امام زمان(عج) و درمان کرونا!

شبهه: اگر امام زمان(عج) از 5 سالگی همه علوم را می‌داند، چرا درمان ویروس کرونا و واکسن او را به مردم تعلیم نداد تا مردم دنیا و بلاد مسلمین و شیعه گرفتار این مصیبت نشود. 
 
پاسخ:
البته این اشکال را کلی‌تر هم می‌شود مطرح کرد به طوری که کل تاریخ را در بر بگیرد، آیا امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) درمان وبا و طاعون را می‌دانست یا نه؟ آیا راز رفع قحطی درایران را می‌دانست یا نه و هزاران مثال دیگر، پس چرا به شیعیان خود کمک نکرده است؟

در پاسخ می‌گوییم:
اولا: امام معصوم، امام و حجت خدا بر روی زمین است و وظیفه اصلی او هدایت جامعه به سمت رستگاری و رسیدن انسان به مقامات معنوی و بیان احکام الهی و رشد و تعالی انسان است، نه پزشکی و درمان بیماری‌ها، پس از حیث عقلی اگر امام جامعه هیچ کمکی به درمان بیماری نکند، هیچ خللی به مقام امامت ایشان وارد نمی‌آید. او می‌تواند امام جامعه باشد، اما در امور پزشکی، خود او به پزشک مراجعه کند، کمااینکه در مورد انبیاء الهی نیز چنین سیره‌ای را می‌توان دید؛ لذا از شرایط امامت این نیست که این‌گونه بلاهای طبیعی را برطرف کند، یا مثلا جلوی سیل یا زلزله را بگیرد، بلکه وظیفه امام معصوم هدایت مردم و رشد و تعالی آن‌ها در امور معنوی است.

ثانیا: امام معصوم اگر علمی دارد و اتفاقات آینده را می‌داند، به خاطر تعلیم خداوند متعال است و این‌که علم او متصل به علم الهی است، همان‌گونه که خدا می‌داند در آینده چه می‌گذرد و چه چیزی پیش خواهد آمد، امام نیز امور عالم را می‌داند.[1] اما این علم او نسبت به همه امور تکلیف آور نیست و امام وظیفه ندارد بر طبق آن عمل کند، بلکه از آن علم نیز برای هدایت مردم و راهنمایی مردم به سمت رشد و تعالی استفاده می‌کند و این‌که مثلا کسی نتواند او را در امر دین بفریبد، او باید بداند فردا چه اتفاقی می‌افتد تا بتواند جامعه اسلامی و جامعه شیعی را حفظ کند.

ثالثا: خداوند متعال نظام عالم را نظام اسباب و مسببات قرار داده و برای هر کاری علل و اسبابی مقرر فرموده است، و اراده کرده نظام عالم ماده از راه طبیعی و عادی طی شود و هیچ چیز غیر عادی در آن انجام نشود، لذا در حدیث آمده: «أَبَى اَللَّهُ أَنْ يُجْرِيَ اَلْأَشْيَاءَ إِلاَّ بِأَسْبَابٍ فَجَعَلَ لِكُلِّ شَيْءٍ سَبَباً: خدا خوددارى و امتناع فرموده كه كارها را بدون اسباب فراهم آورد پس براى هر چيزى سبب و وسيله‌اى قرار داد».[2] این حدیث به این معناست که در غالب موارد، خداوند متعال اجازه می‌دهد امور عالم به صورت طبیعی و بر مسیر اسباب و مسببات پیش رود و جلوی آن را نمی‌گیرد.

