رهروان ولایت - خداوند، انسان‌ها را آفرید و هدایت آن‌ها را هم به عهده گرفت و فرمود: «إِنَّ عَلَیْنا لَلْهُدى؛[لیل/12] البته بر ماست كه (خلق را) هدایت كنیم» و فرمود: «وَ اللَّهُ یَقُولُ الْحَقَّ وَ هُوَ یَهْدِی السَّبِیل؛[احزاب/4] خدا حق را مىگوید و خود او به سوى راه، هدایت مىكند».
و این منافاتی ندارد با اینکه پیامبران الهی نیز، به اذن او هدایت و راهنمایی کنند، چنانکه حضرت ابراهیم(علیه‌السلام) فرمود: «فَاتَّبِعْنی أَهْدِكَ صِراطاً سَوِیًّا؛[مریم/43] از من پیروى كن، تا تو را به راه راست هدایت كنم» و قرآن کریم در مورد حضرت محمد(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) فرمود: «وَ إِنَّكَ لَتَهْدِی إِلى صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ؛[شوری/52] و تو مسلّماً به سوى راه راست هدایت مىكنى».
طرح چند سؤال:
اما سخن اینجاست که آیا کسی بعد از پیامبران، هم باید جانشین آن‌ها در هدایت بندگان، باشد و یا لزومی ندارد؟
اگر بگوییم لزومی به جانشینی آخرین پیامبر نیست، دلیل می‌خواهد چرا که مگر انسان‌های بعد از پیامبران، چه تفاوتی با انسان‌های قبل از ایشان دارند؟
آیا آن‌ها از هر نظر، کامل هستند و راه را به خودی خود، پیدا می‌کنند؟
آیا هیچ عقلی می‌پذیرد که زحمات چندین ساله‌ی پیامبر خدا و کسانی که به اسلام پیوسته بودند بی نتیجه بماند و کشتی اسلام، بدون ناخدا رها شود و سرنشینان آن در دریای متلاطم دنیا، سرگردان بمانند؟
پس هدف از آمدن ده‌ها هزار پیامبر چه بود؟
اگر انسان‌ها بعد از وفات آخرین پیامبر الهی، نیاز به راهنما دارند، چه کسی لایق این جانشینی است؟
چه کسی لایق این جانشینی است؟
اگر به عقل خود رجوع کنیم، متوجه می‌شویم همانطور که پیامبران الهی از طرف خدا انتخاب شده‌اند، جانشینان آن‌ها هم باید از طرف خدا و توسط آن پیامبران، انتخاب و به مردم معرفی شوند و همچنین، بیشترین فضیلت‌ها را داشته باشند و شبیه‌ترین افراد به پیامبر باشند.
جانشین پیامبر از زبان پیامبر:
شک نداریم که پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله)، وظیفه‌ی هدایت بندگان خدای متعال را به عهده دارد [1] و از روی هوای نفس؛ سخن نمی‌گوید [2] و بر هیچ مؤمنی روا نیست که از فرمان رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) سرپیچی کند[3]
پس به سخنان آن حضرت در مورد جانشین ايشان گوش جان می‌سپاریم و می‌نگریم که آیا جز این شخص، شخص دیگری سزاوار است که در جایگاه پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) قرار بگیرد یا خیر:
1- اگر همه‌ی درختان قلم، و دریا مرکب، و تمام جنّیان حساب‌گر، و تمام انسان‌ها نویسنده باشند نمی‌توانند فضایل او را بشمارند.[4]
2- کسی که یکی از فضایلش را بنویسد تا وقتی که این نوشته باقی است ملائکه برای او استغفار می‌کنند و اگر کسی یکی از فضايلش را بشنود خداوند گناهانی که از راه گوش انجام داده را می‌بخشد و اگر کسی به نوشته‌ای که در مورد فضایل اوست نگاه کند گناهانی که از راه چشم؛ مرتکب شده را می‌بخشد.[5]
3- داناترین مردم بعد از من اوست.[6]
4- داناترین مردم نسبت به سنّت پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله).[7]
5- خداوند در مورد او به ملائکه‌اش فرمود: «شما را شاهد میگیرم که او امام مخلوق و سرپرست آفریدههای من است[8]»
6- پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) به او فرمود: «تو بعد از من سرپرست تمام مؤمنین هستی[9]»
7- او با قرآن است و قرآن با اوست و هرگز از هم جدا نمی‌شوند.[10]
و او جز مولای متقیان و امیر مؤمنان؛ علی(علیه‌السلام) نیست که رسول اکرم(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) به عمار فرمود: «ای عمار! اگر دیدی علی(علیه‌السلام) به راهی می‌رود و مردم به راهی غیر از راه او، تو با علی(علیه‌السلام) حرکت کن و مردم دیگر را رها کن زیرا او؛ هرگز تو را بر بدی و پستی، راهنمایی نمی‌کند و هرگز تو را از هدایت خارج نمی‌کند[11]»[12]
----------------------------------
پی‌نوشت:
[1]. چنانکه قرآن کریم فرمود: «وَ إِنَّكَ لَتَهْدِی إِلى صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ؛[شوری/52] و تو مسلّماً به سوى راه راست هدایت مىكنى»
[2]. «وَ ما یَنْطِقُ عَنِ الْهَوى؛[نجم/3] هرگز از روى هوى و هوس سخن نمىگوید.»
