند»؛ اما پس از آن پیامبر(صلی الله علیه و آله) فرمود او دچار عذاب قبر شد . حاضران پس از شنیدن اين سخن از پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) بسیار متعجب و شگفت زده شدند؛ از این رو از حضرت پرسیدند: «ای رسول خدا! دیدیم که شما به گونه‌ای با سعد رفتار نمودی که با احدی چنین نکردی، و با سر و پای برهنه جنازه او را حمل نمودی و بدون عبا و ردا او را تشییع نمودی، گاهی طرف راست تابوت و گاهی طرف چپ را گرفتی، دستور غسل دادن جنازه‌اش را دادی و نماز بر او خواندی و خود شما او را به خاک سپردی و در عین حال چنین فرمودی که وی فشار قبر دارد؛ چرا؟ حضرت در پاسخ فرمود: «آری! فشار قبر به خاطر اخلاق بد او با خانواده‌اش میباشد».[4]
برای مطالعه کامل این روایت به این لینک مراجعه کنید: «داستانی آموزنده»
در آموزه های دین سفارشات زیادی در مورد خوش رفتاری و خوش اخلاقی و احترام به دیگران و رعایت حقوق دیگران و ... داریم حال از کجای دین برداشت میشود که این دستورات در مورد دیگران باید اجرا شود اما در مورد افراد خانواده عکس آن باید عمل شود؟ علاوه بر این سفارشات، در مورد احترام و اکرام و محبت کردن به فرزندان نیز روایات متعددی داریم:
نبی مکرم اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌فرمایند:«اَحِبُوا الصِّبیانَ وَ ارحَمُوهُم وَ اِذا وَعَدتُمُوهُم شَیئاً فَفُوالَهُم؛[5]کودکان را دوست بدارید و به ایشان مهر بورزید و چون به آنان وعده‌ای دادید،به وعده خود وفا کنید.». و در جای دیگر نیز فرموده است:«أكرِموا أولادَكُم وَأَحسِنوا آدابَهُم يُغفَرلَكُم؛[6]فرزندان خود را گرامی بدارید و با آداب نیکو با آنها معاشرت نمایید تا آمرزیده شوید.»
البته اگر پدر شما حریم خانواده و مادرتان را می‌شكند شما به خودتان حق ندهید كه به او بی‌احترامی كنید. او را همانگونه که هست بپذیرید و به یاد داشته باشید ویژگی‌های شخصیتی او در طول سالیان سال شکل گرفته و به این راحتی قابل تغییر نیست. شما برای تغییر او در اولین گام صبور باشید و انتظار نداشته باشید در مدت کوتاهی تغییر مورد نظر شما در او ایجاد شود. همیشه با صبر و متانت، برخوردى پرمهر و عاطفه و منطقى با او داشته باشید سعي كنيد او را با همین ويژگی‌ها قبول كنيد. شما باید گذشته‌ها و برخوردهای ناصحيح پدرتان را فراموش کنيد و برخورد اشتباه او نباید موجب دلزدگی شما از او شود. در واقع باید بین رفتار او و خودش تمایز قائل شوید و تمرکز خود را به روی نقاط مثبت شخصیت پدرتان ببرید. اگر ایشان فردی مذهبی است و از دین تاثیر میپذیرد این مطالب را به وی منتقل کنید شاید این سوء رفتارها به خاطر ناآگاهی وی از آموزه های دین باشد.
موفق باشید.
پی نوشت:
[1]. من لایحضره الفقیه، شیخ صدوق، ج3، ص483، ح4705.
[2]. بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج74، ص: 60.
سلام
از حضور شما در سایت رهروان ولایت تشکر میکنم
پاسخ اجمالی:
تحقیق شما در مورد احترام به فرزند بسیار ناقص بوده و قضاوتتان در مورد دین که گفته اید «توی دین حتی کوچکترین اشاره ای هم به خوش رفتاری به فرزند نشده» قضاوت نابجاست. همانطور که اگر فرزندان به خاطر بد رفتاری و آزار و اذیت والدین مورد نفرین و عاق والدین قرار میگیرند و جهنم را برای خود فراهم میکنند همچنین والدین به خاطر بد رفتاریها و بداخلاقیهای خود با فرزندان مورد نفرین و عاق فرزندان قرار میگیرند و از رحمت خدا به دور می باشند در این زمینه روایات متعدد و مهمی وجود دارد که برخی از آنها را بیان میکنیم.
