-کوفه، یادآور میزبانان نیرنگ بازی است که فرزند پیامبرشان را با شمشیرهای آخته و تیرهای نگاه به حرم او پذیرایی کردند.
ورود کاروان اسرای اهل بیت به شهر کوفه تا هنگام خروج ایشان، هشت روز به طول انجامید. مهمترین اتفاقاتی که در این هشت روز، برای کاروان اسرای اهل بیت علیهم السلام افتاده است را مورد بررسی قرار می دهیم.
شست و شوی مغزی مردم کوفه
در روز دوازدهم محرم سال شصت و یک هجری و پس از به شهادت رسیدن امام حسین علیه السلام یاران با وفای ایشان، کاروان داغدیده و ماتم زده اهل بیت علیهم السلام به شکل اسیر وارد شهر کوفه شدند. این در حالی است که قبل از این، همین مردم کوفه با هزاران نامه از امام حسین علیه السلام و اهل بیت ایشان به عنوان مهمان دعوت کرده بودند. نکته مهم در این باره این است که دستگاه تبلیغاتی ابن زیاد ملعون، دو برنامه اساسی را برای ورود کاروان اسرای اهل بیت به کوفه دنبال کرده بود.
اول: تا می توانست تلاش کرد که تا زمان ورود کاروان به شهر کوفه، مردم را از هویت واقعی این اسیران با خبر نکند. از این رو، با پخش کردن خبر ورود اسرای خارجی و مبهم گزاردن هویت اهل بیت علیهم السلام سعی در خرید زمان برای کنترل و مراقبت هر چه بیشتر اوضاع شهر کوفه داشت.
دوم: پیش از این، حرکت امام حسین علیه السلام را به عنوان کاری غیر مشروع و مستحق برخورد القاء کرده بود. جریان رسانه ای آن زمان در شهر کوفه، تلاش کرد که با خوانش غلط از حق و باطل، حرکت امام حسین علیه السلام را خروج بر خلیفه مسلمین معرفی کرده و مبارزه با آن حضرت و کشتن ایشان را کاری موجّه و مشروع نشان دهد.
شخصی که مأمور به تعمیر امارت ابن زیاد بوده است دلیل برخاستن صدای ضجه و ناله مردم را از خادم کاخ ابن زیاد جویا می شود که او در پاسخ می گوید: «السَّاعَةَ أَتَوْا بِرَأْسِ خَارِجِيٍّ خَرَجَ عَلَى يَزِيد؛[1] همین الآن، سر مرد خارجی که بر یزید خروج کرده را آورده اند.»
از سخنان این خادم قصر ابن زیاد روشن می شود که تحریف، اصلی ترین سلاح یزید و عاملان نابکارش همانند ابن زیاد لعنت الله علیهما بر ضد قیام امام حسین علیه السلام بوده است.
جشن کوفه به عزا مبدل شد
شدت فضای تحریفی از سوی ابن زیاد به اندازه ای بوده است که مردم به قصد تماشای یک رویداد هیجان انگیز راهی تماشای اسرای اهل بیت شدند. البته ابن زیاد به خوبی می دانست که به زودی شرایط دگرگون می شود و احساسات مردم کوفه بر ضد یزید و ابن زیاد تغییر جهت خواهد داد.
او که از مواجهه مردم با هویت واقعی این کاروان هراس داشت تدابیر شدید امنیتی در کوفه برقرار کرده بود مثل این که، به هیچ فرد مسلحی اجازه خروج از خانه نداد. پس از برقراری این خفقان شدید، برای ایجاد رعب بیشتر در مردم، دستور داد سر مقدس امام حسین علیه السلام [2] و سر های مقدس شهدای کربلا را در حالی که در وسط کاروان و مقابل دیدگان اسیران بود در شهر کوفه گردانده شود. [3]
مردم که به قصد تماشای صحنه ای لذت بخش آمده بودند ناگهان با کاروان اسیران آل الله و سرهای عزیزترین افراد خانواده رسول خدا صلّی الله علیه و آله روبرو شدند و به یک باره زاری و ناله پرداختند.
