روایت امیرالمومنین(علیهالسلام) در نهج البلاغه در رابطه با ناقص العقل بودن زنان، شاید ناظر به غلبه احساسات در زنان باشد.
![عقل زن نهج البلاغه](https://btid.org/sites/default/files/media/image/hombres-venus-mujeres-marte-642x336.jpg)
برخی افراد مدعی شدهاند که دین مبین اسلام به زنان اهانت کرده و ایشان را ناقصالعقل خوانده است. و برای ادعای خویش به خطبه 80 نهج البلاغه استشهاد میکنند و میگویند امیرالمومنین(علیهالسلام) زنان را ناقصالعقل خوانده است.
این ادعا از چند جهت باطل است: اولا: این گونه برداشتها با قرآن در تعارض است، زیرا خداوند متعال در قرآن تأکید میکند که تمام انسانها را به بهترین وجه آفریده است[مومنون/14]، پس نمیتوان مدعی شد که نیمی از ایشان ــ زنان جامعه ــ ناقص آفریده شدهاند.
دوما: برای استدلال به یک روایت باید شان صدور و فضای تاریخی روایات مورد توجه قرار گیرد، زیرا برخی از ستایشها و نکوهشها مربوط به یک مقطع تاریخی خاص است[زن در آينه جلال و جمال،ص368]، به همین خاطر با تغییر شرائط تغییر میکند، از اینرو میبینیم که مولای متقیان در برخی از سخنان خویش مردها را ناقصالعقل معرفی میکند.[نهجالبلاغه، خطبه97] لذا اینجا نیز به خاطر جنگ جمل، زنان را خطاب قرار میدهد، جنگی که توسط یک زن به جامعه اسلامی تحمیل شده است.[شرح نهج البلاغه، ج6، ص214]
سوما: این روایت در صدد بیان کم و کاستی زنان نیست، شاید بتوان گفت حضرت در صدد بیان تفاوت میان زنان با مردان از حیث قوه تحلیل بوده است و به این نکته اشاره دارد که احساسات در زنان نسبت به مردان غلبه دارد، همانگونه که در تصمیمگیریها مردان بهتر عمل کرده و عقلشان بر احساساتشان غلبه دارد[برای آشنایی با این تفاوتها ر.ک به مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى، ج19، ص178] از اینرو زن و مرد زمانی که در کنار یکدیگر قرار گیرند، زندگی حالت توازن به خویش میگیرد.
پینوشت
آیت الله جوادی آملی، زن در آینه جمال و جلال،اسرا، 1388ش.
ابن ابی الحديد، شرح نهج البلاغه، مكتبة آية الله المرعشي النجفي، 1404 ق.
مجموعه آثار شهید مطهری، صدرا، تهران، 1390ش.