پرسش: چرا بيشتر مناظرات و مکاتبات امام هادی(علیه السلام) مربوط به مسائل اعتقادی بوده است؟
پاسخ: در عصر امام هادى(علیه السلام) جریان‌های فکری و مكاتب عقيدتى متعددى همچون «معتزله» و «اشاعره» و «اهل حدیث» رواج يافته و آراء و نظريات كلامى فراوانى در جامعه اسلامى پديد آمده بود و بازار مباحثى همچون امكان يا عدم امكان رؤيت خدا، جسميت خدا، جبرگرایی مطلق یا اختیار مطلق، حادث یا قدیم بودن قرآن و... امثال اينها بسيار داغ بود.
از اين‌رو گاه امام در برابر سؤالهايى قرار مى‌گرفت كه پيدا بود از اين گونه آراء و نظريات سرچشمه گرفته است. نفوذ آراء و نظريات باطل از اين راه در محافل شيعه، ضرورت هدايت و رهبرى فكرى شيعيان را از سوى امام شدت مى‌بخشيد؛ از اين‌رو پيشواى دهم طى مناظرات و مكاتبات خود، بی‌پايگى مكاتب و آراء و نظريات باطل همچون جبرگرائى و جسميت خدا و... را با استدلالهاى روشن و قاطع اثبات مى‌نمود. امام هادی(علیه‌السلام) با این موضع‌گیری‌ها علاوه بر این که اصالت و حقانیت مواضع شیعه را نشان می‌داد، مكتب اصيل اسلام را نیز پيراسته از هر گونه تحريف و تفكر باطل، به جامعه عرضه مى‌كرد و مسلمین را از گرفتاری در دام چنین شبهاتی حفظ می‌نمود و اين يكى از جلوه هاى عظمت علمى آن بزرگوار بود.[1]
مطالعه و بررسى حيات علمى امام هادی(علیه‌السلام) نشان مى‌دهد كه اكثر مناظرات امام(عليه‌السلام) پيرامون اين گونه موضوعات كلامى بوده و روايات متعددى از آن حضرت در اين زمينه نقل شده است كه برترى مبانى اعتقادى شيعه را بروشنى ثابت مى‌كند. به عنوان نمونه مى‌توان از نامه مفصل امام ياد كرد كه در پاسخ سؤال مردم اهواز درباره موضوع «جبر» و «تفويض» نگاشته و طى آن با بيان روشن و استدلال قاطع، نظريه درست را كه نه جبر است و نه تفويض، اثبات كرده است.[2] و[3]
_________________________________
پی‌نوشت:
[1]. شريف القرشى، حياة الامام الهادى(علیه‌السلام)، الطبعه الاولى، بيروت، دارالأضواء، 1408ه.ق، ص130؛/ و طبرسى، الاحتجاج، نجف المطبعه المرتضويه، 1350ه.ق، ص249.
[2]. حسن بن على بن شعبه، تحف العقول، ط2، قم، مؤسسه النشر الاسلامى(التابعه) لجماعة المدرسين، 1404ه.ق، ص458 - 475.
[3]. گردآوری از کتاب: سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، موسسه امام صادق(علیه‌السلام)، قم، 1390 ه.ش، ص601.
ای کاش برا تیترتون میزدید چرا امام هادی مظلومه؟چرایه عده از هرجای زندگیشون گلله مند هستن به مقدسات توهین میکنن..