چکیده: پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در سفارش خود به ابوذر می فرماید: «اى ابوذر؛ چه بسا شخصى که به سبب گناهى که مى کند، از روزى مقرّر شده اش، محروم مى شود».
در حدیثی امام صادق (علیه السلام) می فرماید: «همانا گناه بنده را از روزی محروم می دارد».[1]
از این روایت نورانی بر می آید که بین گناه و محرومیت از روزی رابطه مستقیم وجود دارد همانگونه که بین تقوا و روزی رابطه همسان برقرار است. در آیه ی شریفه ای خداوند متعال می فرماید: «وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَيْهِمْ بَرَكَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ [اعراف/93] و اگر مردمي كه در شهرها و آباديها زندگي دارند ايمان بياورند و تقوي پيشه كنند بركات آسمان و زمين را بر آنها مي گشائيم».
از آنجایی که انسان جزء مجوعه آفرینش محسوب می شود رفتار او در این نظام تاثیر گذار است همانگونه که روایت امام صادق (علیه السلام) به همین مطلب اشاره دارد.
حوادث عالم تا اندازه ای تابع اعمال انسان هاست، یعنی اگر انسان ها از خدا اطاعت کنند و راه بندگی او را بپیماند، درهای رحمت و برکات الهی بر روی آنان گشوده می شود و چنانچه از راه بندگی منحرف شوند و در وادی گمراهی قدم نهند در جامعه انسانی فساد پدید می آید و دامنه اش خشکی و دریا را فرا می گیرد همانطور که قرآن می فرماید: «وَ مَا أَصَابَكُم مِّن مُّصِيبَةٍ فَبِمَا كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ وَ يَعْفُو عَن كَثِيرٍ [شوری/30] هر مصيبتي به شما رسد به خاطر اعمالي است كه انجام داده ايد، و بسياري را نيز عفو مي كند».
بلاها و مصایب خانمان سوزی همانند سیل و زلزله و صاعقه به کیفر کردار انسان دامن گیر او می شود، چنان که قرآن کریم سیل عرم (طوفان، باد شدید)، طوفان نوح، صاعقه ثمود و... از همین دست حوادث به شمار می آیند.
امام باقر (علیه السلام) فرمود: «بدانید هیچ سالی پرباران تر از سال دیگر نیست، بلکه [خدا] آن را در هر منطقه ای بخواهد فرو می آورد. به راستی زمانی که جامعه ای مرتکب گناهان شود، خدا بارانی که برای آن ها قرار داده بود در آن سال در آنجا نازل نکرده، در بیابان های وسیع، دریاها و کوه ها نازل می کند».[2]
شخصی بنام ربيع بن صبيح مى گويد نزد امام حسن (علیه السلام) بودم، مردى از در وارد شد و از خشكسالى آباديش شكايت كرد، امام به او فرمود: «استغفار كن».
ديگرى آمد از فقر شكايت كرد، به او نيز فرمود «استغفار كن».
سومى آمد و به او گفت: دعا كن خداوند پسرى به من بدهد به او هم فرمود: «استغفار كن».
ربيع مى گويد (من تعجب كردم) و به ایشان گفتم هر كس نزد شما مى آيد و مشكلى دارد و تقاضاى نعمتى می کند به او همين دستور را مى دهید و به همه مى فرمایید استغفار كنيد و از خدا طلب آمرزش کنید.
ایشان در جواب من فرمود: «آنچه را گفتم از پيش خود نگفتم، من اين مطلب را از كلام خدا كه از پيامبرش نوح حكايت مى كند، استفاده كردم و سپس این آيات از سوره نوح تلاوت فرمودند: «فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كانَ غَفَّاراً يُرْسِلِ السَّماءَ عَلَيْكُمْ مِدْراراً وَ يُمْدِدْكُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِينَ وَ يَجْعَلْ لَكُمْ جَنَّاتٍ وَ يَجْعَلْ لَكُمْ أَنْهاراً [نوح/ 12-10] به آنها گفتم از گناهان خود در پيشگاه پروردگارتان استغفار كنيد كه او آمرزنده است، تا باران آسمان را پشت سر هم بر شما فرو ريزد و شما را با اموال و فرزندان كمك بخشد و باغ ها و نهرها براى شما قرار دهد».[3]
حقيقت اين است كه مجازات بسيارى از گناهان محروميت هايى در اين جهان است و هنگامى كه انسان از آن توبه كند و راه پاكى و تقوى را پيش گيرد خداوند اين مجازات را از او بر طرف مى سازد و از جمله ی این مجازات ها محرومیت از روزی است که امام صادق (علیه السلام) آن را بیان فرمودند.
- - - - - - - - -
پی نوشت:
[1]. اصول کافی. کلینی جلد 3. صفحه 372.
[2]. همان. ج 5، ص 374.
[3]. مجمع البيان. طبرسی فضل بن حسن. جلد 10 صفحه 361.