این حدیث از امام صادق(ع) از پیامبر(ص) نقل شده است. حضرت مدارا کردن با مردم را برای خود وظیفة‌الهی می داند و آن را دستوری از جانب خدا دانسته و بدان عمل می‌کرد. کسی که وظیفه هدایت و پیشوایی مردم را بر عهده دارد، برای موفقیت در این راه بدون مدارا و سازگاری با مردم نمی تواند به وظیفه اش عمل نماید. مدارا یکی از فضائل اخلاقی اجتماعی پیامبر بود. قرآن در وصف پیامبر می فرماید: "فبما رحمة من الله لنتَ لهم ولو کنتَ فظّاً غلیظ القلب لا نفضّوا من حولک؛ از لطف و رحمت الهی به تو این بود که نرمخو و مهربان بودی. اگر بد اخلاق و تندخو بودی، مردم از اطراف تو پراکنده می شدند. در جای دیگر در وصف حضرت آمده: "انّک لعلی خلق عظیم؛ تو بر خُلق و خوی عظیم هستی".
پرسش:حدیثی در اصول کافی، ج 3، ص 192 از رسول اکرم آمده است که: "خداوند مرا امر فرمود به مدارا با مردم، همان گونه که به انجام فرائض امر فرموده است". لطفاً درباره شرح حدیث و سند آن توضیح دهید. منظور از کلمة‌مدارا با مردم از نظر آیات و روایات را توضیح دهید.
پاسخ:
این حدیث از امام صادق(ع) از پیامبر(ص) نقل شده است. حضرت مدارا کردن با مردم را برای خود وظیفة‌الهی می داند و آن را دستوری از جانب خدا دانسته و بدان عمل می‌کرد. کسی که وظیفه هدایت و پیشوایی مردم را بر عهده دارد، برای موفقیت در این راه بدون مدارا و سازگاری با مردم نمی تواند به وظیفه اش عمل نماید. مدارا یکی از فضائل اخلاقی اجتماعی پیامبر بود. قرآن در وصف پیامبر می فرماید: "فبما رحمة من الله لنتَ لهم ولو کنتَ فظّاً غلیظ القلب لا نفضّوا من حولک؛ از لطف و رحمت الهی به تو این بود که نرمخو و مهربان بودی. اگر بد اخلاق و تندخو بودی، مردم از اطراف تو پراکنده می شدند. در جای دیگر در وصف حضرت آمده: "انّک لعلی خلق عظیم؛ تو بر خُلق و خوی عظیم هستی".
از اصول روانشناسی تربیتی و مدیریتی، اخلاق خوب، مدارا کردن با مردم است.
در مقابل مدارا، ناسازگاری و بد اخلاقی است. بدیهی است که کسی در شغل مربی‌گری و رهبری جامعه است، با بد اخلاقی و ناسازگاری با مردم نمی تواند به وظیفه اش خوب عمل کند.
]امیرالمؤمنین(ع) در عهد نامه و فرمان خود به مالک اشتر فرموده است: "قلب خویش را نسبت به ملّت خود مملوّ از رحمت و محبّت و لطف کن و همچون حیوان درنده ای نسبت به آنان مباش که خوردن آنان را غنیمت شمار ی، زیرا آنان دو گروه بیش نیستند: یا برادران دینی تواند یا انسانی مانند تو هستند".
در این عهدنامه حضرت به مدارا و محبت با مردم به مالک اشتر برای اداره مصر سفارش می کند و می فرماید: نسبت به مردم مانند حیوان درنده ای که مدام به این و آن حمله می کند نباشد.