دلائلی که برای حقیقت بودن مطلب (ثبت و ضبط اعمال انسان توسط فرشتگان) وجود دارد هم از قرآن است هم از روایات.
دلائل قرآنی:
خداوند در سوره (ق) می‌فرماید: «إِذْ یَتَلَقَّى الْمُتَلَقِّیَانِ عَنِ الْیَمِینِ وَعَنِ الشِّمَالِ قَعِیدٌ» (به خاطر بياوريد) هنگامى را كه دو فرشته راست و چپ كه ملازم انسانند اعمال او را دريافت مىدارند. يعنى علاوه بر احاطه علمى خداوند به ظاهر و باطن انسان، دو فرشته نيز مامور حفظ و نگاهدارى حساب اعمال اويند كه از طرف راست و چپ از او مراقبت مىكنند، پيوسته با او هستند و لحظهاى جدا نمىشوند، تا از اين طريق اتمام حجت بيشترى شود، و تاكيدى باشد بر مساله نگاهدارى حساب اعمال.(1)
زیرا زمانی که انسان بداند غیر از خداوند هم موجوداتی هستند که در نزدیکی او مواظب اعمالش هستند و حتی کوچکترین کاری را که انجام دهد ثبت و ضبط می‌شود دقت بیشتری انجام می‌دهد و مواظب اعمال خویش است.
و اما دلائل روائی:
الف) فِي كتابِ جوامعُ الجامعِ و عَن النَّبي صلى الله عليه و آله و سَلَّم، كَاتبُ الحَسناتِ عَلَى يَمِينِ الرَّجُل و كَاتبُ السَّيئاتِ عَلى شِمالِه، وَ صاحبُ اليمينِ أميرٌ عَلى صَاحِبِ الشّمال فَاذا اَعْمَل حَسَنة كَتبتْها مَلكُ اليَمينَ عَشراً، وَ إذا عَمل سَيِّئة قَالَ صَاحِبُ اليَمينِ لِصاحبِ الشّمال دَعْهُ سَبعَ سَاعاتٍ لَعلَّه يسْبعُ أو يَستَغفِر.
پیامبر اکرم صلی الله علیه واله وسلم فرمودند: فرشته سمت راست نويسنده حسنات است، و فرشته سمت چپ نويسنده سيئات، و فرشته اول فرمانده فرشته دوم است، هنگامى كه انسان عمل نيكى انجام دهد، فرشته سمت راست ده برابر مىنويسد، و هنگامى كه عمل بدى از او سر زند، و فرشته سمت چپ مىخواهد آن را بنويسد، فرشته اول مىگويد: عجله مكن. لذا او هفت ساعت به تاخير مىاندازد، اگر پشيمان شد و توبه كرد چيزى نمىنويسد، و اگر توبه نكرد تنها يك گناه براى او مىنويسد.
ب) و عن انس بنِ مالكٍ قال: قَال رسُول الله صلَّى اللهُ عَليهِ و آله وَ سلَّم: اِنَّ اللهَ تعَالَى وَكَّل بِعبْدِه مَلكَين يَكتُبانِ عليهِ، فَاِذا مَاتَ قَالا: يَا ربِّ قَد قَبضَتْ عَبدكَ فُلاناً فَاِلى ايْنَ؟ قال: سَمائِي مَملُوَّة بِمَلائِكَتى يَعبدونَني وَ ارضِى مملوة مِن خَلقي يطِيعونَنى، اذهَبا اِلى قَبر عَبدي فَسُبحانِي وَ كبرانِي و هَللانِي و اكتبا ذَلِك فِي حَسناتِ عَبدِي.
از انس بن مالك روايت شده است كه رسول خدا (ص) فرمودند: خداوند بر بندهاش دو فرشته گمارده است كه اعمال او را مىنويسند، هر گاه كه بنده خدا فوت كرد آن دو فرشته گويند: پروردگارا بندهات فلان كس را قبض روح كردى اينك ما كجا رويم؟ خداوند در پاسخ آنان مىفرمايد: آسمان من از فرشتگانم پر است كه مرا ستايش مىكنند، و زمينم نيز پر است از بندگانم كه اطاعتم مىنمايند، برويد به سوى قبر بندهام و مرا تسبيح و تكبير و تهليل نمائيد و آنها را تا روز قيامت در زمره حسنات بندهام بنويسيد.(2)
منابع:
1- تفسير نمونه، ج22، ص: 247
2- تفسير نور الثقلين، ج5، ص: 111