-در بازار مدرن دنیای امروزی، شخصی موفق است که نگرش الهی را سرلوحه اعمال و رفتار خود قرار دهد.
حلقه گمشده بشر در مواجهه با مشکلات و گرفتاری های امروزی، عمل نکردن به دانسته هاست. به تجربه ثابت شده است که راه حل بسیاری از مسائل و مشکلات زندگی در اختیار ماست، اما غفلت و بی توجهی به دانسته ها و از همه مهم تر عمل نکردن به آن ها، نه تنها مشکلات و گرفتاری ها را پررنگ تر جلوه می دهد بلکه انسان را از پرداختن به امور مهم تر بازمی دارد.
نمونه بارز این بی توجهی، نوع نگرش انسان ها به قضیه مرگ و زندگی است. فاصله گرفتن از دین و غفلت از احادیث معصومین علیهم السلام در این زمینه باعث شده است که تفکر غالب مردم نسبت به این دو امر مهم دگرگون شده و گاه برداشت های نادرست جایگزین آن گردد. بهترین راهکار برای اصلاح این نگرش، بازنگری در احادیث و روایات ائمه معصومین علیهم السلام و بهره گیری از دیدگاه دقیق و علمی این بزرگواران است.
چگونه به دنیا نگاه می کنی؟
تجربه زندگی در این کره خاکی، نعمتی است که از جانب خداوند متعال شامل حال ما گردیده است. عده ای از این فرصت طلایی نهایت بهره را برده و آینده درخشانی برای خود می سازند و گروهی با غفلت و بی توجهی به آن، عاقبتی دردناک برای خود رقم می زنند.
متأسفانه فضای غالبی که در جامعه حکم فرماست مطلوب نیست. خوردن و خوابیدن های بیش از حد، خوش گذرانی های بی هدف، اتلاف عمر و وقت، پرداختن به امور بی اهمیت و... اتفاقاتی است که همواره در طول روز به آن ها پرداخته می شود در حالی که این نوع نگرش، مخالف دیدگاه اسلام و فرمایشات ائمه معصومین علیهم السلام است.
امام هادی علیه السلام در روایتی ناب و خواندنی تعبیری بسیار زیبا از دنیا ارائه کرده اند که توجه به آن می تواند نوع نگرش ما به دنیا را تغییر داده و زندگی ما را هدفمند کند. ایشان می فرمایند: «أَلدُّنیا سُوقٌ رَبحَ فی‌ها قَومٌ وَ خَسِرَ اَخَرُون؛ [1] دنيا بازارى است كه جمعى درآن سود مى برند و گروهى زيان مى بينند.»
تشبیه دنیا به بازار، دارای نکات ارزشمندی است. اگر دنیا را بازاری مدرن در نظر بگیریم و خود را خریدارانی که در پی منافعیم محسوب کنیم، سرمایه ی ما عمری است که لحظه به لحظه در حال سپری شدن است و به هیچ وجه قابل برگشت نیست؛ فعالیت های ما در این دنیا نیز نوعی تجارت است که با توجه به کمیت و کیفیت های متفاوت می توان سودهای کلان و یا زیان های سرسام آور برای آن متصور شد. برنده حقیقی در این بازار رنگارنگ کسی است که رنگ خدایی به اعمال خود بزند و نگاه به آخرت داشته باشد. باتوجه به این روایت باید اتفاقات و فعالیت های روزمره خود را بسنجیم و ببینیم آیا همه از سرمایه ی عمرمان استفاده ی بهینه می کنیم؟ آیا در این دنیا همه اهل تلاش و فعالیت مثمرثمر هستیم؟ آیا به فرجام عمر و آخرتی که پیش رو داریم اندیشیده ایم؟ چه بسیارند آنان که دستاورد عمرشان یک حسرت بزرگ است و در مقابل، هستند افرادی که بهترین جایگاه اخروی را از همین دنیا برای خود آماده کرده اند.
اگر نگاه ما به دنیا، بازاری شد، فهم و درک این روایت از امام هادی علیه السلام نیز آسان تر می شود. حضرت می فرمایند: «اٍنَّ اللهَ جَعَلَ اَلدُّنیا دارَ بَلوی وَالآخِرَةَ دارَ عُقبی وَ جَعَلَ بَلوَی الدُّنیا لِثَوابِ الآخِرَةِ سَبَباً، وَ ثَوابَ الآخِرَةِ مِن بَلوَی الدُّنیا عِوَضاً؛ [2] خداوند، دنیا را سرای بلا و آزمایش و آخرت را سرای ابدی قرار داده است و گرفتاری دنیا را سبب پاداش آخرت ساخته و ثواب آخرت را عوض بلای دنیا قرار داده است.»
چگونه به مرگ نگاه می کنی؟
مرگ همان رویدادی است که همه باید یک بار آن را تجربه کنند. خداوند متعال در قرآن کریم می فرمایند: « كُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْت؛ [3] هر انسانى مرگ را مى چشد.» مردم در مواجهه با مرگ به دو دسته تقسیم می شوند: عده ای مرگ را پایان زندگی دانسته و اعتقادی به جهان دیگر ندارند. هول و هراس ناشی از مرگ باعث شده است که حس ترس و نفرت در این افراد بیش از سایرین باشد. اما گروهي با پذیرش این حقیقت، نگاهی واقع گرايانه به این رویداد دارند. این افراد در تلاشند ضمن بهره بردن از نعمات اين جهان و خدمت به جامعه انساني، توشه و زاد سفر آخرت را نیز فراهم آورند.
امام هادی علیه السلام نیز در این زمینه، دیدگاهی زیبا و کم نظیر را ارائه می فرمایند: «لَو عَرَفُوا ما یُؤَدّی اِلَیهِ المَوتُ مِنَ النَّعیمِ لَأَستَدعُوهُ وَ أحَبُّوهُ أشّدُّ ما یَستَدعی العاقِلُ الحازِمُ اَلدَّواءَ لِدَفعِ الآفاتِ؛[4] اگر مردم می‌دانستند مرگ چه نعمتی در پی دارد هر آینه آن را طلب کرده و بیش از انسان عاقلی که دوا را برای مداوای دردش دوست دارد، آن را دوست می‌داشتند.» چنین نگاهی به مرگ نه تنها ترس مرگ را از دل انسان خارج کرده بلکه اشتیاق به این رویداد را در وجود بشر افزون می کند. امید است با بهره گیری از فرمایشات پیشوای دهم، نگرش الهی را در خود تقویت کرده و سرانجامی نیکو برای خود رقم بزنیم.
پی نوشت:
[1] بحارالانوار، ج75، ص366
[2] اعلام الدین، ص512
[3] سوره عنکبوت، آیه57
[4] معانی الاخبار، ص290
آفرینش انسان به گونه ای است که همه با مرگ و زندگی دست و پنجه نرم می کنند، اما نوع نگرش افراد به این دو رویداد متفاوت است. متأسفانه فاصله گرفتن از دین و غفلت از احادیث معصومین علیهم السلام در این زمینه باعث شده است که تفکر غالب مردم نسبت به این دو امر مهم دگرگون شده و گاه برداشت های نادرست جایگزین آن گردد. بهترین راهکار برای اصلاح این نگرش، بازنگری در احادیث و روایات ائمه معصومین علیهم السلام و بهره گیری از دیدگاه دقیق و علمی این بزرگواران است.