برای شکل دادن به هویت مذهبی فرزندان، باید از سنین کودکی کار تعلیم و تربیت را شروع کرده و بسیار جدی باشیم. با رها کردن کودکان در فضای مجازی، هویت نسل نوجوان و جوان ما دچار استحاله و گمراهی خواهد شد.
مولوی به داستان پیرمرد خارکن اشاره می‌کند. شخصی که در کندنِ یک بوته خار کوچک، سستی و امروز و فردا کرد تا بوته رشد کرد و محکم شد، از سوی دیگر خارکن رو به ضعف و پیری نهاد.
خاربُن در قوت و برخاستن *** خارکَن در پیری و در کاستن[1]
ماجرای برخی دختران نوجوان کشورمان نیز بی‌ارتباط با این داستان نمادین نیست. حجاب، مطلبی مربوط به هویت و شخصیت مذهبی و ملی ما ایرانیان است. بدون آموزش و ممارست از سنین کودکی، این سرمایه عظیم حفظ نخواهد شد. زمانی که دختر پاک و معصوم، همراه با یک تلفن همراه رها می‌شود و هیچ مدیریت و برنامه‌ای درباره پوشش او از طرف والدین و اطرافیان لحاظ نمی‌گردد، نمی‌توان انتظار داشت همین کودک در سنین جوانی، بدون دلیل و ناگهان تبدیل به بانویی محجبه شود. حقیقت این است که با این حجم بی‌خیالی و بی‌توجهی برخی والدین، چادری و با حجاب شدنِ برخی دختران، شبیه به معجزه و از عنایات غیبی الهی است.
فرایند نهادینه‌سازی
«نهادینه‌سازی» یعنی تعمیق و تثبیت باورها، ارزش‌ها و رفتارهای مطلوب.[2] باور و عقیده ممکن است در لحظه دچار تحول شود و شکل بگیرد؛ اما زمینه این دگرگونی، به تربیت تدریجی و عادت دادن شخص بازمی‌گردد. در عصری که آموزش رقص و آواز در مهدهای کودک رواج دارد و گفتگوی پدر و مادر با فرزند تنها درباره نمره درس ریاضی و بازی در مدرسه است، نباید انتظار تحول اساسی داشت. گاهی در خانواده‌ها، دغدغه نماز و پوشش فرزند، حتی به اندازه دغدغه لقمه و تغذیه همراه دانش‌آموز هم نیست.
کودک مقایسه می‌کند
وقتی دختربچه در رسانه، پویانمایی‌های رنگارنگ را مشاهده می‌کند که در آن‌ها دختران در نهایت زیبایی و تناسب به تصویر درآمده‌اند و چهره طبیعی خود را با این زیبایی‌های ساختگی مقایسه می‌کند، در دل آرزو می‌کند که ای‌کاش! شبیه این شخصیت کارتونی باشد. آرایش غلیظ و اهتمام به دست‌کاری سر و صورت، با این الگوهای دروغین ارتباط دارد. دروغ و خیال‌بافی در سنین بالاتر نیز متوقف نمی‌شود. خوانندگان، بازیگران و مدل‌های آمریکایی و اروپایی ذهن جوان را معطوف یک زیبایی مصنوعی می‌کند. چگونه می‌توان انتظار داشت که دختربچه کم سن و سال با حضور چنین الگوهای رسانه‌ای و بمباران فیلم‌ها، نسبت به چادری سیاه، میل و رغبت نشان دهد؟! آیا برای او الگویی ارزشمند و معقول ساخته‌ایم؟
پی‌نوشت:
[1]. مولوی ، مثنوی معنوی، دفتر دوم.
[2]. ماهیت و مفهوم نهادینه‌سازی از منظر قرآن کریم، وحید وثوقی راد و دیگران، اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، سال هفتم، شماره 2، پیاپی 17، پاییز و زمستان 1397.