سوال بسیار مهمی که ذهن ما را درگیر می‌کند این است که آیا امر انتخابات صرفاً امری است که برگرفته از فرهنگ غربی است و یا اینکه نظام مقدس جمهوری اسلامی با رکن بسیار مهم جمهوریت و مردم سالاری دینی این امر را از خود دین مبین اسلام اتخاذ کرده است؟
مقدمه: همانگونه که می‌دانیم انتخابات قبل از به ثمر رسیدن نظام مقدس جمهوری اسلامی در کشورهای غربی نیز برگزار می‌شد، و با توجه به همین برگزار شدن انتخابات قبل از به ثمر رسیدن این نظام مقدس، ممکن است برای ما این سوال به وجود بیاید که آیا جمهوری اسلامی برای مصداق بخشیدن به مردمگرایی و مردم سالاری دینی‌اش از انتخاباتی که در کشورهای غربی برگزار می‌شد الگوبرداری کرده است و یا اینکه این امر بسیار مهم ریشه اسلامی دارد؟
برای پاسخ به این سوال باید ببینیم که آیا در سیره نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم چیزی به نام مردم گرایی و دعوت از مشارکت مردم برای تعیین سرنوشت سیاسی بوده است یا خیر؟
پاسخ به این سوال این است: بله مسلماً بوده است، نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم با اینکه از علوم خدادادی برخوردار بود، اما برای اینکه مسلمانان را برای تعیین سرنوشت سیاسی کشورشان مسئولیت پذیر بار آورد در زمینه‌های گوناگونی از آنان مشورت می‌گرفت و آنان را به مشارکت در امور سیاسی دعوت می‌کرد، نه تنها اینکه این مورد بسیار مهم از سیره خود نبی اکرم بود بلکه امر خداوند متعال به نبی اکرم این بود که به او دستور می‌دهد که در موارد گوناگون از مردم مشارکت خواهی کند و از آنان مشورت بگیرد، چنانچه خداوند متعال در قرآن کریم خطاب نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می‌فرماید:«وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ ۖ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ»[۱]«و در کارها، با آنان مشورت کن! اما هنگامی که تصمیم گرفتی، (قاطع باش! و) بر خدا توکل کن! زیرا خداوند متوکلان را دوست دارد».
پس با استناد به این آیه شریفه یقین پیدا می‌کنیم که یکی از سیره‌های بسیار مهم نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم مردم گرایی و مردم محوری بر مبنای مشورت کردن با مسلمانان بود با اینکه خودش از علوم خدادادی برخوردار بود و نیازی به مشورت کردن با مردم نداشت.
حالا سوال دیگر اینجاست: این مشورت گرفتن و مشارکت خواهی از مردم که قدر متیقن آن، مشورت گرفتن و مشارکت خواهی نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم از مردم در امور سیاسی و اجتماعی قلمداد می‌شود، در زمان نبی اکرم چگونه مصداق پیدا می‌کرد؟
پاسخ به این سوال این است که این مشورت خواهی و مشارکت خواهی نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم با مسلمانان صدر اسلام در آیات قرآن کریم خود را به شکل نصرت ولی خدا نشان می‌داد، آیاتی که در این زمینه است که به یک نمونه آن اشاره می‌کنیم و آن این آیه شریفه است:«هُوَ الَّذِي أَيَّدَكَ بِنَصْرِهِ وَبِالْمُؤْمِنِينَ»[۲]«اوست که به نصرت خود و یاری مؤمنان تو را مؤیّد و منصور گردانید».
بنا به این آیه شریفه خداوند متعال نصرت‌های نبی اکرم صلی الله را بر دو قسم مجزا تقسیم کرد، یکی نصرت خودش، و دیگری نصرت مسلمانان. اینکه خداوند متعال نصرت خودش که واجب الوجود است و ذات قدرت و یاری رساندن است را در کنار نصرت مسلمانان قرار داده است، به تنهایی برای جایگاه مصداق بخشیدن به نصرت و یاری مردم کافی است!
نتیجه‌گیری: پس به این نتیجه غایی می‌رسیم که انتخابات صرفاً رسمی برگرفته از سایر رسوم غربی نیست و ما نمی‌توانیم بگوییم که چون انتخابات قبل از به ثمر رسیدن نظام مقدس جمهوری اسلامی در کشورهای غربی برگزار می‌شد پس این نظام نیز برای مصداق بخشیدن به جمهوریت خود از این فرهنگ غربی الگوبرداری کرده است، بلکه انتخابات که به معنی مشورت خواهی و مشارکت خواهی نظام مقدس جمهوری اسلامی از مردم برای مصداق بخشیدن به جمهوریت این نظام مقدس است، به خاطر اینکه نشئت گرفته از سیره نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم بر مبنای مشورت خواهی و مشارکت خواهی از مسلمانان صدر اسلام است، پس کاملا از ریشه اسلامی برخوردار است، البته ممکن است با مرور زمان شکل این مشارکت خواهی و مشورت خواهی از مسلمانان تغییر پیدا کند، کما اینکه در دوره نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نیز این مردم گرایی و مردم محوری و مشارکت‌خواهی و مشورت خواهی از مردم خود را به شکل بیعت و شورا نشان می‌داد، پس در نظام مقدس ما نیز در حال حاضر بهترین روش برای مشارکت‌خواهی و مشورت خواهی از مردم، همین حضور پرشورشان در انتخابات است.
پی نوشت
[۱] سوره آل عمران، آیه ۱۵۹
[۲] سوره انفال، آیه ۶۲