قرآن کتاب کامل و جامعی برای هدایت بشر است و برای بیان مسائلی که مربوط به هدایت بشر است، کامل و جامع بحث کرده، از جمله مسائلی که قرآن به آن پرداخته مسئله روح است که به مصادیق آن می پردازیم.
موارد استعمال روح در قرآن:
1- گاهى به معنى روح مقدسى است كه پيامبران را در انجام رسالتشان تقويت می كرده،
مانند: « وَ آتَيْنا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّناتِ وَ أَيَّدْناهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ» ما دلائل روشن در اختيار عيسى بن مريم قرار داديم و او را با روح القدس تقويت نموديم.1
2- زمانى به معنى فرشته مخصوص وحى آمده و با عنوان" امين" توصيف شده،
مانند : « نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ عَلى قَلْبِكَ لِتَكُونَ مِنَ الْمُنْذِرِينَ» اين قرآن را روح الامين بر قلب تو نازل كرد تا از انذار كنندگان باشى.2
3- و گاه به معنى فرشته بزرگى از فرشتگان خاص خدا يا مخلوقى برتر از فرشتگان آمده،
مانند: « تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ فِيها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ»در شب قدر فرشتگان، و روح، به فرمان پروردگارشان براى تقدير امور نازل می شوند.3
4-زمانی به معنى قرآن يا وحى آسمانى آمده است،
مانند: « وَ كَذلِكَ أَوْحَيْنا إِلَيْكَ رُوحاً مِنْ أَمْرِنا» اين گونه وحى به سوى تو فرستاديم، روحى كه از فرمان ما است.4
5- گاه به نيروى معنوى الهى كه مؤمنان را تقويت می كند اطلاق شده،
مانند: « أُولئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ الْإِيمانَ وَ أَيَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ» آنها كسانى هستند كه خدا ايمان را در قلبشان نوشته و به روح الهى تاييدشان كرده است.5
و بالآخره زمانى هم به معنى روح انسانى آمده است، چنان كه در آيات آفرينش آدم می خوانيم« ثُمَّ سَوَّاهُ وَ نَفَخَ فِيهِ مِنْ رُوحِهِ» سپس آدم را نظام بخشيد و از روح خود در آن دميد.6
و همچنين «فَإِذا سَوَّيْتُهُ وَ نَفَخْتُ فِيهِ مِنْ رُوحِي فَقَعُوا لَهُ ساجِدِينَ»
هنگامى كه آفرينش آدم را نظام بخشيدم و از روحم در او دميدم، براى او سجده كنيد.7
---------------------------
1- بقره/253
2- شعراء/193
3- قدر/4
4- شوری/52
5- مجادله/22
6- سجده/9
7- حجر/29