هدف از ساخت مساجد چه بوده است ؟

هدف از ساخت مساجد چه بوده و در زمان حضرت رسول -عليه وعلي آله صلوات الله وسلامه-از مسجد چه استفاده هايي مي كردند؟

پاسخ:

خصوصيات مسجد كه برخي مربوط به سازندگان و برخي مربوط به خود مسجد است عبارتند از:
1ـ انگيزة ساختن مسجد بايد الهي باشد چنان‌كه در قرآن مي‌خوانيم «آن مسجدي كه از روز نخست بر پاية تقوي بنا شده شايسته‌تر است كه در آن قيام و عبادت كني.(1)
2ـ برنامة مسجد بايد در مسير تربيت انسان و تطهير باشد قرآن مي‌فرمايد: «در آن مسجد مرداني هستند كه دوست مي‌دارند پاكيزه باشند و خداوند پاكيزگان را دوست دارد.»(2)
3ـ مسجد اسلامي، جاي نماز و ياد خدا است: «مساجدي كه در آنها نام خدا زياد برده مي‌شود»(3) و مسجد جايگاه عبادت خالصانه است: «مساجد جايگاه خدا و براي خداست پس با خدا كسي را نخوانيد»(4) مسجد جايگاه زمزمه و نجواي صادقانه با خداو پايگاه عروج انسان از خاك به افلاك(5) و اهل آن «دوست‌دار پاكيزگي و طهارت‌اند»(6) و سعي شود با وضو وارد مسجد شويم(7) خلاصه مسجد اسلامي اين است كه زمينه را براي عبادت بر حضور و خالصانه فراهم نمايد، تا مؤمنان در آنجا با پرداختن به نماز و ذكر دعا زنگار غفلت را از دل و جان بشويند و با خدا انسان بگيرند.
4ـ مسجد بايد باعث برطرف كردن اندوه‌هاي دنيوي، و افسردگي، و پناه مسلمانان باشد.(8) مسجد روح پرهيز از گناه و دوري از سركشي را در جان و دل همدمان خود مي‌دهد آنان را به زيور «حيات اسلامي» آراسته مي‌كند و جامه خشيت از خدا بر اندام آنان مي‌پوشاند(9) لذا بايد در آن از سخنان ظالمانه، آبروي مردم را بردن، غيبت و حرفي كه بوي دنيا خواهي مي‌دهد پرهيز شود(10) زينت ظاهري و معنوي را مراعات كند(11)
5ـ پيامبر اسلام در مسجد خويش آيه‌هاي قرآن احكام و معارف ديني و حتّي مسائل تاريخي را به مردم آموزش مي‌داد.(12) علي ـ عليه السّلام ـ يك پلّه پايين‌تر از پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ مي‌نشست بر منبر براي مردم سخن مي‌گفت.(13) و امام رضا ـ عليه السّلام ـ در مسجد به مشكلات مردم پاسخ مي‌داد(14)
6ـ مسجد بايد محل تعاون اجتماعي باشد امام رضا ـ عليه السّلام ـ فرمود: «يكي از فوائد مسجد رفتن تعاون مسلمانان بر برّ و تقوا است.(15) مسجد محل احياي ارزش‌ها، محل وحدت و اتحاد مسلمانان محل پاسداري از عدالت است. لذا امام زمان ((عج) قيام خود را از مسجدالحرام شروع مي‌كند و مركز حكومتش مسجد كوفه خواهد بود.(16) مسجد جايگاه امر به معروف و نهي از منكراست .
بنا بر اين مسجد مي تواند داراي فوايد و كار برد هاي فراواني باشد كه به برخي از آن ها اشاره شد و اينطور نيست كه در زمان ما از مساجد فقط براي نماز استفاده شود، بلكه مسجد در طول انقلاب اسلامي محل و پايگاه بسيج و مقاومت و محل خيزش توده ها بوده و محل برگزاري اردوهاي علمي و فرهنگي و تشكيل كلاس هاي مختلف مي باشد و در خيلي از مساجد امور تبليغي ، سخنراي ها و مجالس عزاداري بر گزار مي گردد.
حضور همه اقشار حتي كودكان مادامي كه حرمت مسجد حفظ شود نه تنها ايراد ندارد، بلكه پسنديده و نيكو است .

پاورقی:

1. توبه: آية 108.
2. همان.
3. حج:40 .
4. جن:18.
5. اسراء: آية 1.
6. توبه: آية 108.
7. حر عاملی،محمد بن حسن، وسائل‌الشيعه، ج 1، ص 268.
8. همان، ج 5، ص 263.
9. صدوق، محمد بن علی، من لا يحضره الفقيه، (قم. مؤسسة نشر اسلامي، چ دوّم، 1404 هـ ق)، ج 1، ص 237، حديث 713.
10. همو، وسائل‌الشيعه، ج 3، ص 493.
11. اعراف: آية 31.
12. الكتاني، عبدالحي، التراتيب الاوارية (بيروت، بي‌تا، دارالكتاب العربي)، ج 2، ص 221.
13. مجلسي، محمد باقر (ره)، بحارالانوار، (بيروت، مؤسسة الوفاء)، ج 4، ص 45.
14. همان، ج 49، ص 100، شمارة 17.
15. همو، وسائل‌الشيعه ، ج 5، ص 372.
16. همو، بحارالانوار ، ج 53، ص 9.
منبع: نرم افزار پاسخ - مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات