بر اساس روایات، مأموریت امیرالمؤمنین این بود که در برابر غصب خلافت و هجوم به خانه، برخورد خشن و تند نکنند؛ نه اینکه هیچگاه اعتراض خود را به گوش دیگران نرسانند. در نتیجه، مأموریت ایشان، هیچ منافاتی با اعتراض و شهادت حضرت زهرا سلاماللهعلیها ندارد.
ایام فاطمیه شیعیان را به یاد مظلومیت اهلبیت علیهمالسلام بهویژه حضرت زهرا علیهاالسلام میاندازد. با اینکه قرنها از جریان شهادت آن بانوی دو عالم گذشته و مظلومیت ایشان با ادله فراوان به اثبات رسیده، دشمنان اهلبیت علیهمالسلام میخواهند نور خدا را خاموش کنند که بیتردید نخواهند توانست.
شیعیان همواره و بیشتر در ایام فاطمیه با این پرسش مهم روبرو هستند که چرا امیرالمؤمنین علیهالسلام با وجود شجاعت وصفناشدنی، در برابر مهاجمان به منزل، سکوت کرده و واکنش شدید از خود بروز ندادند؟ بر اساس احادیث معصومان علیهمالسلام، پاسخ این شبهه آن است که امیرالمؤمنین علیهالسلام با توجه به فرمان الهی و دستور پیامبر معظم اسلام صلیاللهعلیهوآله در برابر دشمن صبر کردند و مصلحت اسلام در همین صبر و سکوت بود.
دشمنان غافل و بیبصیرت بر اساس همین روایاتِ مورد پذیرش شیعه، شبهه دیگری را مطرح میکنند که اگر امیرالمؤمنین علیهالسلام مأمور به سکوت در برابر غاصبان بودند، پس گزارشی که شیعیان از جریان شهید شدن حضرت زهرا علیهاالسلام ارائه میکنند، بیمعنا است؛ زیرا امیرالمؤمنین علیهالسلام باید در برابر حکومت سکوت میکرد و لازم نبود که همسر ایشان به پشت در رفته و آنگونه که گزارش شده، مجروح شوند.
پاسخ
هرچند امیرالمؤمنین علیهالسلام در برابر هجوم به خانه و هتک حرمت همسرشان، مأمور به صبر و سکوت بودند، اما احادیث مربوط به این مأموریت، نکات دیگری را نیز بیان میکنند:
الف- احادیثی که از مأموریت امیرالمؤمنین علیهالسلام به صبر و سکوت خبر میدهد، به این معنا نیست که ایشان از هر نظر باید ساکت باشند و لب به اعتراض نگشایند؛ اگر چنین بود که امیرالمؤمنین علیهالسلام مأموریت داشتند در برابر غاصبان و مهاجمان صبر و سکوت را پیشه کنند، نباید هیچگاه در طول عمر مبارکشان، از حق مسلم خویش نسبت به خلافت بلافصل خاتم الانبیاء صلیاللهعلیهوآله سخنی به میان میآورند؛ در حالی که احادیث فراوانی در منابع شیعه نقل شده که امیرالمؤمنین علیهالسلام تا زمان خلیفه سوم و در فرصتهای مناسب به مقام و جایگاه حقیقی خود اشاره میکردند.[1]
بنابراین، دیدگاه شیعه در این زمینه، با گزارشهای تاریخی کاملا هماهنگ است که امیرالمؤمنین علیهالسلام به فرمان الهی، برای رسیدن به جایگاه خلافت و گرفتن حق خویش، شمشیر نکشیدند و برخورد خشن نکردند؛ اما با خانهنشینی و بیعت نکردن با خلیفه خودخوانده، اعتراض خویش را ابراز کردند.
ب- هرچند امیرالمؤمنین علیهالسلام مأمور به سکوت و صبر بودند، اما در برخی از همین روایات مربوط به پیمان گرفتن از امیرالمؤمنین علیهالسلام برای صبر، گزارش شده که خاتم الانبیاء صلیاللهعلیهوآله به امیرالمؤمنین علیهالسلام توضیح میدهند که پس از وفات ایشان، مصیبتها و انحرافات مهمی در مسئله جانشینی میان مسلمانان رخ میدهد. برای امیرالمؤمنین علیهالسلام توضیح داده میشود که غاصبان خلافت به بهانه بیعت گرفتن از ایشان، حرمت منزل و همسر ایشان را میشکنند. تمام اینها برای امیرالمؤمنین دردآور است؛ اما فرمان الهی آن است که باید ایشان برخورد خشونتآمیز نکرده و صبر پیشه کنند.[2]
پس اگر دشمنان اهلبیت علیهمالسلام میخواهند با استفاده از روایات صبر امیرالمؤمنین علیهالسلام، اثبات کنند شهادت حضرت زهرا علیهاالسلام واقعی نیست، کاملا در اشتباه هستند؛ زیرا شیعیان، تمام روایات در این زمینه را پذیرفتهاند؛ نه بخشی از آن را. از اینرو، هر چند سکوت و صبر امیرالمؤمنین علیهالسلام یک مطلب مسلم تاریخی است، اما هیچگاه نتیجه نمیدهد که غاصبان خلافت بدون انجام هیچ درگیری و خشونت به هدف شوم خود رسیدند.
پینوشت:
[1]. طوسی، محمد، الأمالي، ص333، دار الثقافة ؛ طبرسی، احمد، الإحتجاج، ج1، ص70، نشر مرتضی.
[2]. کلینی، محمد، الكافي، ج1، ص282، اسلامیة.