روز 25 ذی‌القعده، روزی بسیار شریف و تاریخی است و شرافت این روز، ارتباط وثیقی با اهمیت زمین کعبه دارد. عبادت در سعادت بشر نقش حیاتی دارد؛ ازاین‌رو اولین محل عبادت انسان و روز ظاهر شدن زمین، شرافتی ویژه می‌یابند.
شاید تصور شود از آنجا که ایام مختلف به‌خودی‌خود با یکدیگر فرقی ندارند، پس مکان‌ها نیز تفاوت اساسی ندارند؛ حال چرا به کعبه توجه ویژه‌ای می‌شود؟ چرا دحوالارض روز مهمی است؟ در تمام زمان‌ها می‌توان به‌خداوند نزدیک شد و تمام مکان‌ها مخلوق پروردگار هستند، کعبه هم سنگی است که ره گُم نشود. آیا این تصور، صحیح است؟
ارزش قدمت و پایداری
عموم مردم به اشیاء قدیمی و کهن توجه ویژه‌ای دارند. قدمت یک اثرِ با ارزش، نشان از پایداری و دوام آن دارد و مقاومت در برابر تندباد حوادث، باعث تحسین است؛ زیرا کیفیت، استحکام و هنر سازندگان بنا را به‌رُخ بینندگان می‌کشد. خداوند متعال، کعبه را با ویژگی قدمت توصیف می‌کند. «وَلْيَطَّوَّفُوا بِالْبَيْتِ الْعَتِيقِ»؛[1] «و بر آن خانه کهن‌سال طواف كنند». قدمت خانه خدا ریشه در قدمت مصالح ساختمانی یا معماری ویژه ندارد؛ بلکه قدمت آن به ریشه‌دار بودن توحید و همزادی خداپرستی و انسان بازمی‌گردد؛ زیرا اولین خانه که برای عبادت مردم قرار داده شد، کعبه بود. «إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ»؛[2] «نخستین خانه‌ای که برای مردم (و نیایش خداوند) قرار داده شد، همان است که در سرزمین مکه است».
دحوالارض ؛ نشان شرف مکانی و زمانی
روزها و مکان‌ها یکسان نیستند. ما انسان‌ها برخی روزها و مکان‌ها را هیچ‌گاه فراموش نمی‌کنیم؛ زیرا خاطره‌ای ویژه از آن داریم. میزان اهمیت اتفاقات یک روز خاص و جایگاه آنچه در یک مکان قرار دارد، در میزان شرافت یک مکان یا زمان خاص، مؤثر است؛ ازاین‌رو پروردگار جهانیان بر یادآوری ایام جلوه حق و پیروزی بر باطل تأکید می‌کند. «ذَكِّرْهُمْ بِأَيَّامِ اللَّهِ»؛[3] «روزهاى خدا را به يادشان بياور». در دوره‌ای خاص، زمین پُر از آب بوده است و اولین نقطه از زمین که از دل آب‌ها نمایان شده همین زمین کعبه است، آغاز ایجاد خشکی‌ها با زمینِ اولین و کهن‌ترین عبادتگاه تاریخ، مرتبط است. در روز دحوالارض ، اولین رحمت ویژه الهی بر زمین نازل شد، آدم علیه‌السلام بر زمین گام نهاد و تعظیم کعبه بر او واجب شد[4] و بنا بر روایات، ولادت قهرمان توحید حضرت ابراهیم علیه‌السلام با چنین روزی مصادف بوده است.[5] نکته جالب‌توجه ارتباط ویژه ابراهیم علیه‌السلام با تجدید بنای کعبه و دعای ویژه برای رونق این خانه است.[6] علاوه بر تمام این موارد بنا بر برخی روایات، ولادت عیسی مسیح علیه‌السلام نیز در 25 ذی‌القعده بوده است.[7] چنین روزی مطمئناً از ایام‌الله محسوب می‌شود و شرف زمانی دارد و به دستور خداوند باید آن را متذکر شد.
پی‌نوشت:
[1]. حج: 29.
[2]. آل‌عمران: 96.
[3]. ابراهیم: 5.
[4]. شيخ حر عاملى، محمد بن حسن، تفصيل وسائل الشيعة إلى تحصيل مسائل الشريعة، چاپ اول، مؤسسة آل البيت عليهم‌السلام، 1409ق، ج10، ص450-451.
[5]. شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، چاپ دوم، دار الشریف الرضی للنشر، 1406ق، ص79.
[6]. همان.
[7]. همان.