جوانمردی

9. بی مروّتی
جوانمردی و مروت كه از خصال نیك انسانی است و همگان دارنده این صفت را می‌ستایند، با اسراف و تبذیر قابل جمع نیست. علی علیه السلام فرمودند: «مِنَ المُروّةِ اَنْ تَقْصِدَ فَلا تَسْرِفَ وَتَعِدَ فَلا تُخْلِفَ؛ (23) از جوانمردی است كه میانه روی كنی و زیاده روی ننمایی و چون وعده دادی خلف وعده نكنی.‌»
10. از بین رفتن شرافت
خصلت شرافت كه فرد را در اجتماع مورد تكریم و احترام قرار می‌دهد، با افراط و ولخرجی از بین می‌رود. امیرمؤمنان علی علیه السلام فرمودند: «مِنْ اَشْرَفِ الشَّرَفِ اَلْكَفُّ عَنِ التَّبْذیرِ وَالسَّرَفِ؛ (24) از شریف‌ترین شرافتها، خودداری از تبذیر و اسراف است.‌» اگر فرد دست به اسراف و تبذیر بزند، بدست خود اسباب شرافت خویش را از بین می‌برد.
11. سلب توفیق
یكی دیگر از آثار دنیوی اسراف و تبذیر بی رغبتی به انجام كارهای خیر است. به طور معمول انسانها در انجام كارهایی كه فایده عمومی دارد، خود را شریك می‌كنند تا از اجر و ثواب اخروی آن بهره مند شوند؛ ولی آنهایی كه اهل ولخرجی و اسراف هستند، دستشان از این كارها كوتاه است.
رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله در حدیثی ضمن بیان نشانه‌های افراد اسرافكار به این مطلب اشاره می‌فرمایند: «اَمّا عَلامَةُ الْمُسْرِفِ فَأَرْبَعَةٌ: اَلْفَخْرُ بِالباطِلِ وَیأْكُلُ مالَیسَ عِنْدَهُ وَیزهدَ فی اِصْطِناعِ المَعْروفِ وَینْكِرُ مَن لا ینْتَفِع بِشَی ءٍ مِنْهُ؛ (25) نشانه اسرافكار چهارچیز است: به كارهای باطل می‌نازد، آنچه را فراخور حالش نیست می‌خورد، در انجام كارهای خیر بی رغبت است و هر كس را كه به او سودی نرساند، انكار می‌كند.‌»
12. عدم استجابت دعا
خداوند متعال دستور به خواندن دعا می‌دهد تا خود دعاها را اجابت كند. اماگاه به خاطر اسبابی اجابت دعاها به تأخیر افتاده یا مستجاب نمی‌شود. یكی از عوامل عدم استجابت دعا، اسراف و تبذیر است.
امام صادق علیه السلام فرمودند: «اَرْبَعَةٌ لا تُسْتَجابُ لَهُمْ دَعْوَةٌ... وَ رَجُلٌ كانَ لَهُ مالٌ فَأفْسَدَهُ فَیقُولُ اللهمَّ ارْزُقْنی فَیقالُ لَهُ أَلَمْ آمُرْكَ بِالاقْتِصادِ، اَلَمْ آمُرْكَ بِالاِْصْلاحِ؛ (26) چهاردسته هستند كه دعایشان مستجاب نمی‌شود... و مردی كه مالی داشته كه آن را ضایع كرده و می‌گوید: خدایا به من روزی بده، به او گفته می‌شود: آیا تو را به میانه روی امر نكردم؟ آیا به تو دستور اصلاح [در مال] را ندادم»
ب. پیامدهای اخروی
در قرآن و روایات برای اسراف و تبذیر آثار اخروی نیز بیان شده كه به برخی از آنها اشاره می‌شود:
1. خشم الهی
اسراف كار از رحمت خداوند دور بوده، گرفتار خشم الهی می‌شود، همان گونه كه در قرآن كریم آمده است: «وَلا تُسْرِفُوا اِنَّهُ لا یحِبُّ الُمسْرِفینَ»؛ (27) «زیاده روی نكنید كه او اسراف كاران را دوست ندارد.‌» امام جعفر صادق علیه السلام هم در این زمینه فرمودند: «اِنَّ السَّرَفَ اَمرٌ یبْغِضُهُ اللّه ُ؛ (28) اسراف از اموری است كه مورد غضب خداست.‌»