آنچه که آل خلیفه از تغییرات جمعیت انتظار دارد، فرقه‌گرایی و شکاف‌های قومی و قبیله‌ای است تا از این طریق انرژی یکپارچه جمعیت خصوصا شیعیان را برای اعتراض به شیوه‌های دیکتاتوری حکومت آن خنثی کند.
بحرین با 1,858,000 نفر جمعیت و 778 کیلومتر مربع مساحت، کشوری جزیره‌ای در جنوب خلیج‌فارس است و از ۳۳ جزیره شکل یافته که بیشتر آن‌ها بیابان است. این کشور یکی از اعضای اتحادیه عرب و شورای همکاری خلیج فارس است و مرکز ناوگان پنجم نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا در آن قرار دارد.
بحرین کشوری با درآمد بالاست. بخشی از انرژی آن توسط عربستان تأمین می‌شود و اقتصاد آن وابسته به بانکداری، هواپیمایی و خدمات فرودگاهی، بنادر مجهز صنعتی، صنایع ساخت و تعمیر کشتی و ناوها می‌باشد.[1]
خوب است در ادامه، نگاهی هم به مقدار جمعیت، نرخ رشد جمعیت[2] و نرخ باروری کل[3] کشور بحرین در سال‌های مختلف داشته باشیم.
رشد جمعیت بحرین و پیش‌بینی آن براساس آمارسایت جهانی وردمترز:
سال 1960 .................................... 162,427
سال 1970 .................................... 212,605
سال 1980 .................................... 359,888
سال 1990 .................................... 495,931
سال 2000 .................................... 664,611
سال 2010 .................................... 1,240,860
سال 2020 .................................... 1,701,575 [4]
نرخ رشد:
سال 1960 .................................... 3.3
سال 1970 .................................... 3.1
سال 1980 .................................... 4.9
سال 1990 .................................... 3.0
سال 2000 .................................... 4.3
سال 2010 .................................... 4.6
سال 2020 .................................... 3.6[5]
نرخ باروری کل:
سال 1960 .................................... 7.90
سال 1970 .................................... 6.50
سال 1980 .................................... 4.92
سال 1990 .................................... 3.73
سال 2000 .................................... 2.80
سال 2010 .................................... 2.16
سال 2020 .................................... 1.94[6]
همانطور که آمارها نشان می‌دهد؛ نرخ رشد جمعیت بحرین در مقاطعی از زمان شیب افزایش و کاهش تندی را تجربه کرده است، اما به‌طور کلی با افزایش نرخ باروری که بالاتر از نرخ جانشینی است، نرخ رشد جمعیت نیز افزایش داشته است.[7]
بر اساس پیش‌بینی سایت وردمترز جمعیت این کشور تا سال 2050 به 2.316.000 نفر و میانگین سنی آن به 39.9 سال می‌رسد.[8]
اکثریت جمعیت این کشور را شیعیان تشکیل می‌دهند اما از سهم اندکی از قدرت و ثروت و رفاه برخوردارند و از سوی حکومت مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند[9] اما سنی‌‌های بحرین طبق آمارهای سازمان ملل با نفوذترین گروه در بحرین و دارای بهترین موقعیت در دولت هستند که البته این شکاف و تبعیض خواست حکومت آل خلیفه است.
بحرین شاهد بیشترین نرخ رشد جمعیت در میان کشورهای عربی خصوصا بین سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۵ است که جریان عجیبی دارد و نشان می‌دهد این افزایش نرخ رشد جمعیت که به دلیل مهاجرپذیری گسترده است، نه از سر دلسوزی، بلکه از سر سیاست‌های قدرت‌طلبی حکومت آل خلیفه است.
اما جریان این رشد سریع جمعیت چه بود؟
پس از اینکه حمدبن عیسی در سال ۱۹۹۹حکومت را بدست گرفت سیاست کاملا جدیدی را در پی گرفت. او با وعده اصلاحات و تهیه منشور جدید رای بالایی گرفت، اما بعد، با فریب مردم و به خواسـت خود، قانون اساسی جدیدی صادر كرد و قانون اساسی ۱۹۷۳م. که به دست مردم نوشته شد را ملغی اعلام کرد و عنوان خود را از امیر به پادشاه تغییر داد. این تغییر رویه اعتراض‌های شدید مردم خصوصا شیعیان را که 85 درصد از جمعیت بحرین را تشکیل می‌دهند، به دنبال داشت. با شروع اعتراضات گسترده شیعیان به شیوه سیاست آل خلیفه، حمدبن عیسی که نه بومی بحرین بود و نه هم‌مذهب با شیعیان، تصمیم به تغییر ترکیب جمعیتی کشور گرفت و مهاجرپذیری گسترده‌ای را از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۵ راه انداخت که باعث شد ترکیب جمعیتی شیعه به زیر ۸۰ درصد بیاید.
بیشتر مهاجران، از عراق، پاکستان، مصر، هند، سودان و بخش عمده‌ای از آن‌ها از شبه نظامیان حزب بعث عراق بودند که بهترین حامیان آل خلیفه محسوب می‌شدند. البته سیاست جمعیتی آل خلیفه در سال ۲۰۱۰ نه تنها به ثبات این رژیم کمک نکرد که اثر معکوس خود را در تنش جمعیتی نشان داد. اعتراضات سال ۲۰۱۱ که یکی از خواسته‌‌های معترضین توقف دادن تابعیت بود نشان داد که سیاست جمعیتی حمدبن عیسی طی ۹ سال گذشته کاملا به شکست منجر شده است.
آنچه که آل خلیفه از این تغییرات جمعیت انتظار دارد فرقه‌گرایی و شکاف‌های قومی و قبیله‌ای است تا از این طریق انرژی یکپارچه جمعیت را برای اعتراض خنثی کند.[10]
پی‌نوشت:
[1]. ویکی پدیا، بحرین،https://b2n.ir/Bahrain.
[2]. نرخ رشد جمعیت، مقدار افزایش یا کاهش جمعیت یک منطقه را در یک سال نسبت به صد نفر از همان جمعیت را گویند.
[3]. نرخ‌باروری‌کل(t.f.r)، یا نرخ‌فرزندآوری (Total fertility rate)، میانگین تعداد فرزندانی است که به ازای هر زن ۱۵ تا ۴۹ سال متولد شده است.
[4]. Bahrain Population، https://b2n.ir/wmp.bahrain .
[5]. Bahrain/population growth rate، https://b2n.ir/pgr.Bahrain.
[6]. Bahrain/Birth rate، https://b2n.ir/fr.Bahrain.
[7]. نرخ جایگزینی یا جانشینی(Replacement rate)، میزان کلی باروری است که منجر به جبران جمعیت درگذشته با جمعیت جدید می‌شود. این نرخ برای هر مادری در سطح جهانی 2.3 خواهد بود. عدد 2، فرزندانی است که به سن زادآوری می‌رسند و عدد 3، فرزندانی است که تا پیش از سن زادآوری از دنیا می‌روند. دراین نرخ، جمعیت جهان در رشد جمعیت صفر می‌ماند.
[8]. Bahrain Population، https://b2n.ir/wmp.bahrain .
[9]. ویکی شیعه، بحرین، https://b2n.ir/.wikishia.
[10]. سایت تحلیلی وخبری الوقت: بحرین، کشوری با بالاترین نرخ رشد جمعیت در جهان عرب، https://b2n.ir/alwaght.