آیا «کرونا» از نشانه‌های ظهور امام زمان(عج) است؟!

شبهه: در روایات آخرالزمان به مرگ سفید به عنوان نشانه ظهور اشاره شده است، این روایت را می‌توانیم با ویروس کرونا تطبیق دهیم زیرا کرونا باعث سفید شدن ریه افراد می‌شود.

جواب: در برخی روایات برای ظهور امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) نشانه‌هایی ذکر شده است. برخی از این نشانه‌ها حتمی هستند و برخی دیگر حتمیت ندارند. نشانه‌های حتمی‌ ظهور، نشانه‌هایی هستند که قطعاً واقع خواهند شد و ارتباط شدیدی با ظهور دارند. علائم حتمی ظهور، پنج نشانه می‌باشند: خروج یمانی، خروج سفیانی، نداکننده‌ای که از آسمان ندا می‌دهد، فرو برده شدن در بیداء، کشته شدن نفس زکیه.[1]

حضرت صادق (علیه‌السّلام) فرمودند: «پنج علامت قبل از قیام قائم (ع) است: خروج یمانی و سفیانی، نداکننده‌ای که از آسمان ندا درمی‌دهد، فرو برده شدن در بیداء، کشته شدن نفس زکیه.»[2]

علایم غیرحتمی، با ظهور ارتباط شدیدی‌ ندارند، زیرا ممکن است برخی از آن‌ها اصلا واقع نشود، ولی ظهور تحقق یابد. و احتمال دارد برخی از نشانه‌ها حادث شود، ولی ظهور توام و همزمان با آن‌ها شکل نگیرد و بدین بیان که: این نشانه‌ها، بیان‌گر ظرف تحقق ظهور هستند، مانند اینکه گفته شود: نامه رسان هنگامی‌ می‌آید که هوا صاف باشد. منظور این است که نامه رسان در زمان نامساعد بودن هوا نخواهد آمد، نه این که هر وقت هوا صاف بود او می‌آید. در باب علایم ظهور نیز مراد این است که حضرت مهدی(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) در غیر این اوضاع ظهور نخواهد فرمود، نه این که هر وقت این اوضاع پدیدار شد، ‌ حضرتش باید ظهور کند.[3]

در روایات بسیاری، به علائم غیر حتمی ظهور اشاره شده است. با توجّه به اینکه این روایات جنبه‌ پیش‌گویی نسبت به حوادث آینده دارند، باید با دقت بیشتری به سند و مضمون آن‌ها بنگریم. از جمله روایاتی که به بیان نشانه‌‌های غیر حتمی می‌پردازد، روایتی است که ابن ابی زینب نعمانی، شیخ مفید و شیخ طوسی آنرا در کتب خود نقل کرده‌اند. در این روایت از امیرالمومنین(علیه‌السلام) نقل شده: «پیش از آمدن قائم(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) چند اتفاق می‌افتد: مرگ سرخ، مرگ سفید، ملخ در فصلش و ملخ در غیر فصلش. ملخ‌ها مانند خون، سرخ رنگ خواهد بود. مرگ سرخ با شمشیر و مرگ سفید به وسیله‌ طاعون می‌باشد.»[4]
اسناد مختلفی برای این روایت ذکر شده است که همه آن‌ها دارای ضعف هستند. مثلا در سلسله‌ رجال سند ابن ابی زینب نعمانی که از سایر اسناد کامل‌تر است، شخصی به نام «محمد بن حسان رازی» قرار دارد که توسّط نجاشی و ابن غضائری به شدت تضعیف شده است.[5]

شیخ صدوق با سند خود همین روایت را از امام صادق(علیه‌السلام) نقل کرده است.[6] در روایت صدوق، فقط به موت ابیض و اسود اشاره شده و حرفی از «ملخ» به میان نیامده. در این روایت یک توضیح اضافی هم درباره‌ی تعداد کشته‌شدگان «مرگ سرخ و سفید» بیان شده، به این صورت که بر اثر این دو اتفاق، از هر هفت نفر، پنج نفر کشته می‌شوند.[7]
شیخ صدوق این روایت را با شش واسطه نقل کرده است: محمد بن الحسن بن احمد بن ولید[8] - الحسين بن الحسن بن أبان [9]‏ - الحسين بن سعيد اهوازی[10] - صفوان بن يحيى البجلی[11] - عبد الرحمن بن الحجاج البجلی [12] - سليمان بن خالد الاقطع [13].‏ همه‌ی این افراد ثقه و قابل اعتماد هستند، پس این روایت از نظر سندی، صحیح است.
معنای روایت هم مشخص است، دو اتّفاق در نزدیکی زمان ظهور(به صورت غیر حتمی) رخ خواهد داد: جنگ و بیماری طاعون.

