محوریت آیات و روایات در تبلیغ (4)

اشاره
در این شماره، آخرین قسمت محوریت آیات و روایات را ارائه می‌كنیم. در سه شماره پیشین مطالبی را در مورد «اهمیت و چرایی‌» محوریت آیات و روایات و «چگونگی تحقیق و پژوهش‌» در آنها و «زمینه سازی‌» برای طرح آنها، كه فصل اول و دوم راهكارهای عملی بیان آیات و روایات بود، مطرح كردیم. در این قسمت، می‌خواهیم فصل سوم را با عنوان «نكات به كارگیری آیات و روایات‌» بیان كنیم.
فصل سوم: نكات به كارگیری آیات و روایات
در به كارگیری آیات نور و روایات روح بخش اهل بیت علیهم السلام، نكاتی را باید مد نظر داشت كه به برخی از آنها می‌پردازیم:
1. شناختها
شناخت، مقدمه عمل است. اگر شناخت ضعیف یا قوی، نادرست یا صحیح باشد، عمل نیز این چنین خواهد بود.
مولای متقیان، امیر مؤمنان، علی علیه السلام می‌فرماید: «یسِیرُ الْمَعْرِفَةِ یوجِبُ فَسَادَ الْعَمَلِ؛ (1) كمی شناخت، موجب تباهی عمل می‌شود.»
در به كاربردن آیات و روایات، شناختهایی لازم است كه به برخی از آنها اشاره می‌كنیم؛ البته ناگفته نماند كه این شناختها باید در پژوهش و انتخاب موضوع و مطلب نیز مورد توجه قرار گیرد:
شناخت مخاطب
در مخاطب شناسی علاوه بر جنبه علمی و تئوری آن، جهت مهارتی آن نباید مورد غفلت قرار گیرد. پس اگر بخواهید مخاطب را به خوبی بشناسید، علاوه بر مطالعه و مشورت و فكر، به تجربه و كار عملی نیز نیازمندید.
مربّی برای شناخت بهتر مخاطبین، باید آنها را از جهات فردی و اجتماعی مورد دقّت قرار دهد:
با توجه به شناختی كه از مخاطب دارید و پژوهشی كه انجام داده اید، مطالب عمیق دینی را با شیوه‌های جذاب و در خور فهم و درك مخاطب، بیان كنید.
صادق آل طه كه عالی‌ترین درودها بر او باد، فرمودند: «مَا كَلَّمَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وآله الْعِبَادَ بِكُنْهِ عَقْلِهِ قَطُّ وَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وآله إِنَّا مَعَاشِرَ الْأَنْبِیاءِ أُمِرْنَا أَنْ نُكَلِّمَ النَّاسَ عَلَی قَدْرِ عُقُولِهِمْ؛ (2) قطعاً رسول خداصلی الله علیه وآله با مردمان از عمق عقل و كنه درایت خود سخن نگفته است.
سپس فرمودند: فرستاده خدا (درود خدا بر او و خاندانش باد!) فرمودند: ما، قشر انبیاء، امر شدیم به اینكه با مردم به اندازه عقل و دركشان صحبت كنیم.»