ابتدا باید به این نکته مهم اشاره کنیم که ملائکه به خاطر مجرد بودن از ماده قابل رؤئیت نیستند آنچنان که آیات و روایات به این نکته اشاره دارد مانند پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ در احتجاج با مشركان فرمود : فرشته را حواسّ شما در نمى يابد؛ زيرا آن از جنس اين هواست كه ديده نمى شود.[الإحتجاج على أهل اللجاج (للطبرسي)، ج1، ص: 31]
به همین خاطر بزرگانی مانند امام خمینی(ره) دیدن ملائکه را در صورتی دانسته‌اند که انسان از تعلقات مادی جدا شود[آداب الصلوه ، ص 369.] و بر اساس آیه «يَوْمَ يَرَوْنَ الْمَلائِكَةَ لا بُشْرى يَوْمَئِذٍ لِلْمُجْرِمينَ وَ يَقُولُونَ حِجْراً مَحْجُوراً[فرقان/22] روزى كه فرشتگان را ببینند مجرمان در آن روز بشارتى از فرشته نیافته ، بلكه به آنها گویند: اى سركشان ! از رحمت خدا محروم باشید.» دین ملائکه توسط مشرکین نیز زمانی محقق می‌شود که عذاب الهی بر ایشان وارد شود. البته این دیدن نیز به معنای دیدن حسی نیست، بلکه به صورت تمثل است، آنچنان که در مورد حضرت مریم(سلام‌الله‌علیها) این‌گونه بیان شده است، «فَاتَّخَذَتْ مِنْ دُونِهِمْ حِجاباً فَأَرْسَلْنا إِلَيْها رُوحَنا فَتَمَثَّلَ لَها بَشَراً سَوِيًّا[مریم/17] و ميان خود و آنان حجابى افكند در اين هنگام، ما روح خود را بسوى او فرستاديم؛ و او در شكل انسانى بىعيب و نقص، بر مريم ظاهر شد!»
اکنون با توجه به مطالب که بیان شد، در پاسخ مطلب شما چند نکته بیان می‌شود:
الف: شنیدن صدای حضرت جبرئیل به عنوان مؤید در این متن به آن اشاره شده است، نه دلیل مستقل.
ب: اما آیه «قالَ بَصُرْتُ بِما لَمْ يَبْصُرُوا بِهِ فَقَبَضْتُ قَبْضَةً مِنْ أَثَرِ الرَّسُولِ فَنَبَذْتُها وَ كَذلِكَ سَوَّلَتْ لي نَفْسي[طه/96] گفت: «من چيزى ديدم كه آنها نديدند؛ من قسمتى از آثار رسول را گرفتم، سپس آن را افكندم، و اينچنين (هواى) نفس من اين كار را در نظرم جلوه داد!» که در ظاهر اشاره به رؤئیت ملائکه توسط سامری را دارد، اما بر اساس مطلب که در بالا بیان کردیم ظاهراً منظور از رسول در این آیه، حضرت جبرئیل نیست، بلکه مقصود همان گونه که مفسرانی مانند: آیت الله مکارم شیرازی تقویت کرده‌اند، خود حضرت موسی(علیه‌السلام) است.[ تفسير نمونه، ج13، ص: 286] پس این آیه نیز شاهدی بر دیدن جبرئیل توسط انسان‌های معمولی نیست.
ج: اما در مورد قوم لوط باید به این نکته دقت داشت که ایشان فرشته‌های عذاب الهی را دیدند[هود/78]، که به صورت چهره مردان جوان تمثل پیدا کرده بودند.[ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۷۹؛ طبری، تاریخ طبری، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۲۲۵.] و دیدن فرشته عذاب برای ایشان کمالی محسوب نمی‌شوده است، ولی در قضیه مولای متقیان امام علی(علیه‌السلام)، ایشان صدای فرشته وحی را شنیده‌اند که بین این دو تفاوت زیادی وجود دارد، که نشان دهنده شمه‌ای از طهارت روحی ایشان است.
