با سلام خدمت شما کاربر گرامی و تشکر بابت اعتمادی که کارشناسان سایت ما دارید.
نسبت به این سوال چند نکته خدمتتان عرض میشود امیدوارم جواب سوالتان را دریافت کنید. البته از آنجا که پرسش کمی دشوار است، دریافت پاسخ نیازمند کمی دقت است.
یک) اختیار یکسان ائمه و سایر انسانها
اولین نکتهی که باید به آن توجه کنیم عدم تفاوت ما و ائمه نسبت به اختیار و زمینه ارتکاب گناه است. برخی گمان میکنند خداوند به امام ظرفیتی اعطاء نموده است که دیگر مرتکب گناه نشود و به خاطر همین میپرسند چرا خداوند به ما این ظرفیت را نداده تا ما هم انسانهای خوبی باشیم و مرتکب گناه نشویم؟ باید توجه کنیم که گرچه ظرفیت و استعداد ائمه با سایر انسانها متفاوت است؛ اما آنها نیز با اختیار خود مرتکب گناه نمیشوند و الا عصمت آنها ارزشی ندارد. به طور کلی کسانی شایسته بهشت و رسیدن به مقامات بالا را دارند که با اختیار و کوشش خود، با هوای نفس مخالفت کرده و از دستورات الهی پیروی کردهاند.
دو) نسبت تکلیف و استعداد
نکته دوم نسبت تکلیف و استعداد در پاداش و عذاب الهی است. خداوند در قرآن میفرماید: «لایُکَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها؛خداوند هيچ كس را جز به اندازه تواناييش تكليف نمىكند.»[۱] اگر ائمه ظرفیت و استعداد بیشتری دارند، وظایف سنگینتری نیز بر عهدهی آنان قرار گرفته است. وظایفی مانند رهبری امت اسلامی و سختیهایی که در این راه برای انبیاء و اولیای الهی نظیر آنچه برای سیدالشهدا رخ داده است. عدالت الهی اقتضاء دارد که به هر کس با توجه به ظرفیت و تکلیفش پاداش بدهد. فرض کنید شخصی ده میلیون سرمایه دارد و شخص دوم یک میلیون. بعد از یک سال نفر اول یک میلیون سود میکند و نفر دوم دویست هزار تومن. گرچه دویست هزار تومن کمتر از یک میلیون است اما نفر دوم بیست درصد و نفر اول ده درصد سود کرده است بنابراین نفر اول شایستگی بیشتری برای دریافت پاداش دارد.
در این نکته مشخص میشود که خداوند با توجه به ظرفیتها و تکالیف انسانها پاداش میدهد. گرچه ائمه به خوبی از عهدهی تکالیفشان بر آمده و از همین رو بالاترین مقامات نیز برای آنان است.
سه) امتحانات الهی قبل از عالم دنیا
طبق روایات خداوند قبل از عالم دنیا انسانها را مورد امتحان قرار داده، و به هرکس متناسب با نمرهی که گرفته است ظرفیتی برای ورود به عالم دنیا بخشیده است. صادق علیه السلام ذیل آیه ۱۷۲ سوره اعراف که به بحث عالم ذر اشاره دارد، میفرمایند:
«هنگامی که خداوند مخلوقات را ایجاد کرد آنها را در مقابل خودش پراکنده کرد سپس به آنها گفت: پروردگار شما کیست؟ پس اولین کسی که سخن گفت رسول خداوند و امیرالمومنین و ائمه (علیهم السلام) بودند. پس گفتند تو پروردگار ما هستی. پس علم و دین را خداوند بر دوش اینان قرار داد. سپس خداوند به ملائکه فرمود: اینان حاملان دین من و علم من و امانتداران من در میان مخلوقات من هستند.»[۲]
نتیجه
از این سه نکته مشخص میشود که تمام انسانها ظرفیت رسیدن به مقامات بالای قرب الهی را دارند؛ هرکس اگر متناسب با ظرفیت و استعدادی که دارد تلاش کند، بدون شک خداوند به او پاداش مناسبی میدهد و فرقی در این باره میان ائمه و سایر انسانها نیست. همچنین مشخص شد که طبق روایات، خداوند براساس امتحان انسانها در عالم ذر، ظرفیت انسانها را اعطاء نموده است.
با سلام خدمت شما کاربر گرامی و تشکر بابت اعتمادی که کارشناسان سایت ما دارید.
