آموزش پیش دبستانی به عنوان بخشی از مراحل آموزش و پرورش از اهمیت بسیاری برخوردار است
زندگی انسان، ابعاد مختلف، دارد و هر بعد، ناظر بر یکی از نیازهای اوست. هر یک از جنبه های زندگی انسان وسعت و دامنه وسیعی دارد. ما ناگزیریم که بر اساس نیازهایمان، طرح و برنامه، آماده و هدف تعیین کنیم. تعیین هدف‌های مطلوب، به دقت در تشخیص نیاز بستگی دارد. با اینکه تعیین هدف، گامی بسیار مهم و اساسی است، اما نباید فراموش کرد که به تنهایی، مفید نخواهد بود. باید روشها و وسایل رسیدن به هدف را نیز آماده کنیم تا با به کار بردن اصول دقیقی، هدفهایمان را تحقق بخشیم. یادگیری و آموزش، یکی از ابعاد زندگی انسان و از مهم‌ترین لوازم زندگی او محسوب می‌شود و شاید وجه تمایز او و حیوان باشد. به همین دلیل آموزش از ابتدای خلقت، به همواره انسان وجود داشته است و تا به حال دوران مختلفی را پشت سر گذاشته است. کودکان به عنوان، بخش مهمی از این جامعه، مستثنی از این قضیه نخواهند بود. یکی از نیازهای مهم در حوزه کودکان، مسئله آموزش و یادگیری آن‌ها در زمینه های مختلف است. امروزه اهمیت و ضرورت آموزش و پرورش پیش دبستانی پیش از قبل مد نظر و توجه می‌باشد. افزایش متقاضیان این دوره، ضرورت غنا و کیفیت این دوره را افزایش داده است.
دوره دوم کودکی که سنین سه تا شش سالگی را در بر می‌گیرد، دوره پیش از دبستان نامیده می‌شود. بنا به اعتقاد بسیاری از بزرگان، علما و مربیان تربیتی، نخستین سال‌های زندگی کودک، بهترین زمانی است که کودک بیش از هر زمان دیگر، برای رشد، یادگیری و آموزش آماده‌تر است بنابراین اگر امکانات لازم و زمینه‌های مناسب برای کودک فراهم شود، شخصیت، یادگیری و هوش او گسترش قابل ملاحظه‌ای می‌یابد. بدون تردید هر کودکی دارای مجموعه‌ای از استعدادهای نهفته و توانایی‌های بالقوه است و تجارب سال‌های اولیه هر کودک در چگونگی تشکیل شخصیت و رشد و کمال نهایی او بسیار مؤثر است. در این زمینه یکی از روانشناسان به نام «آدلر» اظهار می‌دارد: به طور کلی در چهار تا پنج سالگی شخصیت، منش، رفتار و سبک خاص زندگی هر فرد مشخص می‌شود و این روال تقریباً تا آخر عمر ادامه می‌یابد؛ لذا با توجه به اهمیت تأثیرپذیری آموخته‌های کودک در آینده و آمادگی او برای رشد و تکامل و سهولت در امر یادگیری مطالب، به هیچ وجه نباید فرصت آموختن و فراگرفتن را، از کودکانی که سال‌های اولیه زندگی خود را سپری می‌کنند، دریغ کرد. اگر چه هیچ چیز نمی‌تواند جای پرمهر خانواده را بگیرد، ولی خانواده‌ها به تنهایی نمی‌توانند نیازهای آموزشی و تربیتی فرزندان خود را برطرف کنند. به عنوان مثال، یکی از مهم‌ترین احتیاجات کودکان در دوره پیش‌دبستانی، معاشرت و بازی با همسالان خود است، که والدین به راحتی نمی‌توانند این موقعیت را در خانه برای فرزندان خود، مهیا کنند.
رشد هوشی کودک بین تولد تا ۴ سالگی است یعنی ۵۰% از رشد هوش در این سن و حدود ۳۰% بین چهار تا هشت سالگی و ۲۰% مابقی از هشت سالگی به بعد شکل می‌گیرد. (بلوم ۱۹۶۴، دکتر مفیدی ۱۳۶۸).
بر اساس تجربیات و بررسی‌های روان شناختی و تربیتی، سال‌های اولیه زندگی کودکان نقش اساسی در رشد و پرورش آنان ایفا می‌نماید. چرا که ۸۰%شخصیت کودک ظرف ۶ سال اولیه حیات او شکل می‌گیرد. بر این اساس آموزش و پرورش پیش دبستانی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و تلاش عمده دولتها بر این بوده است که همه روزه تعداد بیشتری از کودکان تحت پوشش آموزش‌های این دوره قرار گرفته وبا توجه به ویژگی‌ها و نیازهای فردی از آموزش‌های مناسب و سازنده برخوردار گردند. اولین ارتباطات انسانی اجتماعی کودکان در دوران پیش دبستانی شکل گرفته و در واقع پایه های اولیه اعتماد به نفس، مسئولیت پذیری و استقلال و خلاقیت کودکان در دوران پیش از دبستان استوار می‌گردد. توجه دقیق و مناسب به رشد و شکوفائی استعدادهای کودکان کمک می‌نماید.
