آفرینش آسمانی و چگونگی ولادت امیرالمومنین علیه السلام در دنیا، از برتری های ایشان به شمار می رود که در روایات شیعه و غیرشیعه به آن اشاره شده است.
امام ابوالحسن اميرالمؤمنين على بن ابى طالب عليه السلام مولودى كه در كعبه چشم به جهان گشود، بزرگترين شگفتى تاريخ است. زندگانى سراسر افتخار او، صفات ناهمگون، ظرفيت عظيم وجودى او و دانش بی‌كرانش، همه جلوه‌هايى از اين شگفتى به شمار می‌رود.
برتری شخصیت امیرالمومنین علیه السلام موجب گرديده تا با شخصيت‌هاى ممتاز بشرى نيز هرگز قابل قياس و سنجش نباشد. عقول انديشمندان به تحيّر وامانده اند كه او را چه بنامند؛ مخلوق و يا برتر از آن![1] دلیل وجود تمام این برتری‌ها چیزی نیست جز، اتمام حجت خدا برای تمام مردم دنیا که راهبر و هدایت‌گر باید از برترین و بالاترین ویژگی‌های کمال و عصمت برخوردار باشد.
نخستین آفرینش الهی
بر اساس باور مسلمانان و برگرفته از احادیث معتبر، سال‌ها پیش از آفرینش آدم علیه السلام و پیش از آنکه زمین به وجود جسمانی خاتم الانبیاء صلی الله علیه و‌آله معطر و مزین شود، وجود نوری و آسمانی ایشان به عنوان نخستین آفریده، ایجاد شده بود.[2] بی‌شک با توجه به آیه مباهله[3] که امیرالمومنین علیه السلام را به عنوان نفس پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله معرفی کرده، آفرینش وجود نورانی و آسمانی امیرالمومنین نیز با آفرینش وجود نورانی پیامبر همزمانی دارد و در واقع هر دو یک وجود هستند. جالب آنکه در منابع غیر شیعی به این مطلب تصریح شده است.[4]
نور نبوت و نور خلافت
روایات بر این نکته تصریح کرده‌اند که تا پیش از آفرینش جسمانی رسول خدا و اميرالمؤمنين ، وجود نورانی هر دو یکی بوده و پیامبران الهی نسل به نسل آن را به همراه داشتند تا اینکه به نسل هاشم منتقل گردید و پس از آن به عبدالمطلب. اما بر اساس حکمت الهی نور رسول خدا و امیرالمومنین از یکدیگر جدا شده و نور پیامبر در صلب جناب عبدالله و نور اميرالمؤمنين در صلب جناب ابوطالب جای گرفت.[5]
دلیل این تفکیک و جداسازی را باید در هدایت‌گری مردم جست و جو کرد؛ زیرا محدودیت فضای عالم ماده و دنیا سبب شد تا به فرموده پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله، وجود جسمانی ایشان به مقام نبوت مجسم گشته و وجود جسمانی امیرالمومنین در مقام خلافت و جانشینی ایشان به مردم خودنمایی کند.[6]
پاره‌ای از بهشت روی زمین
تاکید احادیث شیعی بر این نکته است که پیش از انعقاد نطفه اميرالمؤمنين علیه السلام، پدر بزرگوار و موحد ایشان، جناب ابوطالب علیه السلام از میوه‌های بهشتی تناول کرده و سپس نطفه نورانی اميرالمؤمنين در صلب ایشان پدید آمد و آنگاه به جناب فاطمه بنت اسد منتقل گردید.[7]
ناگفته پیداست که کوردلان و دشمنان امیرالمومنین به دلیل حسادت، کینه و خالی بودن کارنامه غاصبان خلافت از چنین صفاتی، تلاش می‌کنند در مورد مقام و منزلت جانشین راستین پیامبر شبهه‌پراکنی کنند و سند این روایات را نامعتبر جلوه دهند، اما نور ولایت امیرالمومنین چنان تابنده و درخشان است که حتی با چشم پوشی از برتری در به دنیا آمدن، همچنان حقانیت ایشان در منصب امامت و خلافت بلافصل قابل اثبات و استدلال است.
نبی و وصی همانند یک درخت
شایستگی و کمالات اميرالمؤمنين علیه السلام در میان امت اسلام زبانزد بود و شاید مسلمانان به گزینه‌ای دیگر برای جانشینی نمی‌اندیشدند اما با این وجود، خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله برای معرفی برترین جانشین از هیچ تلاشی فروگذار نکردند.
یکی از راه‌های نهادینه کردن محبت امیرالمومنین علیه السلام در جان مسلمانان، بهره‌گیری از محبت و علاقه مسلمانان نسبت پیامبر اکرم بود؛ زیرا پیامبر از علاقه مسلمانان به خویش آگاه بود و مردم نیز آن را ابراز می کردند، از این رو پیامبر به امت مسلمان فرمود:«خُلِقَ النَّاسُ مِنْ شَجَرٍ شَتَّى وَ خُلِقْتُ أَنَا وَ عَلیُ ابْنُ أَبِي طَالِبٍ مِنْ شَجَرَةٍ وَاحِدَةٍ؛[8] مردم از درختان متفاوت خلق شده اند، اما من و علی از یک درخت خلق شده ایم.» در واقع اگر قرار است مردم از میوه درخت با برکت نبوی استفاده کنند، نباید از برکات علوی آن غافل بمانند.
پی نوشت
[1]. مفید، اثبات برترى حضرت اميرمؤمنان عليه السلام، ص: 8-7.
[2]. قندوزی، ینابیع المودة، ج3، ص: 214.
[3]. آل‌عمران/61.
[4]. ابن مغازلی، مناقب الامام علی بن ابی طالب، ص: 120 ؛ گنجی شافعی، کفایة الطالب، ص: 316.
[5]. زرندی، نظم درر السمطین، ص: 75.
[6]. خوارزمی، المناقب، ص: 145 ؛ ابن مغازلی، مناقب الامام علی بن ابی طالب، ص: 121.
[7]. نیشابوری، روضة الواعظین، ج1، ص: 195 ؛ رازی، نزهة الکرام، ج1، ص87 ؛ بحار الأنوار، ج35، ص: 11.
[8]. حسکانی، شواهد التنزیل، ج1، ص: 375 ؛ ابن مغازلی، مناقب الامام علی بن ابی طالب، ص: 251.