امور موثر در تربیت دینی فرزند

فرزندان در ابتدای زندگی مظهر پاکی، پذیرش و صمیمیت هستند، قبل از آن که والدین به آن ها چیزی را تفهیم کنند، از پدیده‌ها، ارزش‌ها، ضد ارزش‌ها تصوری در ذهن ندارند. ارزش ها و ضد ارزش‌ها را از والدین یاد می‌گیرد و به همان راهی که والدین دعوتشان می‌کنند، قدم می‌گذارد. فرزندان هر امری که والدین ناخوشایند معرفی کنند، بدون هیچ تاملی آن را قبول می‌کنند و بالعکس. بنابراین بسیاری از عادت‌ها، احساس‌ها و اخلاق‌های ثابت و زودگذر در پرتو تلاش والدین در فرزندان شکل می‌گیرد.

امور موثر در تربیت دینی فرزند 
تربیت دینی فرزندان مستلزم اموری است که رعایت آن می‌تواند نقش بسیار مهمی در اثربخشی تلاش‌های پدر و مادر داشته باشد، از جمله این امور پالایش نمودن محیط خانه از مسائل ضد ارزشی است که اگر چنین نشود، تربیت دینی اثرش را از دست خواهد داد. والدین باید توجه داشته باشند که در تربیت دینی فقط به اعمال خشک و بی‌روح اکتفا نکنند، بلکه به همه ابعاد تربیت دینی توجه کنند، زیرا حقیقت دین، مجموعه‌ای است که بدون هماهنگی میان اجزای آن نمی‌توان با مراعات اصولی مختصر نتیجه مطلوبی به دست آورد؛ برای مثال اگر به نماز، روزه، حجاب تاکید می‌شود، به همان میزان باید به ادب، نرم خویی، مهربانی و نظارت توجه شود.

نکته مهم و دقیق دیگر، شیوه فراخوانی فرزند به تربیت دینی است. شیوه اجباری و خشونت، عاقبت خوش در امر تربیت ندارد. بسیاری از افراد که در سنین بلوغ در برابر والدین خود سرکشی می‌کنند و به مقدسات دینی پشت پا می‌زنند، همان‌هایی هستند که در سنین خردسالی و نوجوانی با اجبار و خشونت به انجام امور عبادی و امثال آن فراخوانده شدند، بنابراین توجه به روحیات فرزند و ظرفیت و استعدادهای آن ها برای عملی ساختن هرگونه روش تربیتی امری مهم و اساسی است. 

در تربیت دینی، شیوه القای مستقیم جایگاه خود را از دست داده و پند و اندرز آمرانه یا نصیحت گونه چندان کارساز نیست و چه بسا، فرزند را به 
مقابله با والدین وا می دارد. آشنا نمودن فرزندان به آثار و فواید ارزشمند تربیت دینی و آفت و زیان‌های بی‌دینی و بی‌بندوباری با زبان خودشان نقش برجسته‌ای در پذیرش آموزه‌های دینی دارد. بها دادن به شخصیت فرزندان و توجه به نقاط مثبت آن ها تاثیر فوق العاده‌ای در اثرگذاری بر آن ها دارد. همان طور که دست گذاشتن بر روی نقاط منفی و تحقیر شخصیت آن ها از موانع بسیار مهم اثرگذاری آنان است. 

عمل کردن پدر و مادر به وعده‌هایی که به فرزند می‌دهند، از امور موثر در تربیت دینی است، زیرا عمل نکردن به وعده‌ها سبب تحقیر شخصیت فرزندان شده و به آنان درس دروغگویی می‌دهد. پدر و مادر با خلف وعده و گفتار بی‌عمل خود، سخنانی را که در آینده به فرزندان خواهند گفت، از قبل بی‌اعتبار می‌کنند. خداوند وفای به عهد را از مصادیق نیکی و نشانه‌های انسان های صادق و اهل تقوا شمرده است و در روایات مسئله وفای به عهد مورد توجه قرار گرفته است. پیامبر اکرم (ص) فرمودند: کودکان را دوست بدارید و به آنان اظهار محبت کنید. پس اگر به آنان وعده ای دادید، به آن وفا کنید؛ زیر آنان روزی خود را به دست شما می‌بینند.¹

۱.وسائل الشیعه.ج۱۵.ص۲۰۱