ابراهیم در حال جان دادن بود. دیدم پیامبر(ص) گریه مى کرد و فرمودند چشم مى گرید و قلب از شدت اندوه مى سوزد؛ ولى سخنى که برخلاف رضاى حق باشد بر زبان نمى گویم.
انس بن مالک مىگوید: «دخلنا مع رسول اللّه (ص) على ابى سیف القین و کان ظئراً لابراهیم (ع) فأخذ رسول اللّه (ص) ابراهیم فقبله و شمه ثم دخلنا علیه بعد ذلک و ابراهیم یجود بنفسه فجعلت عینا رسول اللّه (ص) تذرفان فقال له عبد الرحمن بن عوف عند ذلک: و أنت یا رسول اللّه؟ فقال: یابن عوف انّها رحمة ثم أتبعها بأخرى فقال (ص): ان العین تدمع و القلب یحزن و لا نقول الا ما یرضى ربنا و انا بفراقک یا ابراهیم لمحزونون»؛ (22) همراه پیامبر (ص) بر ابوسیف که همسرش ابراهیم را شیر مىداد وارد شدیم. آن حضرت ابراهیم را در آغوش گرفت، او را بوسید و مورد نوازش قرار داد. پس از مدتى بر او وارد شدیم در حالى که ابراهیم در حال جان دادن بود. دیدم که پیامبر (ص) اشک مىریخت و گریه مىکرد. عبدالرحمان گفت: یا رسول اللّه شما چرا گریه مىکنید؟ آن حضرت فرمودند: این گریه رحمت است. آنگاه افزودند: چشم مى گرید و قلب از شدت اندوه مىسوزد؛ ولى سخنى که برخلاف رضاى حق باشد بر زبان نمىگویم. پس فرمودند: اى ابراهیم ما در فراق تو محزون و اندوهگین هستیم.
ابن ماجه در همین رابطه از انس بن مالک روایت مىکند: «لما قبض ابراهیم ابن النبى (ص) قال لهم النبى (ص) لا تدرجوه فى أکفانه حتى أنظر الیه فأتاه فانکب علیه و بکى»؛ پس از فوت ابراهیم، پیامبر فرمود او را در کفن نپیچید تا او را ببیند. آنگاه خود را بر بدن ابراهیم افکند و گریست.
جابر بن عبداللّه انصارى مىگوید: «در حالى که ابراهیم به شدت به خود مىپیچید و در حال جان دادن بود، پیامبر (ص) همراه عبدالرحمان بن عوف وارد شدند. آن حضرت ابراهیم را در آغوش گرفت و در دامن خود گذاشت. ایشان به شدت متأثر بودند و گریه مىکردند. عبدالرحمان عرض کرد شما از گریه نهى فرمودهاید، چرا گریه مىکنید؟ فرمود: من از گریه جلوگیرى نکردم؛ بلکه از دوگونه فریاد منع کردم که معمولاً افراد احمق و فاجر از خود سر مىدهند؛ یکى از فریاد و صدا در هنگام مصیبت همراه با خراشیدن صورت و پاره کردن گریبان و دیگرى از صدایى که در مجالس جشن و سرور مانند صداى شیطان بلند مىشود؛ و لکن نهیت عن صوتین احمقین فاجرین صوت خمش وجوه و شق جیوب و رنة الشیطان». (23)
از این روایات به دست مىآید که گریه و سوگوارى اشکالى ندارد ولى آنچه ناپسند است سخنى است که بر خلاف رضاى حق و تقدیر و مشیت او بر زبان آورده شود و نیز باید از صداهاى ناهنجار پرهیز شود.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
پی نوشت ها:
(22) - همان، باب 828، ص 158 و فتح البارى، ج 3، ص135 و صحیح مسلم، کتاب فضائل، باب رحمة.
(23) - جامع الاصول، محمد بن اثیر جزرى، ج11، ص 105، رقم 8577، اخرجه الترمذى، رقم 1005 فى.
بر گرفته از مرکز ملی پاسخ گویی به سوالات دینی