عقیده به معاد در اكثر ادیان، جایگاهی اساسی دارد و لذا طبیعی است كه انسانها پرسش‌های فراوانی درباره سرنوشت آدمیان در فاصلة مرگ تا قیامت داشته باشند. بنابراین بحث از روح و ارتباط با ارواح، سابقه‌ای به بلندای تاریخ باورهای دینی انسان دارد. و لذا می‌بینیم كه هیچ‌گاه تاریخ زندگی بشر، خالی از سحر و جادو و رمل و كهنات و... نبوده است.
كه بسیاری از آنها به نوعی مدعی ارتباط با ارواح بوده‌اند در قرون اخیر و با گسترش روانشناسی و روان كاوی این دغدغه‌ها منجر به تدوین علمی به نام اسپری تیسم شده است. دانشمندان، در این باره تحقیق كرده و با دیدن برخی شواهد، صحّت موضوع ارتباط با ارواح را اعلام كرده‌اند برخی از این شواهد عبارتند از:
سخن گفتن روح به غیر از زبان مادری، حلّ مسائل پیچیدة ریاضی به وسیلة كسانی كه آمادگی لازم را نداشته‌اند، نوشتن مطالبی برروی الواحی كه در صندوق در بسته و مهر و موم شده قرار داشته‌اند، ارتباط كودكان با راواح...[1] بر اساس منابع اسلامی نیز امكان ارتباط با ارواح تأیید می‌شود.[2]
علامه طباطبایی تمام امور خارق العاده‌ای كه از انسانهای عادی صادر می‌شود و از جمله احضار ارواح را منوط به قدرت اراده می‌داند.[3] و تصریح می‌كند كه آن چه در این مسأله واقعیت دارد فقط ارتباط با روح است نه آنكه واقعاً روح در خارج حاضر شده باشد، چرا كه در یك جمع فقط یك نفر با روح ارتباط برقرار می‌كند و هم اوست كه روح را در مشاعر خود حاضر شده می‌‌بینید و از راه تلقین او را پیش روی خود احساس كرده و سخنانی را از او می‌شنود.[4] این امكان برای انبیاء و اولیاء نیز كه دارای مقام عبودیت برای خدا هستند، وجود دارد.
ولی آنان به مدد خداوند و با اراده‌ای طاهر و پاك چنین قدرتی پیدا می‌كنند.[5] گاه ممكن است روح انسان زنده‌ای احضار شود در حالی كه خود صاحب روح، بیدار و مشغول انجام كارها حوائج یومیة خود بوده است.[6] برای اثبات امكان ارتباط با ارواح شواهد فراوانی می‌توان ارائه كرد! مانند ارتباط سلمان فارسی در آستانه مرگ خویش با روح یكی از اموات در قبرستان مدائن و گفتگوی طولانی آنها درباره سكرات مرگ، و حالات پس از آن و مشاهدة مراحل غسل و كفن و دفن خود و بیان موقعیتش در عالم برزخ.[7]
1. سخن گفتن حضرت عیسی ـ علیه‌السّلام ـ با روح یكی از اموات در سرزمینی كه بر اثر عذاب الهی ویران شده بود و روح فرد زنده شده، علّت عذاب را پرستش طاغوت، علاقة به دنیا، كم‌ترسیدن از خدا، آرزوهای طولانی و غفلت ذكر كرد و گفت كه شب در عافیت بودیم صبح خود را در هاویه یافتم كه همان سجیّن است و سجین كوههایی است از آتش كه تا قیامت بر ما بر‌افروخته شده است.[8]
2. مشاهده عذاب معاویه در حالی كه به زنجیر كشیده شده بود و دائم طلب آب می‌كرد توسط امام باقر و امام صادق ـ علیهما السّلام ـ [9] به جز داستانهای اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ و انبیاء ـ علیهم السّلام ـ می‌توان به حكایتهایی از زندگی علماء و اولیاء و بندگان صالح خداوند نیز اشاره كرد نظیر:
3. احضار روح پدر علامه طباطبایی و سخن گفتن مرحوم الهی برادر علامه با پدرشان و گلایه پدر از این كه از ثواب تفسیر المیزان چیزی به ایشان اهداء نشده است[10] . و نیز ملاقات خود علامه با روح شاه حسین ولی كه 300 سال از مرگش می‌گذشته است[11].2. ملاقات مرحوم آیت الله بهاءالدینی با روح شهید آیت الله صدوقی یك روز پس از شهادت ایشان[12]. و ارتباط همیشگی مرحوم بهاءالدینی با روح فرزند بزرگشان حمید.[13]
برای مطالعه بیشتر موارد ارتباط با ارواح به كتب زیر مراجعه كنید.
1. كیمیای محبّت ، محمد ری شهری، دارالحدیث، قم 1380، چاپ دهم، ص68، 99، 131، 132
و درباره بحثهای اصلی در این مورد به كتب ذیل می توانید مراجعه كنید.
2. عود ارواح یا ارتباط با ارواح، ناصر مكارم، انتشارات فراهانی، تهران، 1349، ص 123ـ 130
3. معاد از نظر روح و جسم ، محمد تقی فلسفی، هئیت نشر معارف اسلامی، تهران ، 1360، ج1، ص314، 330.
[1] . مكارم شیرازی،ناصر، معاد و جهان پس از مرگ، انتشارات هدف، 1369، چاپ یازدهم. ص267، 270.
[2] . همان، ص272.
[3] . طباطبایی. سید محمد حسین، المیزان، مؤسسة مطبوعاتی اسماعیلیان، قم 1371، چاپ پنجم، ج 1، ص242.
[4] . همان. ص243.
[5] . همان.ص243.
[6] . همان ،ج6، ص191.
[7] . مجلسی، محمد باقر (علامه) 1. بحارالانوار، داراحیاء التراث العربی، بیروت لبنان ، 1983، چاپ سوم، ج22، ص374، 380.
[8] . كلینی، محمد بن یعقوب، الكافی، دارالكتب الاسلامیه، تهران، 1365، چاپ چهارم، ج2، ص318، حدیث 11.
[9] . مجلسی، همان، ج6، ص247، ح83.
[10] . تا جدینی، علی، یادها و یادگارها، كانون انتشارات پیام نور، تهران، 1375، چاپ پنجم ، ص26.
[11] . همان، ص36.
[12] . حیدری كاشانی، حسین، سیری در آفاق، ناشر، مؤلف، قم، 1379، چاپ دوّم، ص350.
[13] . همان، ص95.
http://andisheqom.com