پاسخ تفصیلی:
ابتدائا خدمتتان عرض کنم که تحقیق شما در مورد احترام به فرزند بسیار ناقص بوده و قضاوتتان در مورد دین که گفته اید «توی دین حتی کوچکترین اشاره ای هم به خوش رفتاری به فرزند نشده» قضاوت نابجاست.
در دین اگر چه نسبت به والدین و احترام به آنان زیاد سفارش شده است و حق و حقوقی بر عهده فرزندان گذاشته شده است اما این یک طرف قضیه است طرف دیگر قضیه حقوق و سفارشاتی است که دین برای فرزندان در نظر گرفته است که بر عهده والدین میباشد.
حق مسؤولیّت آور است؛ همچنانکه حقوق پدر و مادر به گردن فرزندان، بسیار سنگین است؛ مسؤولیّت والدین در قبال فرزند نیز بسیار سنگین است بطوری که عقاب و پاداش اخروی به همراه دارد و چه بسا باعث بهشتی شدن یا جهنّمی شدن والدین شود.
همانطور که اگر فرزندان به خاطر بد رفتاری و آزار و اذیت والدین مورد نفرین و عاق والدین قرار میگیرند و جهنم را برای خود فراهم میکنند همچنین والدین به خاطر بد رفتاریها و بداخلاقیهای خود با فرزندان، مورد نفرین و عاق فرزندان قرار میگیرند و از رحمت خدا به دور می باشند؛ پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در این باره می فرمایند: «یَلزَمُ الوالِدَینِ مِن عُقوقِ الوَلَدِ ما یَلزَمُ الوَلَدَ لَهُما مِن العُقوق؛ [1] پدر و مادر در اثر آزردن فرزند، همان چیزی گریبانشان را می گیرد که فرزند در آزردن آن ها بدان دچار می شود».
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود:«یا علیّ لعن‌الله والدین حملاً ولد هما علی عقوقهما؛ یا علی، از رحمت و فیض الهی بی‌نصیب باد آن پدر و مادری که بر اثر سوء رفتار و گفتار خود، باعث انحراف فرزند خویش شوند و او را وادار به گناه کنند که عاق گردد».
بنابراین از نظر اسلام، همان طوري كه فرزندان به دليل عدم رعايت حقوق والدين، عاق آن ها مي شوند، والدين نيز در اثر بي توجهي به حقوق فرزندان عاق آنان مي گردند، چون هميشه حق طرفيني است.
رسول اكرم(صلی الله علیه و آله) در ضمن سفارشهايى به على (علیه السلام) فرمود: « يا علىُّ لَعَن اللهُ والدين حَمَلا وَلَدهما على عُقُوقهما؛ يا علىُّ! يَلزِمُ الوالدينِ مِن العُقُوقِ لِوَلَدِهما مايَلزِمُ الوَلَدَ لَهما مِن عُقُوقهم[2] یا علی خدا لعنت كند پدر و مادرى را كه فرزندان خويش را بد تربيت كنند و موجبات عاق خود را فراهم نمايند. اى على! همانگونه كه فرزند عاق والدين مى شود، والدين نيز عاق فرزند خواهند شد».
اسلام به خوش رفتاری و نیکی به فرزندان سفارش میکند:
رسول اكرم(صلی الله علیه و آله) مي فرمايد: خداوند رحمت كند پدري را كه به فرزندش در راه خير كمك كند، به اين كه به او احسان كند و رفيق وي باشد و او را بياموزاند و مؤدب نمايد[3].
