بخل یکی از صفاتی هست که اسلام آن را نهی کرده همانگونه که انفاق صفت فضیلت شمرده میشود بخل صفت رذیلت شمرده میشود.
موضوع: بخل یکی از گناهان و رذائل اخلاقی
وَلَا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ يَبْخَلُونَ بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ هُوَ خَيْرًا لَهُمْ بَلْ هُوَ شَرٌّ لَهُمْ سَيْطَوَّقُونَ مَا بَخِلُوا بِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلِلَّهِ مِيرَاثُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ (۱۸۰)
کسانی که خدا به آنچه از فضلش به آنان داده بخل میورزند گمان نکنند که آن بخل به سود آنان است بلکه آن بخل به زیانشان خواهد بود به زودی انچه به آن بخل ورزیدند در روز قیامت گردنبند گردنشان می.شود. و میراث آسمانها و زمین فقط در سیطره ی مالکیت خداست و خدا به آنچه انجام میدهید آگاه است. (آل عمران،۱۸۰)
توضیح:
خداوند در این آیه اشاره به یک رذیله اخلاقی میکند که نام آن بخل است. در این آیه خداوند اشاره کرد چیزی که من به انسانها از روی فضلم بخشیدم او حق ندارد بخل بورزد. مثلا خداوند به یک انسانی نعمت علم داده او نباید در آگاه کردن دیگران بخیل باشد. چون هر آنچه ما انسانها داریم از آن خودمان نیست بلکه مالک همه چیز پروردگار هست.
اسلام همان گونه که بر سخاوت و انفاق به عنوان یک فضیلت متعالی یاد میکند از بخل نهی نموده است. مهمترین زمینه ی ایجاد بخل در انسان فریفته شدن به دارایی های دنیوی و حرص و طمع فراوان می باشد. در آیه ی مذکور نیز به این عامل اشاره و بیان شده است که انسانهای بخیل گمان نکنند که بخل و امساک ،آنان موجب سود بیشتر آنان خواهد شد؛ بلکه آن بخل در دنیا و آخرت به زیان آنان تمام خواهد شد. گفتنی است در قرآن کریم برای مفهوم ،بخل، از واژه های دیگری چون شُحَ: تنگ چشمی) نیز استفاده شده است.
حدیث: امام على عليه السلام : «عَجِبتُ لِلبَخيلُ فَيَعِيشُ في الدُّنيا عَيْشَةَ الْفُقَرَاء وَ يُحَاسَبُ فِي الآخِرَةِ حِسَابَ الأغْنِياء؛ از انسان بخیل تعجب میکنم که در دنیا چون فقرا زندگی میکند و در اخرت مانند توانگران محاسبه میشود. (نهج البلاغه حکمت ۱۲)
در این روایت امام علی علیه السلام هم به زیبایی انسان بخیل را توصیف میکند و میتوان از این روایت نتیجه گرفت که انسان بخیل نه از زندگی دنیوی خود لذت میبرد و نه از زندگی اخروی.