منبع حدیثی دعای سیفی صغیر

برای بررسی دعای سیفی صغیر ابتدا سخن شیخ عباس قمی درباره این دعا در مفاتیح الجنان را می آوریم و پس از بررسی آن، نکات دیگری را تقدیم می کنیم.
۱) مرحوم شیخ عباس قمی ره از استاد خودش یعنی محدث نوری این دعا را نقل کرده و در مقدمه نقل دعا اینچنین نگاشته است:«شيخ بزرگوار ثقة الاسلام نورى(عطر اللّه مرقده) اين دعا را در صحيفه ثانيه علويه ذكر كرده و فرموده: براى اين دعا در كلمات ارباب طلسمات و تسخيرات شرح عجيبى است و براى آن آثار شگفتى ذكر كرده اند و من چون اعتماد بر آن آثار نداشتم از ذكر آنها خودداری كردم، ولى اصل دعا را از باب مسامحه از روى اقتداء به علماى برجسته ذكر مى كنم.
و آن دعا اين است: رَبِّ أَدْخِلْنِي فِي لُجَّةِ بَحْرِ أَحَدِيَّتِكَ وَ طَمْطَامِ يَمِّ وَحْدَانِيَّتِكَ وَ...»[مفاتیح الجنان، دعای سیفی صغیر] همچنانکه از متن بالا بر می آید؛ این دعا در کتاب صحیفه علویه از مرحوم علامه شیخ عبدالله بن صالح سماهیجى
 که ۱۵۶ دعای امام علی(علیه السلام) را در خود گنجانده، نیامده و محدث نوری آن را در مستدرک خود جای داده است. البته از متن بالا بی اعتمادی شیخ عباس قمی و استادش نسبت به آثار و فواید منسوب به این دعا نیز فهمیده می شود.
۲) این دعا در هیچ یک از کتاب های حدیثی ما نیامده است. حتی این دعا در مجموعه ۱۱۰ جلدی بحار الانوار که دریاهی روایی منقول از اهل بیت(علیهم السلام) را در خود جای داده نیز وارد نشده است. این عدم درج در کتابهای حدیثی منسوب بودن این دعا به امام علی(علیه السلام) را جداً زیر سؤال می برد.
۳) عبارت این دعا، سه نوع درخواست را در خود جای داده که آنها عبارتند از: الف) طلب رحمت الهی و دوری از بلاها برای فرد ب) تقاضای شخص برای محبوب گشتن و مقبولیت نزد دیگران ج) تقاضای شخص برای نابودی حسودان و دشمنانش. آثار و فوایدی که با شرح و بسط گسترده برای این دعا ذکر شده را نیز می توان حول این محورهای سه گانه گردآوری کرد.
۴) دعای دیگری با همین نام قاموس القدرة در کتاب خزائن ملا احمد نراقی آمده که کلاً الفاظ آن با دعای وارد شده در مفاتیح الجنان متفاو است. در ابتدای این دعا ملا احمد نراقی بیان داشته که کسی که ۹۹مرتبه آن را بخواند فواید زیادی داشته و دشمن را نابود و حاکمان را تسخیر می کند و گفته شده که ختم آن ۹۹روز و هر روز ۹۹بار است و ختم متوسط آن ۹روز هر روز ۹۹بار و ختم کوتاه آن سه روز و هر روز ۹۹بار است. ملا احمد نراقی نقل کرده که آن را از دست خط علامه محمد تقی مجلسی ره نقل کرده و آن دعا اینچنین است:« بِسمِ اللهِ الرَّحمَنِ الرَّحیمِ اِلَهِی قَد تَلاطَمَتْ اَمواجُ قامُوسِ قُدرَتِکَ فَظَهَرَتْ فِی کُلِّ مَقدُورٍ آثَارُ قُدْرَةٍ عَجیبَةٍ غَریبَةٍ...»[خزائن، ص۴۲۸]
در نقل کتاب خزائن هیچ نامی از هیچ امامی نیامده و همچنین ختم های منقول نیز همراه با عدم تأیید ملا احمد نراقی نقل شده است. البته این دعا نیز در مجامع حدیثی قدیم و جدید هم وجود ندارد.
نتیجه گیری
چه دعا و نقل شیخ عباس قمی و چه دعا و نقل ملا احمد نراقی را نمی توان صادر شده از امام علی علیه السلام شمرد. البته از آنجا که این دعاها الفاظی مخالف قرآن و حدیث ندارند می توان به امید ثواب و روا شدن حاجات از طرف خود آنها را خواند. باز هم باید توجه داشت که این الفاظ و تشویق هایی که برخی از علما داشته اند ممکن است برای دعای دوم باشد نه دعایی که در مفاتیح آمده، چرا که نحوه ختم دعا در کتاب خزائن آمده است. هرچند که طریقه ختم مورد تأیید خود نویسنده خزائن قرار نگرفته و با نقل قولی مجهول آن را بیان کرده است.

با تشکر از شما