بسیاری از مادران، سزارین را روشی ساده و بدون درد برای انجام زایمان می‌دانند؛ درحالی‌که از عوارض و مشکلات پس از زایمان سزارین بی‌اطلاع هستند. متأسفانه ایران دومین کشوری است که بیشترین آمار سزارین را به خود اختصاص داده است.
از روش‌های تولد نوزاد که به صورت غیر طبیعی انجام می‌شود، روش سزارین (به صورت عمل جراحی) است. این روش می‌تواند به توصیه پزشک و به دلایل مختلفی، از جمله مشکلات جنین، انجام شود.
بسیاری از مادران، سزارین را روشی ساده و بدون درد برای انجام زایمان می‌دانند؛ درحالی‌که از عوارض و مشکلات پس از زایمان سزارین بی‌اطلاع هستند. متأسفانه ایران دومین کشوری است که بیشترین آمار سزارین را به خود اختصاص داده است. ازاین‌رو در این نوشتار بر آن شدیم تا به بخشی از تحقیقات دانشگاه مایو کلینیک آمریکا در مورد سزارین و عوارض احتمالی آن نگاهی اجمالی داشته باشیم.
این مرکز تحقیقاتی در مورد سزارین و عوارض آن این‌گونه آورده است:
عمل سزارین برای زایمان از طریق برش‌های جراحی ایجاد شده در شکم و رحم انجام می‌شود. معمولاً برنامه‌ریزی برای سزارین به خاطر وجود عوارض خاص بارداری ضروری می‌شود.
چرا سزارین انجام می‌شود؟!
پزشکان در موارد ذیل ممکن است سزارین را توصیه کنند:
1. عدم پیشرفت زایمان به طور عادی (دیستوشی زایمان): مشکلات پیشرفت زایمان شامل طولانی شدن مرحله اول (اتساع طولانی یا باز شدن دهانه رحم) یا طولانی شدن مرحله دوم (زمان طولانی فشار دادن پس از گشاد شدن کامل دهانه رحم) است.
2. وضعیت نامناسب نوزاد: نگرانی در مورد تغییرات ضربان قلب نوزاد ممکن است سزارین را ایمن‌ترین گزینه کند. همچنین سزارین ایمن‌ترین راه برای زایمان نوزادانی است که ابتدا پاهای آنها وارد کانال زایمانی می‌شود (حالت بریچ) یا نوزادانی که پهلوها یا شانه‌های آنها اول است (عرضی).
3. چندقلویی: ممکن است برای زنانی که دوقلو، سه‌قلو یا بیشتر دارند، سزارین لازم باشد. این امر به ویژه اگر زایمان خیلی زود شروع شود یا نوزادان در وضعیت سر به پایین نباشند، صادق است.
4. مشکل داشتن جفت: اگر جفت، دهانه رحم را بپوشاند (جفت سر راهی)، سزارین برای زایمان توصیه می‌شود.
5. افتادگی بند ناف. اگر یک حلقه بند ناف از دهانه رحم جلوی نوزاد بلغزد، ممکن است سزارین توصیه شود.
6. نگرانی سلامتی: سزارین ممکن است برای زنانی که مشکلات سلامتی خاصی مانند بیماری قلبی یا مغزی دارند، توصیه شود. انسداد هست فیبروم بزرگی که کانال زایمان را مسدود کرده، و شکستگی لگن یا کودکی که دارای شرایطی است که می‌تواند باعث بزرگی غیر عادی سر شود (هیدروسفالی شدید) ممکن است دلایلی برای سزارین باشد.
7. تجربه سزارین قبلی یا جراحی دیگری روی رحم: اگرچه اغلب ممکن است زایمان طبیعی بعد از سزارین انجام شود، اما ممکن است پزشک تکرار سزارین را توصیه کند.
برخی از زنان با اولین بارداری خود، درخواست سزارین می‌کنند. آنها ممکن است بخواهند از زایمان یا عوارض احتمالی زایمان طبیعی اجتناب کنند یا ممکن است بخواهند زمان زایمان را برنامه‌ریزی کنند. با این حال، به گفته کالج آمریکایی متخصصان زنان و زایمان، این اقدام ممکن است گزینه خوبی برای زنانی که قصد دارند چندین فرزند داشته باشند، نباشد. هرچه تعداد سزارین‌های یک زن بیشتر باشد، خطر بروز مشکلات در بارداری‌های بعدی بیشتر می‌شود.
سزارین مانند سایر انواع جراحی‌های بزرگ، خطراتی دارد؛ ازجمله خطراتی برای نوزادان؛ مانند:
1. مشکلات تنفسی: نوزادانی که با سزارین برنامه‌ریزی‌شده به دنیا می‌آیند، بیشتر احتمال دارد دچار مشکل تنفسی شوند که باعث می‌شود تا چند روز پس از تولد، خیلی سریع نفس بکشند (تاکی پنه گذرا).
2. آسیب جراحی: اگرچه نادر است، اما ممکن است در حین عمل جراحی، بریدگی‌های تصادفی روی پوست نوزاد ایجاد شود.
نیز خطراتی برای مادر دارد که عبارتند از:
1. از دست دادن خون: سزارین ممکن است باعث خونریزی شدید در حین و بعد از زایمان شود.
2. واکنش به بی‌هوشی: بدن ممکن است به هر نوع بی‌هوشی، واکنش نشان دهد.
3. لخته شدن خون: سزارین ممکن است خطر ایجاد لخته خون را در داخل ورید عمقی، به ویژه در پاها یا لگن (ترومبوز ورید عمقی) افزایش دهد. اگر یک لخته خون به ریه‌ها برود و جریان خون را مسدود کند (آمبولی ریه)، آسیب می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد.
4. آسیب جراحی: اگرچه نادر است، اما آسیب‌های جراحی به مثانه یا روده می‌تواند در طول سزارین رخ دهد.
5. افزایش خطرات در بارداری‌های آینده: انجام سزارین، خطر عوارض در بارداری بعدی و سایر جراحی‌ها را افزایش می‌دهد. هرچه تعداد سزارین بیشتر باشد، خطر جفت سر راهی و شرایطی که در آنْ جفت به دیواره رحم متصل می‌شود (جفت آکرتا) بیشتر می‌شود.
همچنین سزارین خطر پارگی رحم در امتداد خط اسکار (پارگی رحم) را برای زنانی که در بارداری بعدی اقدام به زایمان طبیعی می‌کنند، افزایش می‌دهد.
در مورد امکان سزارین با پزشک خود قبل از موعد مقرر صحبت کنید. اگر قصد ندارید فرزندان بیشتری داشته باشید، می‌توانید با پزشک خود در مورد کنترل بارداری به صورت برگشت‌پذیر طولانی‌مدت یا کنترل بارداری دائمی صحبت کنید؛ چون یک روش دائمی کنترل بارداری، در سزارین انجام می‌شود.
منابع:
- mayoclinic.org: Cesarean delivery (C-section) is used to deliver a baby through surgical incisions made in the abdomen and uterus.