نسبت به این سوال چند نکته خدمتتان عرض میشود امیدوارم جواب سوالتان را دریافت کنید. البته از آنجا که پرسش کمی دشوار است، دریافت پاسخ نیازمند کمی دقت است.
یک) اختیار یکسان ائمه و سایر انسانها
اولین نکتهی که باید به آن توجه کنیم عدم تفاوت ما و ائمه نسبت به اختیار و زمینه ارتکاب گناه است. برخی گمان میکنند خداوند به امام ظرفیتی اعطاء نموده است که دیگر مرتکب گناه نشود و به خاطر همین میپرسند چرا خداوند به ما این ظرفیت را نداده تا ما هم انسانهای خوبی باشیم و مرتکب گناه نشویم؟ باید توجه کنیم که گرچه ظرفیت و استعداد ائمه با سایر انسانها متفاوت است؛ اما آنها نیز با اختیار خود مرتکب گناه نمیشوند و الا عصمت آنها ارزشی ندارد. به طور کلی کسانی شایسته بهشت و رسیدن به مقامات بالا را دارند که با اختیار و کوشش خود، با هوای نفس مخالفت کرده و از دستورات الهی پیروی کردهاند.
دو) نسبت تکلیف و استعداد
نکته دوم نسبت تکلیف و استعداد در پاداش و عذاب الهی است. خداوند در قرآن میفرماید: «لایُکَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها؛خداوند هيچ كس را جز به اندازه تواناييش تكليف نمىكند.»[۱] اگر ائمه ظرفیت و استعداد بیشتری دارند، وظایف سنگینتری نیز بر عهدهی آنان قرار گرفته است. وظایفی مانند رهبری امت اسلامی و سختیهایی که در این راه برای انبیاء و اولیای الهی نظیر آنچه برای سیدالشهدا رخ داده است. عدالت الهی اقتضاء دارد که به هر کس با توجه به ظرفیت و تکلیفش پاداش بدهد. فرض کنید شخصی ده میلیون سرمایه دارد و شخص دوم یک میلیون. بعد از یک سال نفر اول یک میلیون سود میکند و نفر دوم دویست هزار تومن. گرچه دویست هزار تومن کمتر از یک میلیون است اما نفر دوم بیست درصد و نفر اول ده درصد سود کرده است بنابراین نفر اول شایستگی بیشتری برای دریافت پاداش دارد.
در این نکته مشخص میشود که خداوند با توجه به ظرفیتها و تکالیف انسانها پاداش میدهد. گرچه ائمه به خوبی از عهدهی تکالیفشان بر آمده و از همین رو بالاترین مقامات نیز برای آنان است.
سه) امتحانات الهی قبل از عالم دنیا
طبق روایات خداوند قبل از عالم دنیا انسانها را مورد امتحان قرار داده، و به هرکس متناسب با نمرهی که گرفته است ظرفیتی برای ورود به عالم دنیا بخشیده است. صادق علیه السلام ذیل آیه ۱۷۲ سوره اعراف که به بحث عالم ذر اشاره دارد، میفرمایند:
«هنگامی که خداوند مخلوقات را ایجاد کرد آنها را در مقابل خودش پراکنده کرد سپس به آنها گفت: پروردگار شما کیست؟ پس اولین کسی که سخن گفت رسول خداوند و امیرالمومنین و ائمه (علیهم السلام) بودند. پس گفتند تو پروردگار ما هستی. پس علم و دین را خداوند بر دوش اینان قرار داد. سپس خداوند به ملائکه فرمود: اینان حاملان دین من و علم من و امانتداران من در میان مخلوقات من هستند.»[۲]
نتیجه
از این سه نکته مشخص میشود که تمام انسانها ظرفیت رسیدن به مقامات بالای قرب الهی را دارند؛ هرکس اگر متناسب با ظرفیت و استعدادی که دارد تلاش کند، بدون شک خداوند به او پاداش مناسبی میدهد و فرقی در این باره میان ائمه و سایر انسانها نیست. همچنین مشخص شد که طبق روایات، خداوند براساس امتحان انسانها در عالم ذر، ظرفیت انسانها را اعطاء نموده است.
پینوشت
[۱] سوره بقره، آیه۲۸۶.
[۲] کافی، ج۱، ص۱۳۳.
برای اطلاع بیشتر میتوانید به لینک زیر مراجعه کنید:
https://btid.org/fa/news/163300