از طرفی یکی از سنت‌های الهی این است که انسان را مختار آفرید که راه خود را در حالت اختیار انتخاب کند. این سنت الهی، در مورد جامعه نیز جاری است، یعنی این خود مردم هستند که تعیین می‌کنند، جامعه آنان در چه مسیری قرار گیرد، مسیر توحید و بندگی خداوند متعال، یا مسیر طاغوت و بندگی شیاطین. قرآن نیز در این باره می‌فرماید: «إِنَّ اللَّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ [رعد/11] خداوند سرنوشت هيچ قوم (و ملتى) را تغيير نمی‌دهد مگر آن كه آن‌ها خود را تغيير دهند». این آیه يك قانون كلى و عمومى را بيان می‌کند، قانونى سرنوشت ‏ساز و حركت آفرين و هشدار دهنده، اين قانون كه يكى از پايه‌هاى اساسى جهان‌بينى و جامعه‌شناسى در اسلام است، بیان می‌کند، مقدرات شما قبل از هر چيز و هر كس در دست خود شما است، و هرگونه تغيير و دگرگونى در خوش‌بختى و بدبختى ملت، در درجه اول به خود آن ملت، بر می‌گردد. شانس و طالع و اقبال و تصادف و تاثير اوضاع فلكى و مانند آن، هيچ‌كدام در تغییر سرنوشت ملت‌ها تاثیری ندارد؛ آن چه اساس و پايه است، اين است كه ملتى خود بخواهد سربلند و سرفراز و پيروز باشد، و يا به عكس، خودش تن به ذلت و زبونى و شكست دهد.

با توجه به این چند نکته می‌گوییم: امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) همه امور را می‌داند، اما دخل و تصرف او در اموری که مربوط به آینده است، چون خارق‌العاده بوده و به نوعی معجزه محسوب می‌شود و از مسیر طبیعی که بنابر تدبیر الهی در قریب به اتفاق امور می‌بایست جاری باشد خارج می‌گردد، صورت نگرفته و اجازه می‌دهد روند طبیعی پیش رود، یعنی خود پزشکان باید تلاش کرده و درمان بیماری را کشف کنند تا روند طبیعی به هم نخورد، البته اگر امام زمان حضور می‌داشت بدون شک به پزشکان کمک می‌کرد، اما بازهم ممکن بود پاسخ و درمان کامل را بیان نفرماید.

جدای ازاین که این احتمال هم وجود دارد که کرونا و بیماری‌های واگیردار عمومی دیگر مانند طاعون و وبا، غضب الهی و خشم خداوند بر بندگان باشد، چرا که امام رضا(علیه‌السلام) در حدیثی فرمود:‏ «كُلَّمَا أَحْدَثَ‏ الْعِبَادُ مِنَ‏ الذُّنُوبِ‏ مَا لَمْ يَكُونُوا يَعْمَلُونَ أَحْدَثَ اللَّهُ لَهُمْ مِنَ الْبَلَاءِ مَا لَمْ يَكُونُوا يَعْرِفُونَ: هرگاه که بندگان، گناهان تازه ای پدید آورند که قبلا مرتکب نمی‌شدند، خداوند بلای تازه‌ای برایشان پیش می‌آورد که قبلا نمی‌شناختند»[3] و امروزه متاسفانه شاهد این هستیم که بی‌حیایی‌های جنسی و اخلاقی در مجامع عمومی بدون هیچ حیا و شرمی انجام و حتی به بازیگران آن جایزه هم داده می‌شود.

در نتیجه: بین علم امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) به همه امور و همه مسائل و کمک نکردن به بشر در درمان بیماری‌ها، هیچ منافاتی وجود ندارد، چون این انسان‌ها هستند که باید تصمیم بگیرند و عمل کنند و جامعه را تغییر دهند، حتی بودن یا نبود امام معصوم نیز در دست مردم است؛ اگر مردم بخواهند امام در راس قرار می‌گیرد و اگر نخواهند، امام کناره می‌گیرد و جامعه را به حال خود رها می‌کند.

____________________________________
پی‌نوشت
[1]. برای مطالعه بیشتر به این مطلب مراجعه کنید.
[2]. كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، الكافي، دار الكتب الإسلامية - تهران، چاپ: چهارم، 1407 ق، ج1 ، ص 183 .