رئیس جمهور عالی‌ترین مقام کشور پس از رهبری است و به طور مستقیم و غیر مستقیم در تمامی امور کشور اثرگذار است.
چند روزی است ثبت‌نام نامزدهای انتخاباتی آغاز شده و کمتر از یک ماه دیگر رئیس جمهور چهاردهم توسط مردم انتخاب می‌شود. در این میان برخی همه تلاش خود را به عرصه می‌آوردند تا میزان مشارکت در انتخابات را کاهش دهند. نا‌امید کردن مردم به طرق مختلف، خط سیر اصلی است که توسط این افراد طی می‌شود. در همین راستا برخی از آنان، از محدود بودن اختیارات رئیس جمهور سخن می‌گویند و این‌گونه القاء می‌کنند که رأی ما چندان تأثیری در آینده کشور ندارد. اما واقعیت چیست؟
دومین مقام عالی کشور
بنابر قانون اساسی جمهوری اسلامی «پس از مقام رهبری، رئیس جمهور عالی‌ترین مقام رسمی کشور است و مسئولیت اجرای قانون اساسی و ریاست قوۀ مجریه را جز در اموری که مستقیماً به رهبری مربوط می‌شود، بر عهده دارد».[1]
برخی از وظایف و اختیارات فراوان رئیس جمهور
1. انتخاب و عزل وزیران: انتخاب و عزل وزیران از اختیارات رئیس جمهور است؛[2] وزیرانی که مسئول تعیین سایر مدیران هستند و نقش‌آفرینی مستقیمی در عرصه‌های مختلف اقتصادی، سیاسی و فرهنگی دارند.
2. تأیید و امضای قرارداد و معاهده‌های خارجی: معاهدات مختلف در صورتی اعتبار دارند که توسط رئیس جمهور امضا و ابلاغ شوند.[3] این مسئله به نوبه خود وابسته به توان دیپلماسی اقتصادی دولت‌هاست که از نحوه تعامل خارجی دولت آن‌ها نشأت می‌گیرد.
3. اعزام سفیران به خارج و پذیرش سفرای خارجی: سفیران به پیشنهاد وزیر امور خارجه و تصویب رئیس جمهور تعیین می‌شوند.[4] روشن است که تعامل فرهنگی، اقتصادی و سیاسی ما با سایر کشورها تا حد زیادی به اقدامات سفیران بازمی‌گردد.
4. ریاست تأثیرگذارترین شوراهای عالی کشور از جمله شورای عالی امنیت ملی و ... .[5]
در کنار این موارد بودجه نهادهای مختلف توسط دولت پرداخت می‌شود و رئیس جمهور در مقام عمل در بسیاری از مواردی که ظاهرا به او مربوط نمی‌شود، تأثیرگذار دارد.
در کنار این موارد بسیار که در متون قانونی آمده است، تفاوت سیاست‌های کلان در دولت‌های مختلف به خوبی میزان تأثیر این شخصیت کلیدی را نشان می‌دهد. اهمیت به مسئله تولید داخلی و تقویت درونی یا نگاه به بیرون و پیگیری مسائل تحریمی، یکی از سیاست مهم و تأثیرگذاری است که دولت‌های اخیر و نامزدهای ریاست‌جمهوری فعلی را از یکدیگر متمایز می‌کند.
در کنار همه این موارد، بیاید فرض کنیم رئیس جمهور چیزی در حدود 15 درصد در پیشبرد کشور سهم دارد. آیا این مقدار ناچیز است؟ آیا اگر ما تنها مالک چند درصد از یک شرکت چند میلیارد دلاری مانند اپل باشیم، بی‌مقدار است؟ مسئله ریاست جمهوری نیز همین‌گونه است. اگر به آنچه در عرصه سیاست داخلی و خارجی، اقتصاد، فرهنگ، تعلیم و تربیت، مسائل نظامی و... در سطح کشور و بین‌الملل اتفاق می‌افتد، کمی فکر کنیم، روشن خواهد شد که همین 15 درصد نیز تأثیر بسیار بسیار زیادی دارد و چه‌بسا آینده یک نسل را تغییر دهد.
[1]. اصل 113 قانون اساسی.
[2]. اصل 133و136 قانون اساسی.
[3]. اصل 125 قانون اساسی.
[4]. اصل 128 قانون اساسی.
[5]. اصل 176 قانون اساسی.