مشکل اصلی در تطبیق این نشانه‌ها بر حوادث زمان ماست. مثلا در خونین‌ترین جنگ تاریخ (جنگ جهانی دوم) حدود 60 میلیون نفر کشته شدند که از حدود 2 میلیارد نفر جمعیت آن موقع جهان، درصد بسیار ناچیزی است. یعنی از هر صد نفر، سه نفر کشته شدند. در این روایت، به بیماری طاعون تصریح شده است. بیماری کرونا، غیر از طاعون است. منشأ کرونا، ویروسی است که ریه‌ها را درگیر می‌کند. اما طاعون بر اثر انتقال باکتری یرسینیا پستیس(Yersinia pestis) اتفاق می‌افتد. ویروس‌ها با باکتری‌ها، تفاوت‌های اساسی دارند.[14]
 
چیزی که الآن در حال رخ دادن است، فراگیری یک بیماری ویروسی است که تا به امروز کمتر از 300 هزار مبتلا داشته است و 4 درصد از این افراد کشته شده‌اند.[15] تعداد کشته شدگان کرونا نسبت به جمعیت جهان، یک ده هزارم است. به عبارت دیگر، از هر ده هزار نفر، یک نفر از جمعیت زمین را کشته است.

به هر صورت، در این روایت به بیماری طاعون اشاره شده است که در بدترین اپیدمی آن که مربوط به شیوع طاعون خیارکی در 700 سال پیش (حدود 1300 میلادی و 700 هجری قمری) بوده، درصد زیادی از مردم جهان را از بین برد.[16] خوشبختانه از سال 1894 با کشف باسیل (باکتری) عامل این بیماری، با استفاده از آنتی بیوتیک‌هایی مانند استرپتومایسن کاملا قابل کنترل و درمان است.

خلاصه: شیخ صدوق روایتی صحیح السندی نقل کرده که در آن وقوع یک جنگ بزرگ و یک طاعون همه‌گیر را که در آن پنج هفتم مردم جهان کشته می‌شوند، جزء نشانه‌های غیر حتمی ظهور بیان شده است. عامل طاعون، باکتری یرسینیا پستیس است. این روایت ربطی به بیماری کرونا که عامل آن ویروسی است و تلفات اندکی داشته، ندارد.
________________________
پی‌نوشت
[1]. ویکی فقه: علائم حتمی ظهور.
[2]. علی بن حسن بن بابویه، الامامة و التبصرة من الحیرة،  مدرسة الإمام المهدى عجّل الله تعالى فرجه الشريف‏، چ1، قم، 1404ق، ص128. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، اسلامیه، چ2، تهران، 1395ق، ج2، ص649.
[3]. ویکی فقه: علائم غیرحتمی ظهور.
[4]. ابن ابی زینب نعمانی، الغیبة، نشر صدوق، چ1، تهران، 1397ق، ص278.- شیخ مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، کنگره شیخ مفید، چ1، قم، 1413ق، ج2، ص372- شیخ طوسی، کتاب الغیبة، دار المعارف الاسلامیه، چ1، قم، 1411ق، ص438.
[5]. احمد بن علی نجاشی، رجال النجاشی، موسسة النشر الاسلامی، چ6، قم، 1365ش، ص338.- ابن الغضائری، الرجال، موسسه علمى فرهنگى دار الحديث، چ1، قم، 1422ق، ص 95.
[6]. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، اسلامیه، چ2، تهران، 1395ق، ج2، ص655.
[7]. همان منبع.
[8]. شیخ طوسی، الفهرست، مكتبة المحقق الطباطبائي‏، چ1، قم، 1420ق، ص442.
[9]. آیت الله خویی، معجم رجال الحدیث، بی‌نا، چ5، بی‌جا، 1413ق، ج5، ص212: چهار وجه برای وثاقت ایشان ذکر شده است که مهم‌ترینش این است که ایشان جزء رجال کامل الزیارات است.
[10]. شیخ طوسی، الفهرست، مكتبة المحقق الطباطبائي‏، چ1، قم، 1420ق، ص149.
[11]. احمد بن علی نجاشی، الرجال، ص197.
[12]. احمد بن علی نجاشی، الرجال، ص237.
[13]. علامه حلّی، رجال (الخلاصة)، الشریف الرضی، چ2، قم، 1402ق، ص77.
[14]. تفاوت های ویروس ها و باکتری ها.
[15]. یورو نیوز: آخرین آمار ‌کرونا؛
[16]. یورو نیوز: از طاعون سیاه تا کرونا؛