امام خمینی(ره) براساس اندیشه اسلامی به برپایی حکومت اسلامی اقدام و تعریف جدید از اسلام در دوران معاصر بیان کرد، تعریفی که بر اساس آن اسلام تنها محدود به حوزههای فردی و پستوی خانهها نبود بلکه دینی فعال در متن تحولات اجتماع بود که این اندیشه رهبر کبیر انقلاب برخواسته از آموزههای اصلی بعثت است که در دستورات و سنتهای رسول خدا(صلیاللهعلیهوآله) نمود و ظهور داشت.
مقام معظم رهبری در سخنانی که به مناسب سال جدید و مبعث رسول گرامی اسلام(صلیاللهعلیهوآله)داشتند، به این نکته اشاره کردند که رسول اکرم(صلیاللهعلیهوآله) به خاطر اینکه معارف و ارزشها و دستورات الهی را در سطح جامعه پیاده کنند اقدام به تشکیل حکومت کردند و امام خمینی(ره) نیز بر اساس همین نسخه بعثت بعد از 1400سال دست به انقلاب زدند و حکومت تشکیل دادند،[1] از این رو ما بر آن شدیم که در حد توان خویش به تبیین این بخش از سخنان امام خامنهای و تبیین مبانی انقلاب اسلامی بر اساس آموزههای بعثت بپردازیم.
واقعیت آن است که با ظهور انقلاب اسلامی در عرصه بین المللی معاصر، تعریف جدیدی از شیوه حکومت داری در سطح جهان تعریف شد و دین که بعد از قرون وسطی ــ به خاطر عملکرد ناصحیح کلیسا ــ به حاشیه سپرده شده بود دوباره به ادبیات جهان بازگشت، و اندیشه جدایی دین از سیاست را با چالشهای جدی مواجه کرد بگونهای که اندیشمندان غربی نتوانستند در مقابل این پدیده سکوت کنند بلکه به ناچار لب به اعتراف گشوده و شروع به تعریف و تمجید از آن کردند که به عنوان نمونه میتوان به سخنان یرواندآبراهامیان، استاد تاریخ در کالج باروکِ دانشگاه نیویورک اشاره کرد که در کتاب «ایران بین دو انقلاب» خویش این گونه مینویسد: «در واقع در تاریخ معاصر جهان، انقلاب اسلامی پدیده بیهمتایی است؛ زیرا نه یک گروه اجتماعی جدید مجهز به احزاب سیاسی و ایدئولوژیهای غیر دینی، بلکه روحانیون سنتی ــ مجهز به منبر و مدعی حق الهی در نظارت بر عملکرد همه مقامات غیرروحانی، حتی عالیترین نهاد متشکل از نمایندگان منتخب ملت ــ را به قدرت رساند....»[2]
امام خمینی(ره) براساس اندیشه اسلامی به برپایی حکومت اسلامی اقدام و تعریف جدید از اسلام در دوران معاصر بیان کرد، تعریفی که بر اساس آن اسلام تنها محدود به حوزههای فردی و پستوی خانهها نبود بلکه دینی فعال در متن تحولات اجتماع است که برخواسته از تعالیم اصلی بعثت میباشد و در دستورات و سنتهای رسول خدا(صلیاللهعلیهوآله) نمود و ظهور داشته است که در ادامه به بخشی از آنها اشاره میکنیم.
بر اساس آموزههای اسلام، یکی از اهداف بعثت رسول خدا(صلیاللهعلیهوآله) پرستش خدای متعال و مقابله با ظالمین است، آنچنان که قرآن مجید در این زمینه میفرماید: «وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِی کلِّ أُمَّةٍ رَسُولًا أَنْ اُعْبُدُوا اللَّهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ فَمِنْهُمْ مَنْ هَدَی اللَّهُ وَمِنْهُمْ مَنْ حَقَّتْ عَلَیهِ الضَّلَالَةُ...[نحل/36] ما در هر امتی پیامبری برانگیختیم تا به آنان بگویند خدا را بپرستید و از پرستش غیر خدا (طاغوت) خودداری کنید گروهی هدایت یافتند و گروه دیگر شایستهی گمراهی و ضلالت شدند.»
پرستش خدای متعال نیز تنها محدود به عبادات فردی نیست زیرا بنابر مبانی عقلانی و وحیانی تمام هستی انسان متعلق به ذات اقدس ربوبی است، آنچنان که خدای متعال میفرماید: «وَلِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ[نساء/126] هر چه در آسمانها و زمین است مِلک خداست.» به همین خاطر عبادت خدای متعال نیز باید در تمام ساحتهای وجود انسانی ظهور و بروز کند، که بخشی از آن اطاعت و فرمانبرداری از خدای متعال در حوزه اجتماع است که در قالب بعثت پیامبر اکرم(صلیاللهعلیهوآله) و بعد از آن نهاد امامت و در دوران معاصر به صورت عملی در ولی فقیه تجلی کرد.[3]
علاوه بر آنکه ارزشهای والای انسانی که اسلام پرچمدار آن است مانند عدالت اجتماعی، آزادی و... نیز تنها با برپایی حکومت امکان پذیر است، زیرا همان گونه که امام خامنهای فرمودند: «[تحقق این ارزشها] احتیاج به قدرت سیاسی دارد؛ اگر قدرت سیاسی نباشد، قلدرها زیر بار نمیروند، تنبلها انجام نمیدهند، سیاهیلشکرِ قلدرها و مستکبرین و پولدارها به دنبال آنها حرکت میکنند، یعنی آن مقصود نبوّتها حاصل نمیشود؛ لذا در قرآن میفرماید که ماِّ اَرسَلنا مِن رَسولٍ اِلّا لِیُطاعَ بِاِذنِ الله»[4]
از اینرو رسول خدا(صلیاللهعلیهوآله) در اولین فرصتی که توانستند از دشمنان خویش نجات پیدا کنند و به مدینه مهاجرت نمایند اقدام به تشکیل حکومت کرده و به عنوان یک حاکم الهی به سرپرستی جامعه اقدام نمودند.
پیامبر اسلام(صلیاللهعلیهوآله) پس از برپایی حکومت اسلامی تلاش کردند که با نصب حاكمان و فرمانروايان، صدور و ابلاغ بخشنامههای دولتی برای فرمانروايان، عقد پيمانهای سياسی و... ستونهای حکومت اسلامی را استوار گردانند، گرچه بعدها در سقیفه بنیساعده این حق مسلم خدای متعال نادیده گرفته شد ولی تلاشهای رسول خدا(صلیاللهعلیهوآله) چراغی شد که بعد از هزار و چهارصد سال، امام خمینی(ره) بر اساس آن انقلابی را بنا نماید که جهانیان را بهت زده کند و امروز که ما وارثان این نور هدایت هستیم باید به دنبال آن باشیم که این روشنایی را بیش از پیش به قلبهای غفلت زده بشریت ارائه نمائیم.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پینوشت
[1]. بیانات امام خامنهای در روز سوم فروردین سال 1399.
[2]. آبراهاميان، يرواند. 1391. ايران بين دو انقلاب. ترجمه: احمد گل محمدي و محمدابراهيم فتاحي. تهران: نشر ني. چاپ نوزدهم،ص655، 656 و 662.
[3]. نگاهي گذرا به نظريه ولایت فقیه، علامه مصباح یزدی، مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى(قدس سره)، 1382،ص19.
[4]. بیانات امام خامنهای در روز سوم فروردین سال 1399.