با سلام و احترام
ابتدا باید به این نکته مهم اشاره کنیم که ملائکه به خاطر مجرد بودن از ماده قابل رؤئیت نیستند آنچنان که آیات و روایات به این نکته اشاره دارد مانند پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ در احتجاج با مشركان فرمود : فرشته را حواسّ شما در نمى يابد؛ زيرا آن از جنس اين هواست كه ديده نمى شود.[الإحتجاج على أهل اللجاج (للطبرسي)، ج1، ص: 31]
به همین خاطر بزرگانی مانند امام خمینی(ره) دیدن ملائکه را در صورتی دانسته‌اند که انسان از تعلقات مادی جدا شود[آداب الصلوه ، ص 369.] و بر اساس آیه «يَوْمَ يَرَوْنَ الْمَلائِكَةَ لا بُشْرى يَوْمَئِذٍ لِلْمُجْرِمينَ وَ يَقُولُونَ حِجْراً مَحْجُوراً[فرقان/22] روزى كه فرشتگان را ببینند مجرمان در آن روز بشارتى از فرشته نیافته ، بلكه به آنها گویند: اى سركشان ! از رحمت خدا محروم باشید.» دین ملائکه توسط مشرکین نیز زمانی محقق می‌شود که عذاب الهی بر ایشان وارد شود. البته این دیدن نیز به معنای دیدن حسی نیست، بلکه به صورت تمثل است، آنچنان که در مورد حضرت مریم(سلام‌الله‌علیها) این‌گونه بیان شده است، «فَاتَّخَذَتْ مِنْ دُونِهِمْ حِجاباً فَأَرْسَلْنا إِلَيْها رُوحَنا فَتَمَثَّلَ لَها بَشَراً سَوِيًّا[مریم/17] و ميان خود و آنان حجابى افكند در اين هنگام، ما روح خود را بسوى او فرستاديم؛ و او در شكل انسانى بىعيب و نقص، بر مريم ظاهر شد!»
اکنون با توجه به مطالب که بیان شد، در پاسخ مطلب شما چند نکته بیان می‌شود:
الف: شنیدن صدای حضرت جبرئیل به عنوان مؤید در این متن به آن اشاره شده است، نه دلیل مستقل.
ب: اما آیه «قالَ بَصُرْتُ بِما لَمْ يَبْصُرُوا بِهِ فَقَبَضْتُ قَبْضَةً مِنْ أَثَرِ الرَّسُولِ فَنَبَذْتُها وَ كَذلِكَ سَوَّلَتْ لي نَفْسي[طه/96] گفت: «من چيزى ديدم كه آنها نديدند؛ من قسمتى از آثار رسول را گرفتم، سپس آن را افكندم، و اينچنين (هواى) نفس من اين كار را در نظرم جلوه داد!» که در ظاهر اشاره به رؤئیت ملائکه توسط سامری را دارد، اما بر اساس مطلب که در بالا بیان کردیم ظاهراً منظور از رسول در این آیه، حضرت جبرئیل نیست، بلکه مقصود همان گونه که مفسرانی مانند: آیت الله مکارم شیرازی تقویت کرده‌اند، خود حضرت موسی(علیه‌السلام) است.[ تفسير نمونه، ج13، ص: 286] پس این آیه نیز شاهدی بر دیدن جبرئیل توسط انسان‌های معمولی نیست.
ج: اما در مورد قوم لوط باید به این نکته دقت داشت که ایشان فرشته‌های عذاب الهی را دیدند[هود/78]، که به صورت چهره مردان جوان تمثل پیدا کرده بودند.[ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۷۹؛ طبری، تاریخ طبری، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۲۲۵.] و دیدن فرشته عذاب برای ایشان کمالی محسوب نمی‌شوده است، ولی در قضیه مولای متقیان امام علی(علیه‌السلام)، ایشان صدای فرشته وحی را شنیده‌اند که بین این دو تفاوت زیادی وجود دارد، که نشان دهنده شمه‌ای از طهارت روحی ایشان است.
برای مطالعه بیشتر در این زمینه‌ها به این مطالب مراجعه کنید:«تمثّل فرشته در شكل انسان از ديدگاه علامه طباطبايي» و «آیا فرشتگان را مى توان دید؟»
با سلام و احترام
مطلب شما در توئتر منتشر شد.
این مطلب در توئتر منتشر شد
در توئتر منتشر شد.
در توئتر منتشر شد
صفحه‌ها