رهروان ولایت ـ قرآن کریم در چند آیه به مساله امامت پرداخته و اوصاف و ویژگی‌های آن را بیان کرده است، یکی از مهم‌ترین خصلت‌های بیان شده توسط قرآن کریم، مساله «عصمت امام» است. در این جا ما به چند آیه اشاره می‌کنیم:
آیه اول:
«وَ إِذِ ابْتَلى إِبْراهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّي جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِي قالَ لا يَنالُ عَهْدِي الظَّالِمِين؛[بقره/124] و هنگامى كه خداوند ابراهيم را با وسائل گوناگونى آزمود و او بخوبى از عهده آزمايش بر آمد، خداوند به او فرمود: من تو را امام و رهبر مردم قرار دادم، ابراهيم عرض كرد: از دودمان من (نيز امامانى قرار بده) خداوند فرمود: پيمان من به ستم‌كاران نمی‌رسد (و تنها آن دسته از فرزندان تو كه پاك و معصوم باشند شايسته اين مقام‌اند)».
وجه استدلال:
خداوند متعال فرمود عهد او یعنی «امامت» به ظالمین نخواهد رسید؛ بدون شک کسی که مرتکب گناه شود، چه در پنهان و چه آشکارا او ظالم خواهد بود، زیرا قرآن در آیه دیگری می‌فرماید: «مَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَأُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُون؛[بقره/229] و هر كس از حدود الهی تجاوز كند، ستم‌گر خواهد بود». بنابراين طبق آیه، هر کس کوچک‌ترین گناهی از او سر بزند، از عهد خداوند متعال یعنی امامت، خارج می‌شود و اين به معناي عصمت امام است.
پس به صورت برهانی می‌توان این استدلال را این‌چنین بیان کرد:
الف) غیر معصوم ظالم است؛
ب) ظالم از دایره امامت خارج است.
در نتیجه: غیر معصوم از دایره امامت خارج است، پس امام باید معصوم باشد. [1]
«فخررازی» از بزرگ‌ترین علمای اهل سنت، نیز عصمت در این آیه را پذیرفته است و بیان می‌کند، چون «امام» الگو و پیشوا و واجب‌الاطاعه است، باید معصوم باشد.[2]
آیه دوم:
آیه معروف به «اولوالامر»:
«يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ؛[نساء/59] اى كسانى كه ايمان آوردهايد! اطاعت كنيد خدا را و اطاعت كنيد پيامبر خدا و صاحبان امر را».
وجه استدلال:
آیه به صورت مطلق می‌فرماید از خدا اطاعت کنید و از رسول او و از «اولوالامر». اطلاق این آیه بیان می‌کند که بدون چون و چرا و در همه امور، باید از آنان اطاعت کرد و لازمه این اطاعت محض، عصمت است؛ یعنی خداوند متعال تنها به کسی که هیچ گناه، خطا و اشتباهی ندارد چنین اجازه‌ای می‌دهد؛ زیرا اگر کسی اشتباه کند و اطاعت از او نیز واجب باشد، سبب گم‌راهی می‌شود. بنابراین می‌گوییم چون اطاعت از «اولوالامر» بدون چون چرا واجب شده است، باید آنان معصوم باشند.
در نتیجه: چون تنها اطاعت مطلق، از معصوم جایز است؛ پیامبر و اولوالامر در این آیه معصومند، «اولوالامر» نیز همان جانشینان پیامبر و امام‌المسلین هستند. لذا این آیه به صراحت بیان می‌کند پیامبر و جانشین او باید معصوم باشند.[3]
---------------------------------
پی‌نوشت:
[1]. اللوامع الالهیه، ص332.
[2]. تفسیر مفاتیح الغیب، ج4، ص40.
[3]. برای مطالعه بیشتر به کتاب «امامت در بینش اسلامی» ربانی گلپایگانی مراجعه فرمایید.
نظرات
لایک