یکی از اتفاقات مهم و تکان دهنده که همه انسانها خصوصا والدین باید به آن توجه داشته باشند اتفاقی است که برای سعد بن معاذ یکی از یاران خاص و ویژه پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله) افتاد، ایشون شخصی بودند که پيامبر(صلى‌الله‌عليه‌وآله) نیز هنگام ورود او تمام قامت در برابر او بلند می‌شد و در حق او دعا میکرد، در میدانهای جنگ حضور داشت و بر اثر جراحت به شهادت رسید فردی بود که رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) با پای برهنه در تشییع او شرکت کرد و شخصاً جلوی تابوت را گرفته بود و فرمود: «سوگند به کسی که جانم در دست اوست هفتاد هزار فرشته جنازه سعد را تشییع می‌کردند»؛ اما پس از آن پیامبر(صلی الله علیه و آله) فرمود او دچار عذاب قبر شد . حاضران پس از شنیدن اين سخن از پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) بسیار متعجب و شگفت زده شدند؛ از این رو از حضرت پرسیدند: «ای رسول خدا! دیدیم که شما به گونه‌ای با سعد رفتار نمودی که با احدی چنین نکردی، و با سر و پای برهنه جنازه او را حمل نمودی و بدون عبا و ردا او را تشییع نمودی، گاهی طرف راست تابوت و گاهی طرف چپ را گرفتی، دستور غسل دادن جنازه‌اش را دادی و نماز بر او خواندی و خود شما او را به خاک سپردی و در عین حال چنین فرمودی که وی فشار قبر دارد؛ چرا؟ حضرت در پاسخ فرمود: «آری! فشار قبر به خاطر اخلاق بد او با خانواده‌اش میباشد».[4]
برای مطالعه کامل این روایت به این لینک مراجعه کنید: «داستانی آموزنده»
در آموزه های دین سفارشات زیادی در مورد خوش رفتاری و خوش اخلاقی و احترام به دیگران و رعایت حقوق دیگران و ... داریم حال از کجای دین برداشت میشود که این دستورات در مورد دیگران باید اجرا شود اما در مورد افراد خانواده عکس آن باید عمل شود؟ علاوه بر این سفارشات، در مورد احترام و اکرام و محبت کردن به فرزندان نیز روایات متعددی داریم:
نبی مکرم اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌فرمایند:«اَحِبُوا الصِّبیانَ وَ ارحَمُوهُم وَ اِذا وَعَدتُمُوهُم شَیئاً فَفُوالَهُم؛[5]کودکان را دوست بدارید و به ایشان مهر بورزید و چون به آنان وعده‌ای دادید،به وعده خود وفا کنید.». و در جای دیگر نیز فرموده است:«أكرِموا أولادَكُم وَأَحسِنوا آدابَهُم يُغفَرلَكُم؛[6]فرزندان خود را گرامی بدارید و با آداب نیکو با آنها معاشرت نمایید تا آمرزیده شوید.»
البته اگر پدر شما حریم خانواده و مادرتان را می‌شكند شما به خودتان حق ندهید كه به او بی‌احترامی كنید. او را همانگونه که هست بپذیرید و به یاد داشته باشید ویژگی‌های شخصیتی او در طول سالیان سال شکل گرفته و به این راحتی قابل تغییر نیست. شما برای تغییر او در اولین گام صبور باشید و انتظار نداشته باشید در مدت کوتاهی تغییر مورد نظر شما در او ایجاد شود. همیشه با صبر و متانت، برخوردى پرمهر و عاطفه و منطقى با او داشته باشید سعي كنيد او را با همین ويژگی‌ها قبول كنيد. شما باید گذشته‌ها و برخوردهای ناصحيح پدرتان را فراموش کنيد و برخورد اشتباه او نباید موجب دلزدگی شما از او شود. در واقع باید بین رفتار او و خودش تمایز قائل شوید و تمرکز خود را به روی نقاط مثبت شخصیت پدرتان ببرید. اگر ایشان فردی مذهبی است و از دین تاثیر میپذیرد این مطالب را به وی منتقل کنید شاید این سوء رفتارها به خاطر ناآگاهی وی از آموزه های دین باشد.
موفق باشید.
پی نوشت:
[1]. من لایحضره الفقیه، شیخ صدوق، ج3، ص483، ح4705.
[2]. بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج74، ص: 60.
[3]. مستدرك الوسايل، ج 15، ص 169.
[4]. أمالی، شيخ طوسی، طبع نجف، جلد دوم، جزءِ پانزدهم، ص 41 و 42.
[5]. الكافي (ط - دارالحديث)، 15جلد، دار الحديث - قم، چاپ: اول، ق1429.
[6]. شرح فارسى شهاب الأخبار(كلمات قصار پيامبر خاتم)،ص314، 1جلد، مركز انتشارات علمي و فرهنگي - تهران، چاپ: اول، 1361 ش.