-مسجد بی‌شک یکی از مقدس‌ترین مکانها می‌باشد مشروط به اینکه ویژگی‌هایی را داشته باشد.
بی‌شک هر مکانی بر اساس صاحبی که برای آن مکان می‌توان در نظر گرفت و بر اساس آثار و ثمراتی که خواهد داشت دارای مقام خواهد بود؛ بر اساس آنچه آمد می‌توان ادعا کرد یکی از مقدّس‌ترین و یکی از برترین مکانها بر روی کره خاکی مساجد خواهند بود، مساجدی که منسوب به خداوند متعال بوده و خانه‌ی خداوند بر روی زمین محسوب می‌شوند و هدف از بنای آن انجام عبودیت و ترویج آن به معنای واقعی می‌باشد.
مکانی که بنا شده است تا در آن کلام الهی و دستورات خداوند تبیین شده و بر اساس برکاتی که در آن نهفته شده است راه رسیدن به حقایق سهل شده و از عنایت بیشتری برخوردار باشد و حقایق قرآنی با شکوه بیشتری در آن مورد توجه قرار بگیرد چنانکه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می‌فرمایند: «اِنّما نُصِبَتِ المَساجِدُ لِلقُرآن؛ مساجد را برای (خواندن و فهمیدن) قرآن بنا کرده‌اند.» [1]
البته بر اساس آنچه آمد تاکید آن است که مسجدی به جایگاه رفیع خود خواهد رسید که تبیین حقیقی آیات قرآن در آن انجام شود در غیر این صورت ماهیتی خواهد یافت که می‌تواند نه تنها انسان را به عبودیت نزدیک نکند بلکه بر اسباب گمراهی نیز بی‌افزاید همچون مسجد ضرار که خداوند متعال در مورد آن و حاضرین در آن چنین یاد می‌کند: «(گروهي ديگر از منافقان) کساني هستند که مسجدي ساختند براي زيان (به مسلمانان)، و (تقويت) کفر، و تفرقه‌‌افکني ميان مؤمنان، و کمينگاه براي کسي که از پيش با خدا و پيامبرش مبارزه کرده بود؛ آنها سوگند ياد مي‌‌کنند که: جز نيکي (و خدمت)، نظري نداشته‌‌ايم؛ اما خداوند گواهي مي‌دهد که آنها دروغگو هستند!» [2]
پس نمی‌توان انکار کرد مکانی که منسوب به خداوند متعال است صرف بنایش نمی‌تواند برای آن تقدّسی ایجاد کند بلکه آنچه باعث شکوه این مکان خواهد شد محتوایی است که در آن ارائه می‌شود محتوایی که بتواند در کنار عبودیتی که در مسجد انجام خواهد شد، اسباب رشد علمی و فرهنگی را فراهم آورد که از اهداف اصلی یک مسجد موفق است چنانکه به این مطلب اینگونه در روایات اشاره فرموده‌اند: «کُلُ جُلوسٍ فِی المَسجِدِ لَغوٌ إلّا ثَلاثَةً: قِراءَةُ مُصَلٍّ أو ذِکرُاللهِ أو سائلٌ عَن عِلمٍ» رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می‌فرمایند: هر نشستنی در مسجد جز برای این سه چیز لغو و تباه است: نماز خواندن یا ذکر خدا گفتن یا فرا گرفتن علوم و معارف الهی.» [3]
که همین حدیث را می‌توان سرلوحه مدیریت یک مسجد موفق دانست و بدون هیچ تعارفی اعلام داشت که اگر مسجدی در یکی از این سه وظیفه درست عمل نکند و نتواند برنامه‌ریزی‌ای صحیح به اندازه پتانسیلی که خواهد داشت ارائه نماید یقینا از شاخص‌های یک مسجد موفق دور شده و به وظیفه خود درست عمل نکرده است.
مسجدی که نتوان در آن به راحتی اقامه نماز کرد و صفوف نماز جماعت آن خالی باشد و یا در آن بر علم و دانش و معرفت افراد افزوده نشود و یا ذکر خداوند در آن صورت نگیرد را نمی‌توان مسجدی ایده‌آل دانست؛ ذکری که می‌تواند معنای گسترده‌ای داشته باشد و هر آن چیز که در مسیر خداوند متعال است را شامل شود منجمله کارهایی که در راستای گره‌گشایی از زندگی معیشتی و یا سلامتی مردم باشد که می‌توان حتی آن را در برخی زمان‌ها از بهترین اسباب زنده نگاه داشتن یاد خدا و تعظیم شعائر و تحکیم پایه‌های ایمانی افراد دانست.
نویسنده: طاهر قلی‌زاده محمدی
پی‌نوشت:
[1] كافي ج3، ص: 369
[2] وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِدًا ضِرَارًا وَكُفْرًا وَتَفْرِيقًا بَينَ الْمُؤْمِنِينَ وَإِرْصَادًا لِمَنْ حَارَبَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ مِنْ قَبْلُ وَلَيحْلِفُنَّ إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا الْحُسْنَى وَاللَّهُ يشْهَدُ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ (توبه/ 107)
[3] بحار، ج 74، ص86
مسجدی به جایگاه رفیع خود خواهد رسید که تبیین حقیقی آیات قرآن در آن انجام شود، در غیر این صورت ماهیتی خواهد یافت که می‌تواند نه تنها انسان را به عبودیت نزدیک نکند، بلکه بر اسباب گمراهی نیز بیفزاید.