بر پایه روایات، همه انبیا و امامان علیهم‌السلام برای امام حسین علیه‌السلام گریه کردند و همواره پیروان خویش را به گریه و برپایی عزا برای آن حضرت سفارش می‌کردند.
حادثه عاشورا از جهات مختلف، هم در شخصیت افراد و هم در جهت‌دهی جامعه، اثرات فراوانی دارد، به همین دلیل امامان علیهم‌السلام، اهتمام خاصی برای بزرگداشت آن داشته‌اند. ائمه علیهم‌السلام در دو بخش گریه و تشویق به برپایی عزاداری برای امام حسین علیه‌السلام اهتمام داشته‌اند.
هرچند گریه برای امام حسین علیه‌السلام از همان زمان خلقت حضرت آدم علیه‌السلام شروع شد[1] و تمام پیامبران و امامان علیهم‌السلام برای حضرت، گریه کردند؛ ولی در مواردی که شرایط اجازه می‌داد؛ علاوه بر گریه، به برپایی عزاداری برای حضرت نیز می‌پرداختند.
گریه‌های امام سجاد علیه‌السلام
امام سجاد علیه‌السلام می‌فرماید: «إِنِّي لَمْ أَذْكُرْ مَصْرَعَ بَنِي فَاطِمَةَ إِلَّا خَنَقَتْنِي لِذَلِكَ الْعَبْرَةُ؛[2] هر زمان که به یاد قتلگاه فرزندان فاطمه علیهم‌السلام می‌افتم، گریه گلویم را می‌گیرد». آن‌قدر حضرت گریه کردند که به یکی از بکائین(بسیارگریه کنندگان) تاریخ معروف شدند.[3]
دستور به برپایی عزا
امام محمدباقر علیه‌السلام در خانه‌اش برای امام حسین علیه‌السلام اقامه عزا می‌کرد: «يَأْمُرُ مَنْ فِي دَارِهِ بِالْبُكَاءِ عَلَيْهِ وَ يُقِيمُ فِي دَارِهِ مُصِيبَتَهُ بِإِظْهَارِ الْجَزَعِ عَلَيْهِ وَ يَتَلَاقَوْنَ بِالْبُكَاءِ بَعْضُهُمْ بَعْضاً فِي الْبُيُوتِ وَ لْيُعَزِّ بَعْضُهُمْ بَعْضاً بِمُصَابِ الْحُسَيْنِ علیه‌السلام؛[4] به کسانی که در خانه‌اش بودند، امر می‌کرد كه براى آن حضرت بگريند و با اظهار جزع و فزع بر آن حضرت، در خانههایشان اقامه مصيبت نمايند و با گریه، يكديگر را ملاقات كنند و این مصیبت را به همدیگر تسليت دهند».
اقامه عزا توسط امام جعفر صادق علیه‌السلام
ابا هارون مکفوف می‌گوید: به دستور امام صادق علیه‌السلام برایش اشعاری درباره امام حسین علیه‌السلام خواندم. حضرت فرمود: «نه! همان‌گونه که در کنار قبر آن حضرت می‌خوانید، بخوان و من خواندم، حضرت به گریه افتاد. من سکوت کردم. حضرت فرمود: ادامه بده و من ادامه دادم: يَا مَرْيَمُ قُومِي وَ انْدُبِي مَوْلَاكِ وَ عَلَى الْحُسَيْنِ فَأَسْعِدِي بِبُكَاكِ؛ ای مریم برخیز و بر مولای خود، گریه کن و با گریه‌ات بر حسین رستگاری طلب کن».
حضرت و اهل منزل همه گریه کردند، سپس حضرت فرمود: ای ابا هارون! هر کس درباره امام حسین علیه‌السلام شعری بسراید و و ده نفر را بگریاند بهشت برای او واجب می‌شود.[5]
مرثیه دعبل برای امام رضا علیه‌السلام
دعبل خزایی می‌گوید: ایام شهادت امام حسین علیه‌السلام به محضر امام رضا علیه‌السلام شرفیاب شدم، حضرت بعد از خوش‌آمدگویی، مرا در کنار خویش نشاند و در حالی که یارانش نیز گرد آن حضرت جمع بودند فرمود: «ای دعبل! دوست دارم امروز برای ما مرثیه بخوانی؛ چراکه این ایام، ایام اندوه ما اهل‌بیت است. حضرت از خانواده خویش نیز خواست که پشت پرده بنشینند و در مصائب جدشان گریه کنند. سپس حضرت به دعبل فرمود: اشعاری بخوان و وی نیز مرثیه‌ای را در عزای امام حسین علیه‌السلام و اهل بیتش خواند».[6]
این گریه‌ها و عزاداری ها همچنان ادامه دارد و در حال حاضر نیز امام زمان علیه‌السلام همواره برای جدش امام حسین علیه‌السلام گریه می‌کنند.[7]
پی‌نوشت:
[1]. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، داراحیاء، ج44، ص245.
[2]. ابن قولویه، کامل‌الزیارات، مکتبةالصدوق، ص115.
[3]. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، داراحیاءالتراث، ج45، ص138.
[4]. ابن قولویه، کامل‌الزیارات، مکتبةالصدوق، ص193.
[5]. همان، ص113.
[6]. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، مؤسسةالوفاء، ج45، ص257.
[7]. ابن مشهدی، محمدبن جعفر، المزار، دفتر تبلیغات، ص501.