چکیده:کجا قلم توان نوشتن از فضیلت آن رحمت عالمیان را دارد جایی که خود فرمود: «یا علی مرا کسی جز خدا و تو نشناخت.»
انسان برای بهتر زیستن نیاز به الگو دارد، و زندگی بدون نقشه قدم زدن در وادی گمراهی است. چه اینکه لباس یا فرشی اگر طبق الگو و نقشه دوخته و بافته نشوند خریداری ندارند.
انسانی که احسن المخلوقین است، در الگو هم نیاز به الگویی احسن دارد. الگوهایی که امروزه در رسانه ها مطرح اند، اگر نگوییم الگویی فاسد و لیکن الگویی ناقص بیش نیستند و زندگی آنها شاهد بر این مدعاست.
اما کسیکه می تواند برای همه اعصار و قرون و همه ی انسان ها در همه ی دوره ها الگویی مناسب باشد، انسان کاملی است که قرآن کریم از او به عنوان الگو یاد می کند. انسانی که هیچ نقصی در زندگی پر برکت او پیدا نمی شود. « لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَ ذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا [احزاب 21] قطعا براى شما در [اقتدا به] رسول خدا سرمشقى نيكوست براى آن كس كه به خدا و روز بازپسين اميد دارد و خدا را فراوان ياد مى كند.»
و در مقام تعریف کسی باید از این شخصیت عظیم سخن بگوید که او را بشناسد. کجا قلم توان نوشتن از فضیلت آن رحمت عالمیان را دارد جایی که خود فرمود: « یا علی مرا کسی جز خدا و تو نشناخت.» [1]و همانطور که در زیارت جامعه کبیره می خوانیم: « لَا أَبْلُغُ مِنَ الْمَدْحِ كُنْهَكُمْ وَ مِنَ الْوَصْفِ قَدْرَكُمْ با مدح به کنه و حقیقت شما نرسم و با توصیف قدر و منزلت شما را نتوانم بیان کنم.»
اما به قول معروف آب دریا را گر نتوان کشید پس به قدر تشنگی باید چشید، ما هم به اندازه ظرف قلیل خودمان از دریای بی انتهای اشرف مخلوقات بهره ای می بریم و درباره آن وجود نازنین سخن می گوییم.
اما در آیه ای که گذشت [احزاب/21] خداوند پیامبر را الگوی کسانی می داند که دو شرط را دارا باشند اول آنکه به مبدأ و معاد اعتقاد دارند و دیگر آنکه فراوان خدای متعال را یاد می کنند، و دیگران که این اعتقاد را ندارد خود را از این اسوه محروم می کنند.
البته غیر مومنین هم از حیات پر برکت پیامبر و فضائل لا یتناهی ایشان معارفی کسب می کنند، اما اگر بخواهند ایشان را الگوی خود قرار بدهند و پیرو او باشند، اول باید معتقد باشند و آنگاه در مرحله عمل تبعیت کنند.
در اینجا به چند فضیلت رسول گرامی اسلام که در قرآن به آنها اشاره شده می پردازیم.
قرآن کریم وجود ایشان را منتی برای مومنین می داند؛ « لَقَدْ مَنَّ اللّهُ عَلَى الْمُؤمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِّنْ أَنفُسِهِمْ [آل عمران/164] به يقين خدا بر مؤمنان منت نهاد [كه] پيامبرى از خودشان در ميان آنان برانگيخت.»
رحمتی می داند برای عالمیان « وَ مَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا رَحْمَةً لِّلْعَالَمِين» [انبیاء/107]
گواه و شاهدی بر همه ی انبیاء «جِئْنَا مِن كُلِّ أمَّةٍ بِشَهِيدٍ وَ جِئْنَا بِكَ عَلَى هَؤُلاء شَهِيدًا [نساء41] آنگاه كه از هر امتى گواهى آوريم و تو را بر آنان گواه آوريم.»
اگر ما یک لحظه بر پیامبر و آلش صلوات می فرستیم، آفریدگار هستی و فرشتگان معصوم دائما بر او درود و صلوات می فرستند. «إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ» [احزاب/56]
خداوندی که در قرآن از دنیای به این عظمت به کوچکی یاد کرده است و فرموده «مَتَاعُ الدَّنْيَا قَلِيلٌ» [نساء/77] وقتی به پیامبر می رسد از او به بزرگی و عظمت یاد می کند «إِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِيمٍ» [قلم/4]
و در یک آیه کمالات ایشان را پی در پی ذکر کرده و فرموده «يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ شَاهِدًا وَ مُبَشِّرًا وَ نَذِيرًا وَ دَاعِيًا إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ وَ سِرَاجًا مُّنِيرًا» [احزاب/45،46]
و فضائل بی شماری که در این مقال و هیچ مقاله ای نمی گنجد گوشه ای از حقیقت الهی است.
و نکته پایانی اینکه، کسی که طبق فرموده ی الهی از روی هوا و هوس سخن نمی گوید و آنچه می گوید وحی خداوند بر قلب مطهر اوست «وَ مَا يَنطِقُ عَنِ الْهَوَى إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَى [نجم3،4] آیا نمی تواند الگویی مناسب آنهم از سوی آفریدگار انسان ها برای بشریت معرفی شود؟ «لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ». [احزاب21]
- - - - - - - - -
پی نوشت:
[1]. رُوِيَ عَنِ النَّبِيِّ ص «يَا عَلِيُّ مَا عَرَفَ اللَّهَ إِلَّا أَنَا وَ أَنْتَ، وَ مَا عَرَفَنِي إِلَّا اللَّهُ وَ أَنْتَ، وَ مَا عَرَفَكَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَا». مختصر البصائر، حلى، حسن بن سليمان بن محمد / 336 / باب في أئمة آل محمد صلوات الله عليهم أجمعين و أن حديثهم صعب مستصعب ..... ص : 331