چکیده: با اینکه حجاب، مسئله‌ای فطری است که از دیرباز در فرهنگ ملی و باستانی ما وجود داشته است، بودند کسانی که به بهانه‌های مختلف با این مساله به مبارزه پرداختند.
با اینکه حجاب، مسئله‌ای فطری است که از دیرباز در فرهنگ ملی و باستانی ما وجود داشته است، بودند کسانی که به بهانه‌های مختلف با این مساله به مبارزه پرداختند. بی‌حجابی و کشف حجاب، از سال‌های بسیار دور مورد توجه استعمار جهانی بود؛ زیرا آنها فرهنگ ریشه‌دار ملت‌های اسلامی را هدف قرار داده بودند. هر چند تاریخ واقعی کشف حجاب در ایران به سال‌های پیش از عصر رضاخانی بازمی‌گردد، ولی اجرای رسمی آن، در دی ماه 1314 صورت گرفت.
در بررسی‌های تاریخی پی می‌بریم که مهم‌ترین عامل پیدایش و اجرای کشف حجاب، سفر رضاشاه به ترکیه بود. اگر چه رضاشاه فکر تجددگرایی را از اوایل سلطنت در سر می‌پروراند، ولی سفر به ترکیه این فکر را تقویت کرد. نوع لباس و شیوه فعالیت زنان در جامعه و شیوه تعلیم و تربیت دختران ترک، نظر شاه ایران را جلب کرد. وی تصور می‌کرد تمام این تغییرات و پیشرفت‌های ترکیه، حاصل فعالیت مساوی زنان و مردان بوده است. رضاخان مایل بود به پندار خود، برای جبران عقب ماندگی‌های ایران، چنین وضعی در ایران نیز پدید آید.[1]
پس از سفر رضاشاه به ترکیه در ایران شایعاتی درباره ممنوعیت حجاب در مدرسه‌‌های دخترانه پخش شد، ولی در آن زمان قانونی تصویب نشد. وی ترجیح می‌داد که مردم لباس متحدالشکل بپوشند، کلاه پهلوی به سر گذارند و نسبت به تقیدات دینی در زمینه حجاب سستی نشان دهند. رضا شاه پس از گذشت یک سال از سفر به ترکیه در آذر ۱۳۱۴ به محمود جم «رئیس‌الوزرا» چنین می‌گوید: «نزدیک دو سال است که این موضوع سخت فکر من‌را به خود مشغول داشته است، خصوصاً از وقتی که به ترکیه رفتم و زن‌های آنها را دیدم که «پیچه» و «حجاب» را دور انداخته و دوش به دوش مردهایشان در کارهای مملکت کمک می‌کنند، دیگر از هر چه زن چادری است بدم آمده است. اصلاً چادر و چاقچور، دشمن ترقی و پیشرفت مردم است. درست حکم یک دمل را پیدا کرده که باید با احتیاط به آن نیشتر زد و از بینش برد.» [2]
در چنین شرایطی و در روز اول فروردین ۱۳۰۶(هـ.ش) خانواده رضاشاه بر طبق رسم دیرینه‌ای كه اغلب خانواده‌های ایرانی در هنگام تحویل سال نو به اماكن مقدس می‌روند، راهی قم شدند و در حرم مطهر حضرت معصومه(سلام‌الله‌علیها) بدون حجاب حضور یافتند، این عمل خشم مردم را برانگیخت. مرحوم حاج شیخ محمدتقی بافقی به خانواده رضاخان پیام داد: «اگر مسلمان هستید نباید با این وضع در این مكان مقدس حضور یابید و اگر مسلمان نیستید باز هم حق ندارید در این مكان حضور یابید». پیام مؤثر واقع نشد. بافقی شخصاً به حرم می‌رود و به آنان تذكر می‌دهد. این حادثه منجر به تظاهرات مردم شد. رضاخان شخصاً با یك واحد موتوریزه به قم رفت. با چكمه وارد صحن مطهر شد و شیخ محمدتقی بافقی را مورد ضرب و شتم قرار داد. شیخ محمد پس از این واقعه مدتی زندانی شد و تا پایان عمر تحت نظر یك بازرس اداره آگاهی زندگی كرد. روشن‌گری‌ها و فداکاری‌های علمای اسلام عامل اصلی بقای احکام الهی بوده است.
با تشدید اقدامات رضاخان، در اوایل خردادماه ۱۳۱۴وی با احضار هیأت دولت صریحاً اظهار داشت ما باید صورتاً و سنتاً غربی شویم. باید در قدم اول كلاه‌ها به شاپو تبدیل شود و در مجالس كلاه را به عادت غربی‌ها باید بردارند. و نیز باید شروع به رفع حجاب زن‌ها نمایند و چون برای عامه مردم مشكل است وزرا و معاونان باید پیش‌قدم شوند و هفته‌ای یك بار باید با خانم‌های خود در كلوپ ایران جمع شوند. هم‌چنین شاه دستور داد كه در مدارس دخترانه، معلم و شاگردان باید بدون حجاب باشند و در صورت امتناع آنان را به مدارس راه ندهند.
اما عمق ایمان مردم مسلمان ایران، باعث شد سیاست کشف حجاب رضاخان به نتیجه نرسد و خود او از مسند قدرت سقوط نماید. مردم مسلمان ایران همواره رعایت دستور قرآنی حجاب را لازم دانسته و در طول تاریخ بر آن اهتمام داشتند و با وجود جنگ نرم دشمن که ادامه سیاست‌های ضد حجاب رضاخان است، با تکیه بر اعتقادات عمیق خود نخواهند گذاشت تا دشمن به خواسته شیطانی خود دست یابد.
--------------------------------------------------------------
پی‌نوشت
[1]. سایت خبرگزاری حوزه
[2]. سایت جامع ایران ناز