مسئله شناخت، از مهم‌ترین مسائل در افزایش امید به مهدویت، و در نتیجه افزایش سلامت روان در جامعه است.
از مسائل مهمی که در مطالعات علم روانشناسی بسیار به آن پرداخته می‌شود، مسئله شناخت (Cognition) است. شناخت در رویکرد روانشناسی شناختی (cognitive psychology)، زیربنای همه هیجانات و رفتارهاست و در رویکردهای دیگر نیز جایگاه والایی در رشد و سلامت روان دارد. ازاین‌رو مولوی جلال‌الدین بلخی چنین سروده است:
ای برادر تو همان اندیشه‌ای ما بقی تو استخوان و ریشه‌ای
گر گل است اندیشه تو گلشنی ور بود خاری تو هیمه گلخنی[1]
بر اساس برخی پژوهش‌ها و تحقیقات میدانی، از راه‌های تقویت سلامت روان، تقویت نگرش امیدوارانه از طریق عنصر مهدویت و عقیده به آن به‌منظور تعالی هرچه بیشتر است . [2]
شناخت امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف تا حدی در لسان روایات تأکید شده است که دوری از آن مساوی با گمراهی از دین شمرده می‌شود؛ برای مثال امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید که در زمان غیبت چنین دعا کنید: «... اَللَّهُمَّ عَرِّفْنِي حُجَّتَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي حُجَّتَكَ ضَلَلْتُ عَنْ دِينِي...»؛[3] «خدایا حجّتت را به من بشناسان؛ زیرا اگر حجّتت را به من نشناسانی، از دین خود گمراه می‌شوم».
در این زمینه، شناخت کافی (شامل شناخت و آگاهی افراد درباره موعود عادل و حکومت و جامعه زمان او) باعث امید بیشتر می‌گردد. به‌تناسب این شناخت، بینش و نگرش امیدوارانه ذهنی (تفکر مثبت) به آینده حاصل می‌شود.
از دیدگاه اسلام، انسانی که خودآگاهانه ارتباطی زنده و پویا و متکامل با تمام هستی دارد، دارای روان سالم است. ازاین‌رو عالی‌ترین الگوهای انسان‌های سالم، انبیا و اولیا هستند؛ چراکه خودآگاهانه‌ترین، پویاترین و متکامل‌ترین رابطه را با کل هستی دارند. دیگر انسان‌ها نیز به میزان نزدیکی‌شان به ملاک‌های امید و سلامت روانی که آن بزرگواران در توصیه‌های دینی خود مشخص کرده‌اند، از امید و درنتیجه سلامت روان بهره‌مند هستند؛[4] با این توضیح، شناخت کافی نسبت به ابعاد مختلف مهدویت و به کار بستن راهکارها، توصیه‌ها و آموزه‌های مهدوی، موجب ارتباطی آگاهانه، امیدوارانه، پویا و فعال با خدا، خود، انسان‌های دیگر و طبیعت، و به عبارتی با کل هستی می‌شود.
پی‌نوشت:
[1] مولوی، جلال‌الدین‌محمدبن‌محمد، مثنوی معنوی (تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر، رنلدالین نیکلسون)، نشر ثالث، 1393، دفتر دوم، بخش9.
[2]. مرتضایی، مریم، اندیشه مهدویت و نقش آن در سلامت روان، (کارشناس علوم روانشناسی)، دانشگاه پیام نور زرینشهر، ۱۳۸۴.
[3].کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران،دارالکتب الإسلامیه، 1407ق، ج1، ص342.
[4]. مرتضایی، مریم، اندیشه مهدویت و نقش آن در سلامت روان.