بر اساس برهان‌های استوار عقلی، جانشین پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله باید برترین فرد در امت اسلام باشد، از این‌رو حضرت زهرا علیهاالسلام در بخشی از خطبه فدکیه به شایستگی‌ها و برتری‌های امیرالمؤمنین علیه‌السلام اشاره کردند.
بانیان سقیفه برای تکمیل نقشه شوم خود لازم بود افزون بر بیعت با خلیفه خودخوانده و غصب خلافت امیرالمؤمنین علیه‌السلام، بازوی اقتصادی اهل‌بیت علیهم‌السلام را نیز تضعیف کنند؛ زیرا فعالیت فرهنگی و نفوذ در میان توده مردم بدون داشتن پشتوانه مالی، تقریبا ممکن نیست. از این‌رو منطقه فدک که توسط خاتم الانبیاء صلی‌الله‌علیه‌وآله و به فرمان الهی به حضرت زهرا علیهاالسلام عطا شده بود، مورد تصرف ظالمانه منحرفان مسلمان قرار گرفت.
حضرت زهرا علیهاالسلام به بهانه این غصب ناجوانمردانه در مسجد مدینه حاضر شدند و سخنرانی کوبنده‌ای علیه تمام فعالیت‌های غاصبان خلافت انجام داده و به زیبایی از مقام ولایت و خلافت امیرالمؤمنین علیه‌السلام دفاع کردند.
بخشی از این خطبه به ویژگی‌ها و پیشینه امیرالمؤمنین علیه‌السلام در زمان حیات پیامبر معظم اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله مربوط می‌شود. هدف بانوی دو عالم از این سخنان، تذکر به کسانی بود که بدون داشتن هیچ ویژگی مثبت در کارنامه، خود را به نادرستی خلیفه پیامبر معرفی کردند، تا بدانند خلیفه و جانشین باید برترین فرد در میان امت باشد.
صدیقه طاهره علیهاالسلام با یادآوری سرآغاز ظهور اسلام به مسلمانان، بیان کردند که مسلمانان در مکه، غریب و مورد ظلم مشرکان بودند. حتی پس از آنکه به مدینه هجرت کردند، از حمله‌های خونین کافران در امان نبودند و این باعث ترس مسلمانان شده بود، اما پیامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌وآله در برابر این هجمه‌ها مقاومت کردند.
حضرت زهرا علیهاالسلام برای توصیف شدت و بزرگی حمله مشرکان و هجوم آنان به مسلمانان از عبارت «بیرون آمدن شاخ شیطان» و «باز شدن دهان درندگان» استفاده کردند. هرگاه چنین مشکل سختی برای مسلمانان ایجاد می‌شد، تنها امیرالمؤمنین علیه‌السلام بودند که توسط پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله به قلب دشمن فرستاده می‌شد و هیچ کسی جرأت چنین کاری را نداشت.
اهمیت جهاد امیرالمؤمنین علیه‌السلام در نگاه حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها آنگاه بود که وقتی پای کار خدا به میان می‌آمد، امیرالمؤمنین علیه‌السلام سر از پا نمی‌شناخت و هیچ نیرویی را برای خویش ذخیره نمی‌کرد. ایشان در راه خدا هر زحمتی را تحمل می‌کرد و هر رنجی را به جان می‌خرید.[1] در مقابل، تاریخ گزارش کرده که افراد بسیاری با طمع دست‌یافتن به غنیمت در جهاد شرکت می‌کردند و کسانی که خود را خلیفه نامیدند، در میدان جهاد حاضر می‌شدند، اما همواره فرار را بر قرار ترجیح می‌دادند و در راه اسلام حتی یک نفر از دشمنان را از پای درنیاوردند. در نگاه حضرت زهرا علیهاسلام اینان هیچ‌گاه شایستگی رهبری و خلافت بر امت مسلمان را نداشتند.
پی‌نوشت:
[1]. مصباح یزدی، محمدتقی، رساترین دادخواهی و روشنگری، ج2، ص57، مؤسسه امام خمینی.