چکیده: ماهیّت سفر زیارتی رحمانی است کسی که زائر اباعبد الله(علیهالسلام) است از لحظه خروج از منزل تا لحظه برگشت به خانه، زائر محسوب می‌شود.
ماه صفر حال و هوای خاصی دارد، هر چه به اربعین سالار شهیدان حسین بن علی(علیهالسلام) نزدیک می‌شویم شور عجیب و وصف‌ناپذیری دل‌ها را فرا می‌گیرد، برخی ناخواسته و بدون اینکه خود اراده‌ای داشته باشند همه مقدمات سفر به راحتی فراهم می‌گردد و توفیق زیارت پیدا می‌کنند امّآ برخی نیز علی رغم تلاش برای عزیمت، توفیق حضور در صحن با صفای عزیز زهراء(علیهماالسلام) را پیدا نمی‌کنند. راهپیمایی اربعین، اجتماع با شکوه و بی نظیر در کل جهان است؛ نور ولایی و جذبه رحمانی ولیّ خدا دل‌ها را به سوی خود می‌کشد به گونه‌ای که دل‌های عشّاق برای زیارت آن جناب پر می‌کشد، چه زیباست لحظات ملکوتی زیارت و زیباتر از آن به جان خریدن سختی راه است که عشّاق حسینی، سختی راه را برای دیدار ولیّ حقّ به جان خریدند و به خانه و کاشانه و مشتهیات دنیایی پشت کرده و به زیارت حجّت خدا شتافتند خوشا به سعادت آنان که به حضور طلبیده شدند و امسال نیز به دیدار مولاجان نائل خواهند آمد.
سفر زیارتی با سایر سفرها تفاوت ماهیّتی دارد، ماهیّت سفر زیارتی رحمانی است کسی که زائر اباعبد الله(علیهالسلام) است از لحظه خروج از منزل تا لحظه برگشت به خانه، زائر محسوب می‌شود لذا زیباست که ادب را رعایت کرده و از لحظه خروج برای ارتباط روحی با امام حسین(علیهالسلام) خود را مهیّا کند، پرهیز از سخنان سخیف و بیهوده، پرهیز از خنده، قهقهه و شوخی و بالاخره پرهیز از هر آنچه که مانع این ارتباط روحی می‌شود از اوجب واجبات برای زائر حسینی است.
علاوه بر این، در زيارت؛ شناخت فرد مورد زيارت نقش اساسی و تعيين کننده‌ای دارد. زيارت فقط يک امر ظاهری نيست بلکه بخش عمده و قابل توجه آن باطن زيارت است که از معرفت زائر ناشی می‌شود، همان‌طور که نماز بدون معرفت ارزش چندانی ندارد و مقبول درگاه الهی قرار نمی‌گيرد، زيارت نيز که يک امر باطنی است بدون توجه باطنی لازم و معرفت شايسته تأثير چندانی نخواهد داشت.
در زيارت بزرگان دين، ابتدا بايد يک شناخت قابل قبولی از آنان داشته باشيم تا براساس آن معرفت، ارادت خاصّي به آنان پيدا کنيم. معرفت و ارادت حاصل از آن در کنار شرايط ديگر چون طهارت نفس و تضرّع و انابه و توبه، نورانيّت و آمادگی برای زائر به وجود می‌آورد.
زيارت ايجاد پيوند و ارتباط با امام معصوم و حجّت الهی است و مبدا تحولات عميق و بنيادين در زائر است. يکی از راه‌های ايجاد آمادگی روحی و مهيا شدن برای اين سفر و زيارت نورانی و معنوی آگاهی از ارزش و آثار و برکات دنيوی و اخروی و اجر و پاداش شگفت انگيزی است که خدوند به زائر امام حسين(علیه السلام) عطا می‌کند.
در روايتی آمده است که امام صادق(علیهالسلام) فرمود: «به خدا سوگند اگر در فضيلت زيارت و فضيلت مزار امام حسين(علیهالسلام) به شما می‌گفتم، به کلی حج را ترک می‌کرديد و هيچ کس از شما حج نمی‌نمود».[1]
در روايتی ديگر از آن حضرت(علیه السلام) آمده است: «هر کس پياده به مزار امام حسين(علیهالسلام) بيايد خداوند در برابر هر قدم هزار حسنه برايش می‌نويسد و هزار گناه را از او پاک می‌کند و او را هزار درجه بالا می‌برد...»[2]
در روايت ديگری آمده است: «هر کس امام حسین(علیهالسلام) را با شناخت حق او زيارت کند خداوند گناهان گذشته و اينده او را می‌آمرزد».[3]
بهترين راه ايجاد آمادگی روحی برای سفر کربلاء، متوسّل شدن به خود حضرت ابی‌عبد الله الحسين(عليه‌السلام) و در خواست از خود ايشان است.
رعایت نکات زیر برای داشتن زیارتی تأثیرگذار توصیه می‌شود:
1. سزاوار است زائر امام حسین(علیهالسلام) از هم اکنون خود را در آن فضای ملکوتی حرم تصور کند و از هم اکنون رفتار و نیّت خود را خالص کند.
2. زائر ابا عبد الله الحسین(علیهالسلام) قبل از مشرّف شدن به حرم، اگر حق الناسی در گردن دارد ادا کند و اگر میان وی و دیگری ناراحتی و کدورتی هست برطرف نماید.
3. اگر از حقوق الهی مانند نماز و روزه و ... بر عهده زائر است مصمّم باشید به تدریج قضا کنید.
4. از خود وجود بابرکت امام حسین(علیهالسلام) تقاضا کند به حق مادرش زهرای اطهر(سلام‌الله‌علیها) و به حق بی بی حضرت زینب(سلام لله‌علیها) زیارتی با معرفت همراه با دست آوردهای اخروی به شما عطا فرماید.
مطالعه کتاب فروغ شهادت اثر عارف عظیم‌الشأن آیت‌الله سعادت‌پرور برای شناخت و معرفت هر چه بیشتر اولیای الهی بالاخص امام‌حسین(علیه السلام) توصیه می‌شود.
_______________________________
پی نوشت:
[1]. «والله لو اني حدثتکم بفضل زيارته و بفضل قبره لترکتم الحج راسا و ما حج منکم احد...». (کامل الزياره، ص 267)
[2]. همان، ص133
[3]. «من زار الحسين(علیهالسلام) عارفا بحقه غفر الله له ما تقدم من ذنبه و ما تاخر». (همان، ص 138)