تغییر شکل برگزاری مناظرات نامزدهای ریاست جمهوری از سال 92 تا کنون، نه مانع بداخلاقی‌ها شده و نه به بالا رفتن کیفیت مباحث مطرح شده کمکی کرده است و جذابیت مناظرات سال 88 را هم ندارد. با راهبرد تحولی رسانه ملی شاهد چه تغییر مثبتی در مناظرات خواهیم بود؟
اولین خاطره مردم از مناظره نامزدهای ریاست جمهوری به سال 1388 برمی‌گردد. مناظره‌های دو به دو که گرچه جذابیت انتخابات را به اوج رساند، ولی بروز بعضی بی‌اخلاقی‌ها و حملات تخریبی بی‌سابقه نامزدها علیه یکدیگر، تبدیل به یکی از خاطرات تلخ آن سال شد. این میان عده‌ای از تحلیل‌گران نیز معتقد بودند یکی از عوامل اصلی اغتشاشات سال 88، همین شکل مناظرات و سخنان تحریک‌کننده نامزدها بود.
این تحلیل البته چندان به‌جا نبود؛ چرا که سخنان تند نامزدها محدود به آن مناظرات نبود و فضای دوقطبی بدون مناظرات نیز شکل می‌گرفت. همچنین شواهد بسیاری وجود داشت که نشان می‌داد تحرکاتی که به بهانه تقلب، شیرینی انتخابات را به کام مردم تلخ کرد، با برنامه‌ریزی و هدایت و حمایت دست‌های پیدا و پنهان دشمنان تابلودار جمهوری اسلامی صورت پذیرفته بود.
در انتخابات 92، هشت نفر و در 96، شش نفر توسط شورای نگهبان تأیید شدند. حالا بهانه برای مدیران صداوسیما کاملاً فراهم بود که کمبود وقت برای پخش مناظرات دو نفره را بهانه کنند و آن را به شکل دیگری برگزار کنند، اما این شکل برگزاری نشان داد رعایت اخلاق انتخاباتی خیلی بیش از آن که به شکل برگزاری مناظره ربط داشته باشد، وابسته به شخصیت نامزدها و توجه‌شان به اخلاق سیاسی است؛ چنان که تلقی بسیاری از افراد این بود که پیروزی در انتخابات 92 میوه تخریب‌های به یادماندنی رقبا در مناظرات بود و شاید همین میوه شیرین باعث شد در انتخابات بعدی، رکورد تخریب و بداخلاقی شکسته و کار به این واکنش رهبر انقلاب در حرم امام خمینی(ره) برسد که فرمود: «جای شهید و جلّاد عوض نشود». همچنین پذیرش نتیجه انتخابات از طرف مخالفان دولت، با توجه به قابل مقایسه بودن با سال 88 از نظر دوقطبی‌سازی و همچنین شبهات -هرچند نامعتبر- درباره بعضی اتفاقات انتخاباتی، بیش از پیش گواهی داد، بالا رفتن از دیوار کوتاه مناظرات سال 88 اشتباه بوده است.
در سه دوره گذشته، برگزاری مناظرات با حضور همه نامزدها در هر نشست، مانع بداخلاقی‌ها نشده و تنها جذابیت مناظرات و حتی قابلیت تشخیص برای بینندگان را کمتر کرده است؛ چرا که تجربه نشان داده کفه محتوایی گفت‌وگوها به سمت نامزدهای خاص سنگین‌تر می‌شود. از طرفی تلاش بیهوده مجری‌های مناظرات برای وادار کردن نامزدها به خارج نشدن از بحث و پاسخگویی به پرسش مورد نظر، شخصیت برنامه را زیر سؤال برده است. این در حالی است که در مناظرات دو نفره اساساً موضوع خاصی وجود ندارد و عملاً امکان فرار از پرسش حریف وجود ندارد.
به هرحال چند دوره‌ای هست که حتی مطالبه مناظرات یک به یک هم از صدا و سیما نیست، اما امسال مدیر رسانه ملی وعده برگزاری برنامه‌های تبلیغی بر پایه راهبرد تحولی رسانه ملی را داده و گفته است: «تمام برنامه‌ها را در این دوره از انتخابات برای چند هدف از جمله شناخت دقیق از نامزدها، افزایش مشارکت، کمک به انتخاب اصلح و هر اتفاقی که صداوسیما می‌تواند در آن مؤثر باشد، بررسی می‌کنیم». نقداً تعداد مناظرات از سه، به پنج افزایش پیدا کرده است. باید نشست و دید که چه‌قدر تیر آقای جبلی و دوستانش به هدف ارزشمندشان اصابت می‌کند.