علم فراگیر الهی

12:06 - 1391/11/22
«کرسی» در لغت از «كرس» (بر وزن ارث) گرفته شده كه به معنى اصل و اساس است،
تخت خدا

قرآن در سوره بقره آیه 255 که به «آیه الکرسی» معروف است می فرماید: «اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ لَهُ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ مَنْ ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ ما بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ وَ لا یُحِیطُونَ بِشَیْ‏ءٍ مِنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِما شاءَ وَسِعَ كُرْسِیُّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ لا یَؤُدُهُ حِفْظُهُما وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ». و به خداوند متعال «کرسی» نسبت می دهد؛ باید دید معنی این «کرسی» چیست؟

«کرسی» در لغت از «كرس» (بر وزن ارث) گرفته شده كه به معنى اصل و اساس است، و گاهى نیز به هر چیزى كه بهم پیوسته و تركیب شده باشد گفته می شود؛ به همین جهت به تختهاى كوتاه «كرسى» می گویند. نقطه مقابل کرسی، عرش است كه به معناى چیز «سقف دار» یا تخت پایه بلند است. و از آنجا كه استاد و معلم به هنگام تدریس و تعلیم بر كرسى می نشیند، گاهى كلمه كرسى كنایه از علم هم به کار می رود و نظر به این كه «كرسى» تحت اختیار و زیر نفوذ و سیطره انسان است، گاهی هم كنایه از «حكومت و قدرت» و فرمانروایى بر منطقه‏ اى نیز به کار می رود.(تفسیر نمونه، ج‏2، ص: 273)

در این آیه قطعا تخت میز ظاهری مد نظر نیست، زیرا خداوند متعال اصلا جسم ندارد تا میز و نتاج و تخت داشته باشد؛ لذا معنای دیگری مد نظر است؛ اما در این که منظور چیست در بین مفسرین 3 قول وجود داره که عبارتند از: 1) منطقه قلمرو حكومت؛ یعنى خداوند بر همه آسمانها و زمین حكومت دارد و منطقه نفوذ او همه جا را در بر گرفته است و به این ترتیب كرسى خداوند، مجموعه عالم مادة اعم از زمین و ستارگان و كهكشانها و سحابیها است. 2) منطقه نفوذ علم؛ یعنى علم خداوند متعال به جمیع آسمانها و زمین احاطه علمی دارد. 3) موجودى وسیع‏تر از تمام آسمانها و زمین كه از هر سو آنها را احاطه كرده است و به این ترتیب معنى آیه این است: كرسى خداوند همه آسمانها و زمین را در بر گرفته و آنها را احاطه كرده است.(تفسیر نمونه، ج‏2، ص: 27)

آیت الله مکارم شیرازی می نویسد: «ناگفته نماند كه تفسیرهاى سه‏ گانه بالا هیچ منافاتى با هم ندارد و جمله «وَسِعَ كُرْسِیُّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ» می تواند هم اشاره به نفوذ حكومت مطلقه و قدرت پروردگار در آسمانها و زمین باشد و هم نفوذ علمى او و هم جهانى وسیع‏تر از این جهان كه آسمان و زمین را در بر گرفته است. و در هر صورت این جمله، جمله‏ هاى ما قبل آیه را كه درباره وسعت علم پروردگار بود تكمیل می کمد. نتیجه این كه حكومت و قدرت پروردگار همه آسمانها و زمین را فرا گرفته و كرسى علم و دانش او به همه این عوالم احاطه دارد و چیزى از قلمرو حكومت و نفوذ علمى او بیرون نیست».(تفسیر نمونه، ج‏2، ص: 275) علامه طباطبایی هم در تفسیر خود کرسی را علم بی پایان الهی معنا کرده است.( المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏2، ص: 339)

اینکه «کرسی» به معنای علم بی پایان الهی به تمام عالم است در روایات هم آمده است؛ به طور مثال از امام صادق(ع) از معنای «کرسی» پرسیده شد؛ حضرت در پاسخ فرمودند: «منظور علم است».

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز:
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
2 + 2 =
*****