سرمایه گذاری در امور کودکان پیش دبستانی آثار پیشگیرانه به آسیب‌های دوران نوجوانی و جوانی و بزرگ سالی دارد. بسیاری از انحرافات اخلاقی ریشه در کمبودهای روحی و روانی دوران کودکی دارند. ارتباط اولیه کودک با الگوهای شخصیتی، آینده او را رقم می‌زنند. برخلاف نگرش عمومی مبنی بر عدم سود آوری، سرمایه گذاری در مراکز پیش دبستانی به معنای تربیت خلاق، هدفمند و آگاه آینده هر ملت و عامل بازدارنده بسیاری از آسیب‌های اجتماعی می‌باشد. در مقطع آموزشی پیش دبستانی، والدین و مربیان کودک به شناسایی توانایی‌های بالقوه کودکان و رشد و توسعه چنین تواناییهایی مبادرت نموده، شعور و رفتارهای روانی کودک شکل گرفته و هدایت صحیح تجربیات کودک به خصوصیات روانی می‌انجامد که شخصیت او را پرورش می-دهند.
در جریان آموزش پیش دبستانی است که کودک شناخت نزدیک و واقعی از خود به دست آورده و خواسته های او به عنوان تبلوری از رشد عاطفی و عقلی و اجتماعی شکل می‌گیرد.
بنابراین آموزش پیش دبستانی به عنوان بخشی از مراحل آموزش و پرورش از اهمیت بسیاری برخوردار است سال‌های اولیه‌ی کودکی دوره ای حساس در رشد فیزیکی، ذهنی و شخصیتی کودکان محسوب می‌گردد. تأثیر آموزش‌های این دوره در شکل دهی موفقیت‌های تحصیلی کودکان در سال‌های بعد، افزایش روز افزون متقاضیان این دوره، مبین ضرورت تهیهی برنامه های کیفی و غنی در این دوره می‌باشد. مبانی تعلیم و تربیت، نگرش در آموزه‌ها و سیره ی زندگی پیشوایان دین و نظریه های دانشمندان و روانشناسان نیز بر این نکته تأکید دارد.
در کشور ما مراکز پیش دبستانی زیادی، فعالیت می‌کنند. این مراکز در تبلیغات خود برنامه های بسیاری را به عنوان، طرح‌های آموزش خود معرفی می‌کنند. متأسفانه در برنامه های اکثر این مراکز، توجه ای به نیازهای ضروری کودکان، رشد فکری و ارزش‌های اخلاقی و دینی جامعه نمیشود. حتی برنامههای موجود هم در عمل به خوبی اجرا نمی‌شوند. در واقع بیشتر این مراکز، در واقع محلی برای نگهداری کودکان و سرگرم کردن آن‌هاست و البته گرفتن عکس‌های یادگاری دوران کودکی و آموزش رقص!!! در مراکز پیش دبستانی موجود، فعالیت‌های جدی و هدفمند، به ندرت صورت می‌گیرد و مراکز کمی هستند که به پشتوانه تجربه و علم، ضرورت و اهمیت این مقطع را درک کرده و به طوری جدی به تربیت کودکان میپردازند. اغلب مراکز پیش‌دبستانی روش خاصی برای تعلیم و تربیت کودکان در نظر نگرفته و ساعات حضور کودکان در مراکز را با تماشای کارتون، رقص و بازیهای بیهدف پر می‌کنند و نسبت به درونی کردن و آموزش ارزش‌های دینی و اخلاقی توجه جدی نداشته و به بازگویی و بیان چند گزاره اخلاقی و دینی به کودکان، اکتفا می‌کنند. متأسفانه متولیان امر تعلیم و تربیت کودکان، به حساسیت و اهمیت این دوره پی نبرده و به سادگی از کنجکاوی، پرسشگری کودکان میگذرند. این در حالی است که در دین مبین اسلام هم، بر آموزش و پرورش کودکان به دلیل انعطاف و آمادگی ذهنی، تاکید زیادی شده است. آموزش برای تفکر و حفظ روحیهی پرسشگری، از همین سنین آغاز می‌شود و راه‌گشای مقاطع و دروههای بعد زندگی خواهد بود.
پیشنهاد می‌شود بازنگری جدی نسبت به برنامهها و اهداف جزئی مقطع پیش از دبستان صورت گرفته و نظارت صحیح و دقیق بر این مراکز اعمال شود.