نمازی که شیعیان می‌خوانند، همان نمازی است که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله به جای می‌آورده است؛ زیرا شیعه از اهل‌بیت علیهم‌السلام نماز را فراگرفته است.
نماز پیامبر (ص) | بی‌شک اقامه نماز، یکی از دستورات خدای مهربان و از مهم‌ترین واجبات دین اسلام است و طریقه خواندن آن را باید از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله آموخت؛ چراکه حضرت فرمود: «صَلُّوا كَمَا رَأَيْتُمُونِي أُصَلِّي»؛[1] «همانگونه که من نماز می‌خوانم، شما نیز نماز بخوانید»؛ بنابراین باید به همان شکلی که خدا فرموده است، نماز اقامه شود.
تفاوت نماز در بین مسلمانان
کلیت نماز بین شیعه و اهل‌تسنن تفاوت چندانی ندارد، تنها در مواردی همچون تکتّف[2] و آمین بعد از خواندن سوره حمد و... تفاوت دارد.
طریقه اقامه نماز در کتب اهل‌تسنن
برخی از بزرگان اهل‌تسنن، نماز پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله را نقل کرده‌اند. در اینجا به یک نمونه اشاره می‌شود.
اباحُمید ساعدی نماز پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله را در بین گروه ده نفره‌ای از صحابه به مشروح بیان می‌کند. گویا بحث از چگونگی نماز پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله بعد از رحلت ایشان بوده است.
اباحُمید ساعدی که در بین ده نفر از صحابه نشسته بود گفت: «أَنَا أَعْلَمُكُمْ بِصَلَاةِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى‌اللَّهُ‌عَلَيْهِ‌وَسَلَّمَ... »؛[3] «من به نماز رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وآله از همه شما آگاه‌ترم». بعد از اینکه همه آماده شنیدن شدند، اباحمید شروع به تعریف کردن نماز پیامبر کرد و تمام جزئیات نماز حضرت را از واجبات و مستحبات بیان کرد.
این روایت را ابن ماجه در سنن خویش، داراحیاءالکتب العربیه، ج1، ص280 و ملاعلی قاری در کتاب مرقاة المفاتيح شرح مشكاة المصابيح، دارالفکر، ج2، ص660. و ابن حجر عسقلانی در کتاب إتحاف المهرة، مجمع فهدعبدالملک، ج14، ص81 و... آورد‌ه‌اند.
نکته جالب اینجاست که در این روایت و روایات مشابه آن، هیچ اسمی از «تکتّف» و «آمین» وجود ندارد.
نماز پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در بین شیعیان
حماد بن عیسی می‌گوید: محضر امام صادق علیه‌السلام بودم، حضرت فرمود: برخیز و نماز بخوان! بعد از اینکه نماز خواندم، حضرت مرا به خاطر عدم رعایت حدود نماز، سرزنش کردند. من از حضرت خواستم نماز کامل را به من تعلیم دهد. سپس می‌گوید: «فَقَامَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مُسْتَقْبِلَ الْقِبْلَةِ مُنْتَصِباً فَأَرْسَلَ يَدَيْهِ جَمِيعاً عَلَى فَخِذَيْهِ قَدْ ضَمَّ أَصَابِعَهُ وَ قَرَّبَ بَيْنَ قَدَمَيْهِ حَتَّى كَانَ بَيْنَهُمَا قَدْرُ ثَلَاثِ أَصَابِعَ مُنْفَرِجَات...»؛[4] «پس حضرت راست قامت به طرف قبله ایستاد و دو دست خود را کنار دو ران خود قرار داده بود در حالی‌که انگشتان حضرت به هم چسبیده بود و بین دو قدمش را به اندازه چهار انگشت باز گذاشته بود... ». آن‌چنان زیبا حضرت نماز خواند که من از نمازم شرمنده شدم، سپس فرمود: «يَا حَمَّادُ هَكَذَا صَلِّ»؛[5] «ای حماد! این‌گونه نماز بخوان».
البته امام صادق علیه‌السلام قصد بیان نماز پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله را نداشته است؛ ولی بی‌شک این عین همان نمازی است که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله به جای می‌آورده است و شیعیان نیز همان را بر پا می‌دارند، پس این نماز با نمازی که برخی بزرگان اهل‌تسنن از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نقل کرده‌اند تفاوت چندانی ندارد.
ریشه تکتف
هرچند برخی تکتّف را به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نسبت می‌دهند؛[6] ولی بر اساس نقل‌های تاریخی، عمربن خطاب دید که اسیران ایرانی، دستان خود را روی هم قرار داده‌اند و با حالت تواضع و کرنش ایستاده‌اند. وی از کار اسیران ایرانی خوشش آمده و دستور داد مردم در نماز نیز دستان خود را روی هم بگذارند.[7] بر همین اساس اهل‌تسنن، این کار[تکتّف] را در نماز مستحب کردند؛[8] ولی بر اساس روایات اهل‌بیت علیهم‌السلام این کار بدعت و موجب بطلان نماز خواهد شد.[9]
بنابراین نمازی که شیعه می‌خواند، همان نمازی است که از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله رسیده است.
پی‌نوشت:
[1]. علامه حلی، حسن بن یوسف، دارالکتاب، نهج‌الحق، ص423.
[2]. تکتّف؛ یعنی قرار دادن دو دست روی هم در نماز.
[3]. مقدسی، ابن قدامه، مکتبة قاهره، ج1، ص331.
[4]. کلینی، محمدبن یعقوب، کافی، اسلامیه، ج3، ص311.
[5]. همان.
[6]. شوکانی، محمدبن علی، نیل الاوطار، دارالحدیث مصر، ج2، ص220.
[7]. نجفی، محمدحسن، جواهر الكلام، داراحیاءالتراث العربی، ج11، 19.
[8]. شوکانی، محمدبن علی، نیل الاوطار، دارالحدیث مصر، ج2، ص220.
[9]. نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام، دار احیاء التراث‌العربی، ج11، ص14و15.