سخنان روشنگرانه و سوزناک حضرت زینب کبری سلام الله علیها، ام کلثوم، فاطمه بنت الحسین و امام سجاد علیهم السلام است که موجب پشیمانی بسیاری از مردم کوفه شد. [4]
اسرای اهل بیت علیهم السلام در مجلس ابن زیاد
پس از اتمام تراژدی غم انگیز گرداندن کاروان اسیران در کوفه که البته با حماسه خطبه های توفنده و تعیین کننده آن خاندان پاک همراه شد و فضای کوفه را منقلب کرد، نوبت به داستان غمبار دیگری در این شهر رسید و آن، حضور در مجلس ابن زیاد ملعون بود که سر مقدس امام حسین علیه السلام را روبروی خود گذاشت و اسرا را در حالی که با طناب به هم وصل شده بودند در مجلس حاضر کرد. [5]
جسارت ابن زیاد ملعون به سر مقدس حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام، از سخت ترین و تلخ ترین حوادث حضور اسرای اهل بیت در کوفه، شهر نیرنگ، به شمار می رود.
چشیدن طعم زندان کوفه
پس از مجلس رقّت بار ابن زیاد ملعون، کاروان اسرا به زندان کوفه منتقل شدند. این نیز، مصیبت بزرگی است که تعدادی زن و کودک که نزدیک ترین اقوام به رسول خدا صلّی الله علیه و آله بودند به وسیله قومی که خود را جزء امت آن حضرت می دانند با غل و زنجیربه زندان شهر کوفه منتفل شدند. [6]
سفر سرهای مقدس شهدا به شام
پس از مانور، خفت بار ابن زیاد به وسیله گرداندن اسیران و سرهای مطهر شهدای کربلا در شهر کوفه، طبق برخی از نقل ها چند روز زودتر از حرکت کاروان اسرا، این سرهای مقدس شهدا بودند که راهی شام شدند. [7] دوری از سرهای مقدس شهدا اگر چه برای بازماندگان داغدار، سخت بود اما، امانی بود بر جان یتیمانی که با دیدن سرهای پدرهایشان جان هایشان به لب می رسید.
کاروان بنی هاشم و سفری به شام بلا
پس از هشت روز اقامت تلخ، دردآور و فراموش ناشدنی در شهر مهمان کُش ها، قافله اسرا به سوی شهر شام حرکت کردند.
نکته ای که بر عمق فاجعه این سفر جانکاه می افزاید این است که زنان غیر از بنی هاشم از یاران امام حسین علیه السلام که در کربلا اسیر شده بودند قبل از آغاز حرکت به سوی شام با شفاعت اقوامشان از بند اسارت رها شدند و تنها حرم حسینی و خاندان رسول الله باقی ماندند و رنج سفر تلخ به شام، آن هم به عنوان اسیر! [8] هر چه بیشتر به مصیبت های این کاروان می نگریم، بیشتر به نقش تلاش دشمن در تحریف حقایق عاشورا پر می بریم. تحریف، همیشه جزء اصلی ترین نقشه های جبهه باطل بوده است.
پی نوشت
[1] مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوار (ط - بيروت) - بيروت، چاپ: دوم، 1403 ق، ج45 ؛ ص114.
[2] ابو مخنف كوفى، لوط بن يحيى، وقعة الطفّ - ايران ؛ قم، چاپ: سوم، 1417 ق، ص264.
[3] محمدتقی بن محمدعلی سپهر، ناسخ التواريخ (مدين: قم، ۱۴۲۷)، ج 3, 28.
[4] ابن طاووس، على بن موسى، اللهوف على قتلى الطفوف / ترجمه فهرى - تهران، چاپ: اول، 1348ش، ص1145-158.
[5] واعظ خیابانی، علی؛ وقایع الایام، ج4(تتمه محرم)، ص 256.
[6] همان، ص 263.
[7] همان، ص ۲۸۱.
[8] محمد سماوی، إبصار العين في أنصار الحسين علیه السلام (مرکز الدراسات الإسلامية لممثلية الولي الفقية في حرس الثورة الإسلامية: قم، ۱۳۷۷)، 228.
چند روزی را که کاروان اسرای کربلا در کوفه سپری کردند داستان تلخ و غمباری است که نه تنها تسلی دهنده مصیبت های آن ها نشد بلکه مصیبت توهین ها، زندان، روبرو شدن با سرهای شهدا، جسارت به سر امام حسین علیه السلام و... مصیبت بزرگ تری را برای آنان رقم زد.