سند دعای الهی عظم البلاء کجاست؟

پاسخ اجمالی:
همانطور که می دانید این یک دعا است و برای نجوا و راز و نیاز حتماً نیاز نیست که عیناً به مانند معصومین و از دعاهای مستند به آنان استفاده کنیم؛ هر چند که دعای الهی عظم البلاء هم در برخی از منابع وارد شده و دارای منبع و سند می باشد مثلاً در کتاب المزار، ابن مشهدی، ص۵۹۱ می توان این دعا را یافت.
پاسخ تفصیلی:
در پاسخ به شما دو نکته را عرض می کنیم که اولی به بررسی لزوم سند برای دعاها می پردازد و نکته دوم در جستجوی سند دعای الهی عظم البلاء در منابع است.
الف) دعا و انواع آن
دعا یعنی درخواست کردن و دعوت نمودن. دعا همان طلب چیزی است که در عبادت ها مانند نماز یا به عنوان عملی مستحب در اوقات معنوی مورد استقبال بیشتری قرار گرفته و مجالی است که بنده خواسته ها و نیازهایشرا از درگاه بی نیاز خداوند درخواست کند. پس از نماز، در لحظه افطار یا در مراسم های مذهبی دعا کردن و عرض حاجت جزئی مهم به شمار می رود. اما باید بدانیم که دعا در یک تقسیم بندی دو نوع است: دعای مأثوره یا دعای غیر مأثور. دعای مأثوره همان دعاها و راز و نیازهایی است که از پیامبر یا حضرت زهرا و یا ائمه(علیهم السلام) به ما رسیده است. این دعاها کم نیستند. مانند دعای نور یا دعای کمیل و یا مناجات شعبانیه. مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی آکنده از اینگونه دعاهایی است که مستند به معصومین(علیهم السلام) است. اما نوع دیگر دعا دعاهای غیر اثری است. دعاهایی که فرد با در نظر گرفتن حال و نیاز خویش انشاء کرده و به زبان می آورد. این نوع دعا کردن نیز نه تنها کاری ناپسند نیست؛ بلکه جایز و شایسته شناخته شده و نشان از ارتباط برقرار کردن فرد با خداوند دارد. پس نیاز نیست که برای تمام دعاها به دنبال سند باشیم چون حتی اگر بدون سند هم باشد خواندن آنها اگر مخالفتی با قرآن یا تعالیم اسلامی نداشته باشد؛ جایز و صحیح است. پس حتی اگر سند قابل اعتمادی بر دعایی پیدا نکردیم؛ ولی آن دربر دارنده مفاهیم صحیحی بود؛ می توانیم آن را از پیش خود بخوانیم و با آن با خالق خویش ارتباط برقرار کنیم. در نتیجه لازم نیست در مقوله ادعیه زیاد به دنبال سند بگردیم.
ب) الهی عظم البلاء سند دارد.
این دعا را می توان در کتب ادعیه قدیمی ذکر کرد و اینگونه نیست که دعا و ذکر جدیدی باشد. در زیر به برخی از آن اسناد می پردازیم:
۱- در کتاب المزار الکبیر ابن مشهدی که متوفی سال ۶۱۰ قمری یعنی بیش از هشتصد سال پیش نگاشته شده و در ضمن آداب و اعمال سرداب مقدس امام زمان عجل الله تعالی فرجه آمده است:«وَ يُسْتَحَبُّ أَنْ يَدْعُوَ بِهَذَا الدُّعَاءِ بَعْدَ صَلَاةِ الزِّيَارَةِ، فَهُوَ مَرْوِيٌّ عَنْهُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: اللَّهُمَّ عَظُمَ الْبَلَاءُ، وَ بَرِحَ‏ الْخَفَاءُ، وَ انْكَشَفَ الْغِطَاءُ، وَ ضَاقَتِ الْأَرْضُ وَ مُنِعَتِ السَّمَاءُ، وَ إِلَيْكَ يَا رَبِّ الْمُشْتَكَى، وَ عَلَيْكَ‏ الْمُعَوَّلُ‏ فِي‏ الشِّدَّةِ وَ الرَّخَاءِ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الَّذِينَ فَرَضْتَ عَلَيْنَا طَاعَتَهُمْ، وَ عَرَّفْتَنَا بِذَلِكَ مَنْزِلَتَهُمْ، فَفَرِّجْ عَنَّا بِحَقِّهِمْ فَرَجاً عَاجِلًا كَلَمْحِ الْبَصَرِ أَوْ هُوَ أَقْرَبُ‏ مِنْ ذَلِكَ. يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ، يَا عَلِيُّ يَا مُحَمَّدُ، انْصُرَانِي فَإِنَّكُمَا نَاصِرَايَ، وَ اكْفِيَانِي فَإِنَّكُمَا كَافِيَايَ، يَا مَوْلَايَ يَا صَاحِبَ الزَّمَانِ، الْغَوْثَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ، أَدْرِكْنِي أَدْرِكْنِي أَدْرِكْنِي‏؛ و مستحب است که این دعا را بعد از نماز زیارت بخوانی که از امام علیه السلام روایت شده است: الهی عظم البلاء و ...»[المزار، ابن مشهدی، ص۵۹۱]
۲- در کتاب جمال الأسبوع بكمال العمل المشروع‏ از ابن طاووس که در سال وفات ۶۶۴ ق‏ یافته این دعا در ضمن نماز حضرت حجة بن الحسن علیه السلام آمده است.[ جمال الأسبوع، ص۲۸۱]
۳- در کتاب المصباح كفعمى که نویسنده آن در سال ۹۰۵ ق‏مری یعنی بیش از ۵۰۰سال قبل وفات یافته اینگونه آمده است:« دُعَاءٌ عَلَّمَهُ صَاحِبُ الْأَمْرِ ع لِرَجُلٍ مَحْبُوسٍ فَخَلَصَ [إِلَهِي‏] اللَّهُمَّ عَظُمَ الْبَلَاءُ وَ بَرِحَ الْخَفَاءُ وَ انْكَشَفَ الْغِطَاءُ وَ انْقَطَعَ الرَّجَاءُ وَ ضَاقَتِ الْأَرْضُ وَ مُنِعَتِ السَّمَاءُ وَ أَنْتَ الْمُسْتَعَانُ وَ إِلَيْكَ الْمُشْتَكَى وَ عَلَيْكَ‏ الْمُعَوَّلُ‏ فِي‏ الشِّدَّةِ وَ الرَّخَاءِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدِ أُولِي الْأَمْرِ الَّذِينَ فَرَضْتَ عَلَيْنَا طَاعَتَهُمْ وَ عَرَّفْتَنَا بِذَلِكَ مَنْزِلَتَهُمْ فَفَرِّجْ عَنَّا بِحَقِّهِمْ فَرَجاً عَاجِلًا قَرِيباً كَلَمْحِ الْبَصَرِ أَوْ هُوَ أَقْرَبُ‏ يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ يَا مُحَمَّدُ اكْفِيَانِي فَإِنَّكُمَا كَافِيَايَ وَ انْصُرَانِي فَإِنَّكُمَا نَاصِرَايَ يَا مَوْلَانَا يَا صَاحِبَ الزَّمَانِ الْأَمَانَ الْأَمَانَ الْأَمَانَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ أَدْرِكْنِي أَدْرِكْنِي أَدْرِكْنِي السَّاعَةَ السَّاعَةَ السَّاعَةَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ بِمُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِين‏؛ دعایی است که آموزش داده آن را صاحب الامر علیه السلام به مردی زندانی که آزاد شد: اللهم عظم البلاء و ...»[ المصباح للكفعمي( جنة الأمان الواقية)، ص۱۷۶]
۴- در انتها بیان می کنیم که در کتاب النجم الثاقب به نقل از کتاب کتاب «کنوز النجاح» از شیخ طبرسی صاحب تفسیر مجمع البیان نقل می کند که دعای فرج دعایی است که امام مهدی (عجل الله فرجه)  آن را به اباالحسن محمد بن احمد بن ابی لیث در شهر بغداد که از ترس کشته شدن به مقابر قریش(کاظمین) پناه برده بود تعلیم داد و ابوالحسن به برکت این دعا از کشته شدن نجات پیدا کرد.[ رک: النجم الثاقب، میرزا حسین نوری، ج۲، ص۱۳۵]
نتیجه گیری:
اول آنکه نیاز به یافتن سند برای همه دعاها نیست و هر دعایی که مفاهیم مناسبی داشته باشد را می توان مورد استفاده قرار داد. دوم اینکه دعای الهی عظم البلاء در کتب دعا از قدیم الایام وجود داشته و مستند به این کتب است.