- طبق نظر آیت الله مکارم، منزلی که اجاره داده شده، مشمول خمس است ولی منزل مسکونی که در شأن شخص باشد، خمس ندارد.
سوال: کسی که دو خانه، ویلا در شمال و 300 میلیون تومان سرمایه در مغازه دارد که 200 میلیون آن بدهکاری و 100 میلیون هم طلبکار است، چگونه خمس را محاسبه نماید؟
پاسخ:
آیت الله مکارم: یک روز از سال را به عنوان سال خمسی خود انتخاب نمایید و ما خمس منزل مسکوني و اسباب و اثاثيه منزل، و وسيله سواري (اگر داريد) را با شما مصالحه کرديم. بقيه اموال و دارايي را محاسبه نموده، بدهي هاي مربوط به آن را کسر کرده، خمس باقيمانده را يکجا يا تدريجا پرداخت نمایید و در مورد نحوه محاسبه خمس،توجه داشته باشید، آنچه که بدهی دارید از اصل سرمایه کسر نموده و باقیمانده مشمول خمس است و در مورد خمس آنچه که از دیگران طلب دارید چنانچه بازپس گيري آن براي شما براحتي ممکن باشد و سال خمسي بر آن بگذرد هر زماني که آن را به شما برگرداند بايد خمس آن را بپردازيد اما اگر بازپس گيري به راحتي امکان ندارد چنانچه از زماني که برگرداند تا سال خمسي بعدي چيزي از آن باقي مانده باشد خمس دارد. اما منزلی که اجاره داده اید مشمول خمس است ولی منزلی که در شأن شما باشد خمس ندارد. [1]
آیت الله فاضل:
1. هرمقداری که در مغازه از خودتان سرمایه دارید و سال بر آن گذشته باشد باید خمس سرمایه خود را بدهید، مگر اينكه براى تأمين معاش خود و عائله تان مطابق شأن خودتان به همه سرمايه نياز داشته باشید. بطورى كه اگر خمس آن را بدهید، نمی‌توانید با بقيه آن امرار معاش كنید، در اين صورت سرمایه شما فعلا خمس ندارد. ولى اگر تمكن پيدا كردید يا مغازه را بفروشید، بايد خمس آن را پرداخت كنید.
2. اگر یکی از خانه ها از اول اضافه بر نیاز بوده و با پولی که خمسش داده نشده خریده اید یا ساخته باشید و سال برآن گذشته باشد، باید خمسش را بدهید؛ سپس بابت بدهی که در مغازه سرمایه گذاری کرده اید بدهید و سرمایه ای که بعد از آن می ماند و از پول خمس داده شده فروشخانه، بدهی اش داده شود، خمس ندارد.
3. اگر خانه ویلایی در شمال مورد نیاز شما برای ایامی که در شمال می روید باشد، یا قبلا جزء مئونه زندگی بوده و در آن زندگی می‌کردید یا از راه ارث به شما رسیده باشد خمس ندارد، در غیر این صورت خمس دارد. [2]
----------------
[1]. استفتاء اینترنتی پایگاه اطلاع رسانی آیت الله مکارم شیرازی، کد رهگیری: 9511290137.
[2]. استفتاء اينترنتی پايگاه اطلاع رسانی حضرت آيت الله فاضل لنکرانی، شماره سوال: 9503446.