-انسان باید از هرگونه افکار منفی و راه های ایجاد آن در ذهن جلوگیری کند بهترین راه درمان آن مطالعه و مراقبت از ورودی های قلب مانند چشم و گوش و همچنین مداومت بر ذکر است.
سوال: آيا افكار منفی مثلا در مورد معصومین(علیهم السلام) كه به ذهن شخص خطور می‌كند گناه محسوب می‌شود؟ در صورتی كه شخص از لحاظ باطنی سعی در درست كردن خود دارد اين افكار منفی چه حكمی دارند؟ و با این افکار منفی چه بايد كرد؟
پاسخ: بدون شک، نمی‌توان مطلق گمان و افکار را بدون قيد و شرط، گناه و حرام دانست، مگر آنكه در پيدايش این افکار منفی اراده‌ی شخص دخيل باشد و مقدمات افکار منفی را بااراده و اختيار خودش فراهم كند و به گمانش در زندگی ترتیب اثر دهد. ترتیب اثر دادن به گمان دوگونه است: 1. ترتیب اثر قلبی؛ ترتیب اثر قلبی آن است كه انسان گمان خود را كه در ابتدا یك تصوّر ساده و زودگذراست را در ذهن بسپارد، سپس آن را پرورش دهد و به صورت نوعی باور درآورد. بطوری كه امر برخودش نیز مشتبه شود و گمانش را به جای یقین بگیرد و آثار علم و یقین بر آن بار كند. پيامبر اكرم(صلی الله عليه و آله) می‌فرمايد: «هر گاه (به امری ناپسند) گمان برديد پيرامون آن جستجو و تحقيق نكنيد و هر گاه حسد ورزيديد آن را دنبال نكنيد و هر گاه فال بد، زديد (اعتنا نكرده) كار خود را انجام دهيد.» [میزان الحکمه، ص353] 2. ترتیب اثر دادن عملی؛ یعنی این كه انسان گمان خود را یك واقعیت مسلّم تلقّی كرده و آثار واقع و خارجی را بر آن بار كند. مثلاً ظن خود را به صورت یك خبر قطعی بازگو نماید و دیگران را به صرف گمان، متّهم و محكوم سازد. راهكارها برای دوری از افکار منفی: 1. مراقبت از ورودی های قلب؛ گوش و چشم، ورودی‌های قلب هستند. بايد نگهبان خوبی باشيم 2ـ بالا بردن سطح علمی با مطالعه در مورد موضوعات مبتلابه 3ـ ذكر؛ هنگام خطور افكارمنفی، ياد خدا و كلمه(لااله‌الاالله) را فراموش نكنيم.
پی‌نوشت:
ری شهری، منتخب ميزان الحكمه، تلخيص حسينی، ترجمه شيخی، دارالحديث، چاپ دوم، 83، ص353، ح3917