[3]. «وَ ما كانَ لِمُؤْمِنٍ وَ لا مُؤْمِنَةٍ إِذا قَضَى اللَّهُ وَ رَسُولُهُ أَمْراً أَنْ یَكُونَ لَهُمُ الْخِیَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ وَ مَنْ یَعْصِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالاً مُبیناً؛[احزاب/36] هیچ مرد مؤمن و زن مؤمن را سزاوار نیست كه وقتى خدا و رسولش امرى را صادر فرمودند، باز هم در امور خود، خود را صاحب اختیار بدانند، و هر كس خدا و رسولش را نافرمانى كند، به ضلالتى آشكار گمراه شده است.»
[4]. «لَوْ أَنَّ الْفیاضُ [الرِّيَاضَ] أَقْلَامٌ وَ الْبَحْرَ مِدَادٌ وَ الْجِنَّ حُسَّابٌ وَ الْإِنْسَ كُتَّابٌ مَا أَحْصَوْا فَضَائِلَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِ«عسقلانی در لسان المیزان، ج5، ص62 و ذهبی در میزان الاعتدال، ص467»
[5]. َ «وَ مَنْ كَتَبَ فَضِيلَةً مِنْ فَضَائِلِهِ لَمْ تَزَلِ الْمَلَائِكَةُ تَسْتَغْفِرُ لَهُ مَا بَقِيَ لِتِلِكَ الْكِتَابَةِ رَسْمٌ وَ مَنِ اسْتَمَعَ فَضِيلَةٍ مِنْ فَضَائِلِهِ کَفَّرَ اللهُ لَهُ الذُنُوبَ الَّتِي اكْتَسَبَهَا بِالستِمَاعِ وَ مَنْ نَظَرَ إِلَى کِتابٍ مِنْ فَضَائِلِهِ کَفَّرَ اللهُ لَهُ الذُنُوبَ الَّتِي اكْتَسَبَهَا بِالنَّظَرِ «فرائد السمطین، ج1، ص19»
[6]. َ أَعْلَمُ أُمَّتِي مِنْ بَعْدِي عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ(علیه السّلام) «فرائد السمطین، ج1، ص97 و کفایة الطالب،ص332»
[7]. هُوَ أَعْلَمُ النّّاسِِ بِالسُّّنَّةِ «کنزالعمّال، ج11، ص605، حدیث32926»
[8]. اُشْهِدُکُمْ أَنّهُ إمامُ خَلْقِی وَ مَوْلی بَرِیَّتِی «البدایة و النهایة، بیروت، مکتبةالمعارف، ج7، ص346»
[9]. أَنْتَ وَلِيُّ كُلِّ مُؤْمِنٍ بَعْدِي «المستدرک علی الصحیحین(ناشر: دارالمعرفه، بیروت)، ج3، ص124 - ینابیع المودة، باب20، ص103 - تاریخ الخلفاء(سیوطی)، باب فضائل علی(ع)، ص173»
[10]. عَلِیٌّ مَعَ الْقُرْآنِ وَ الْقُرْآنُ مَعَ عَلِیٍّ لَنْ يَفْتَرِقَا «المستدرک علی الصحیحین، ج 3، ص 124، حدیث 61، فرائد السمطین، ج 1، ص439»
[11]. َ يَا عَمَّارُ إِنْ رَأَيْتَ عَلِيّاً قَدْ سَلَكَ وَادِياً وَ سَلَكَ النَّاسُ وَادِياً غَیْرَهُ فَاسْلُكْ مَعَ عَلِيٍّ وَ دَعِ النّاسََ فَإِنَّهُ لَنْ يَدُلَّكَ فِي رَدًى وَ لَنْ يُخْرِجَكَ مِنْ الْهُدًى «تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ج4، ص410 - حلیة الاولیاء، ج1، ص86»
[12]. با استفاده از روایات نرم افزار مؤسسه تحقیقاتی ولی عصر.
نظرات
لا فتي الا علي لا سيف الا ذوالفقار