سوزاندن خانه حضرت زهرا (علیها السلام) تهدیدی است که عمر بن خطاب آن را عملی ساخت.
اشاره
جایگاه معصومان (علیهم السلام) در مکتب شیعه اهمیت بسیار زیادی دارد و هر کسی که خود را پیرو آنها می‌داند، چه در حال حیاتشان و چه پس از شهادتشان، تلاش خود را به کار می‌گیرد تا از حریم آنها دفاع کند. حضرت زهرا (علیها السلام) محور و رابط میان مقام نبوت و امامت در نظام عقیدتی شیعه می‌باشد که نسل خاتم الانبیاء (صلی الله علیه و آله) از ایشان و امیرالمومنین (علیه السلام) تکثیر یافت و این چنین، ائمه شیعه (علیهم السلام) از عالم ملکوت به عالم ناسوت قدم نهادند. اما همواره شخصیت محوری صدیقه طاهره (علیها السلام) مورد هجمه‌های ناجوانمردانه قرار گرفته است. در ادامه، انکار آتش زدن خانه حضرت زهرا در کتب اهل سنت، مورد نقد و بررسی قرار خواهد گرفت.
اشکال
یکی از دلایل حقیقی نبودن جریان شهادت حضرت زهرا (علیها السلام) بررسی موشکافانه از وقایعی است که شیعه آن را گزارش می‌کند. شیعه مدعی است که عمر بن خطاب فرمان به آتش زدن خانه دختر رسول خدا را صادر کرد و آن را به منابع اهل تسنن نیز مستند می‌کند.
با رجوع به منابع آن چه که در این مورد در منابع اهل تسنن گزارش شده، مشخص می‌شود که عمر بن خطاب در این قضیه، ندا داد: «اگر برای بیعت با خلیفه حاضر نشوید، خانه را آتش می‌زنم.» اما معنای این عبارت آن نیست که واقعا هیزم بیاورند و آتش بزنند بلکه کنایه از جدیت در برخورد در برابر سرپیچی از فرمان است.
پاسخ به اشکال
هر چند بیشتر منابع اهل تسنن در بیان این واقعه تاریخی گزینشی عمل کرده و ناجوانمردانه آنها را حذف کردند اما، مشیت و اراده الهی بر آن بوده که حقیقت با قلم برخی از تاریخ‌نگاران اهل تسنن ثبت و ضبط شود.
این گزارش‌ها حاکی از آن است که سخن عمر بن خطاب در مورد تهدید به سوزاندن خانه حضرت زهرا (علیها السلام) نه تنها کنایه‌آمیز نبود بلکه قصد و اراده جدی برای انجام آن داشت.
الف- بلاذری از مورخان قرن 3 هجری در کتاب انساب الاشراف چنین نگاشته:
ابوبکر نماینده‌ای برای آوردن علی (علیه السلام) فرستاد اما علی (علیه السلام) از آمدن امتناع ورزید. عمر آمد در حالی که با خود آتش آورده بود. فاطمه (عليها السلام) در كنار درب خانه با او مواجه شد. به او فرمود: پسر خطاب! آيا میخواهى در خانه‌ام را به رويم آتش بزنى؟! عمر بن خطاب گفت: بلى.[1]
ب- ابن قتیة دینِوَری از عالمان اهل تسنن در قرن 4 هجری چنین گزارش کرده است:
ابوبكر از كسانى كه همراه على بودند و از بيعت با او خوددارى كرده بودند پرسش كرد. هنگامى كه آگاه شد آنان در خانه على گرد آمده‌اند، عمر را به سوى آنان فرستاد. عمر به در خانه على آمد و از آنان خواست تا بيرون بيايند و با ابو بكر بيعت كنند ولى آنان از اين كار خوددارى كردند. عمر درخواست هيزم كرد و گفت: سوگند به كسى كه جان عمر در دست اوست، بيرون آييد و گر نه خانه و اهلش را به آتش خواهم كشيد. به عمر گفته شد: اى ابو حفص، فاطمه در آن خانه است. عمر گفت: حتى اگر فاطمه نيز در خانه باشد چنین خواهم کرد.[2]
ج- ابن عبد ربه اندلسی از دیگر عالمان اهل تسنن متوفی قرن 4 هجری نقل می‌کند:
از جمله افرادی که نسبت به بیعت با ابوبکر بی اعتنایی کردند، علی بن ابی طالب (علیهما السلام) و عباس عموی پیامبر و زبیر می‌باشد. آنها در منزل حضرت زهرا (علیها السلام) گرد آمده بودند که ابوبکر، عمر بن خطاب را به سوی آنها روانه ساخت تا برای بیعت حاضر شوند. پیش از حرکت، عمر از ابوبکر سوال کرد: «اگر آنها از آمدن سرباز زدند چه کنم؟» ابوبکر در پاسخ گفت:«با آنها جنگ کن و به زور شمشیر آنها را بیاور.» عمر بن خطاب و بعضی دیگر آتش به دست، به منزل حضرت زهرا (علیها السلام) رسیده تا آنجا را بسوزانند. فاطمه (علیها السلام) به عمر فرمود: «آیا آمدی تا کاشانه ما را بسوازنی؟» عمر بن خطاب در پاسخ گفت: «بله، مگر آنکه شما همانند دیگر مسلمانان به بیعت با خلیفه درآیید.[3]
ابوالفداء از تاریخ نگاران معروف اهل تسنن نیز این گزارش را ثبت کرده است.[4]
نتیجه گیری
اصل در گفتار هر گوینده آن است که جدی سخن گفته و قصد شوخی و یا کنایه گویی ندارد. بی شک مخالفت بنی هاشم به ویژه امیرالمومنین (علیه السلام) در برابر خلافت ابوبکر بسیار مهم بود و دوستان خلیفه خودخوانده، این خطر را به خوبی احساس کردند و برای از بین بردن آن از بدترین شیوه‌ها بهره گرفتند. سوزاندن خانه حضرت زهرا (علیها السلام) یکی از آن جنایات هولناک است که برخی مورخان اهل تسنن آن را ثبت و ضبط کردند.
پی نوشت
[1]. بلاذری، أنساب الأشراف، ج1، ص: 586. امر السقیفة.
[2]. ابن قتیبة، الإمامة و السياسة، ج1، ص: 30. كيف كانت بيعة علي بن أبي طالب.
[3]. ابن عبد ربه، العقد الفريد، ج5، ص: 13. سقيفة بني ساعدة.
[4]. ابوالفداء، المختصر فی اخبار البشر، ج1، ص: 156. أخبار أبي بكر الصديق وخلافته.
سوزاندن خانه حضرت زهرا (علیها السلام) یکی از جنایات سخت و هولناک اهالی سقیفه است که خلیفه خودخوانده برای گرفتن بیعت از امیرالمومنین (علیه السلام) به آن اقدام کرد. کتمان و پنهان ساختن این قضیه در بیشتر منابع تاریخی اهل تسنن مشهود است اما برخی دیگر آن را ثبت و ضبط کردند؛ هر چند پیروان سقیفه تلاش می کنند این جنایت و مشابه آن در جریان هجوم به منزل امیرالمومنین (علیه السلام) را توجیه کنند.